3. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

gelişimin farklı aşamalarının saptanması ve böylece Pergamon gelişmeleriyleolan ilişkisi aydınlatılmalıdır. 2006 yılı Ağustos ayındaki ilk çalışma dönemi, 2007yılında disiplinlerarası ekip tarafından Atarneus kıyısında ve civarında yapacağıçalışmalara hazırlıkla geçmiştir (Resim: 1). Bu amaçla hazırlık döneminde, kentteçalışmalar ve civarında keşifl er ile Kaikos ovasında bölüm seçimi gibi iki konuyaağırlık verilmiştir.Atarneus’ta toprak üstündeki mevcut yerleşim kalıntıları genel bir krokiyeişlenmiştir. Mümkün olan en eksiksiz sonucu elde etmek için yalnız HellenistikDönem kalıntıları değil, bütün dönemlere ait kalıntılar değerlendirmeye alınmıştır.1878 ve 1908 yılları arasında H. G. Lolling, C. Schuchhardt, A. Conze, P.Schazmann, W. Dörpfeld ve diğer araştırmacılar tarafından yapılan tanımların vegeçici planların yeterli olmadığı ortaya çıkmıştır 7 .Atarneus, birkaç yapım evresiyle kurulmuş kompleks bir savunma yapısınasahiptir. Dış tarafı, Klasik ve Hellenistik dönemlerin çeşitli evrelerinde değiştirilmişve genişletilmiş olan bu savunma çemberi, 20 hektardan daha büyük bir alanıçevrelemekte ve böylece yaklaşık Pergamon’un Philetairos dönemindekibüyüklüğü kadar bir yer kaplamaktaydı. Döneminde bölgenin en önemli yerleşimiolarak, Pergamon kent planlamasında etkili olduğu sanılmaktadır. Anlaşıldığıüzere, Atarneus sözü edilen büyüklüğe en geç Klasik Dönemde ulaşmış olmalıdır.Pers savaşları sırasında adı geçtiği için varlığı kabul edilmesi gereken 8 ArkaikDönem surlarının nasıl olduğu belli değildir. Buna karşın Geç Bizans Dönemindeyerleşmenin küçüldüğü, yüksekçe bir kale çekirdeği ve tahkimatlı bir küçükyerleşim yerinden oluşan küçük bir kaleden ibaret kaldığı anlaşılmaktadır.Sur içindeki yapılar arasında Geç Klasik Döneme ait saray yapısı kalıntılarıdikkat çekicidir 9 . Kalıntılar tepenin en yüksek yerinde bulunan yerleşimin belirginçekirdeğini oluşturmaktadır ve diğer yönetim merkezlerindeki Hellenistik Dönemsaraylarının gelişimi bakımından önemli olmasına karşın, bu bağlamdakiaraştırmalarda şimdiye dek değerlendirilmemiştir (Resim: 2, 3). Bu yüzden,1911 yılında yapılan kazı belgelemeleri yeniden gözden geçirilmeli ve bugünküdurumu belgelenerek araştırmalarda günümüzde gelinen bakış açısındanyorumlanmalıdır.7 H. G. Lolling, Atarneus, AM 4, 1879, 1-10; C. Schuchhardt, AvP I 1 (Berlin 1912) 119-122;P. Schazmann-G. Darier, Die Arbeiten zu Pergamon 1910-1911, AM 37, 1912, 331-343; W.Dörpfeld, Die Arbeiten zu Pergamon 1908-1909, AM 35, 1910, 395. J. Stauber, Die Bucht vonAdramytteion Bd.1 (Bonn 1996) 263-272 özetine bakınız.8 Hdt. 6, 28; 7, 42.9 Bu konuda bkz. Schazmann–Darier, aynı eser, (dipnot 7) 332.29