3. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

görülmektedir 3 . İlki, iç sosyal ve siyasal dengeler sonucu oluşmuş görünse de,ikincisi Doğu’dan gelen yeni ve baskın güç içeriğine sahip Moğollarla yapılmıştır.Kösedağ Savaşı’nı, Anadolu Türk tarihi açısından önemli kılan özellikler;Selçuklu Devleti’ni siyasî otorite olmaktan uzaklaştırması, doğudan yeni gelenlerlebirlikte belki de 1071 sonrası sosyal ve siyasal anlamda ikinci büyük değişim’iyaratmış olmasıdır 4 .Tarihsel metinler incelenmiş olmakla birlikte, Kösedağ Savaşı henüz tüm yönleriile özellikle de olası arkeolojik verileri açısından ele alınıp değerlendirilmemiştir.Bu nedenle “Anadolu Savaş Alanları Araştırmaları Kösedağ Savaş Alanı YüzeyAraştırması” adlı yüzey araştırması projesi; devamında arkeolojik çalışmalarıda hedefl emesi ve konu ile ilgili ilk çalışma olması nedeniyle büyük önemtaşımaktadır.BilinenlerSivas il sınırları içerisinde yer alan Kösedağ, adını, Zara ve Suşehri ilçeleriarasında bulunan ve kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan dağ grubundanalmaktadır 5 . Selçuklu ordusunun dağın, kuzey eteğinde Kelkit Çayı’na yakın bir3 Babailer İsyanı için bkz. C. Cahen, “Baba İshak, Baba İlyas, Hacı Bektaş ve Diğerleri”, A.Ü.İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVIII, çev. İ. Kalaycıoğlu, Ankara 1970, s. 193-202; M. Bayram,“Baba İshak Hareketinin Gerçek Sebebi ve Ahi Evren ile İlişkisi”, Diyanet Dergisi, 18 (1979),s. 69-78; A. Y. Ocak, XIII. Yüzyılda Anadolu’da Baba Resul-Babailer-İsyanı ve Anadolu’nunİslamlaşması Tarihindeki Yeri, Dergah Yayınları, İstanbul 1980; M. Bayram, “Babailer İsyanıÜzerine”, Hareket, Mart 1981, s.16-28; R. Çamuroğlu, Tarih, Heteredoksi ve Babailer, MetisYayınları, İstanbul 1992; A. Y. Ocak, Babailer İsyanı: Aleviliğin Tarihsel Altyapısı YahutAnadolu’da İslam-Türk Heteredoksisinin Teşekkülü, Dergah Yayınları, İstanbul 1996; M.Bayram, “Baba İlyas-ı Horasanî ve Cihâdnamesi”, Cem, Nisan 1997, s. 50-52.4 Selçuklu Sultanlığı’nın siyasî hayatında en büyük hadisenin, Cengiz’in fetihleri neticesindeİran’da yerleşen Moğollar’ın Anadolu’yu çapullarına hedef ederek Kösedağı’nda GıyaseddinKeyhusrev ordularına indirdikleri darbe olduğunda şüphe yoktur. İlgili görüş ve devamı içinbkz. M. Akdağ, Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, 1, (1243-1453), Cem Yayınları, İstanbul1995, 249, 250 ve ayrıca 347, 361.5 Kuzey Anadolu sıradağlarının güneye açılan en önemli kollarından biri olan Köse Dağlarıgerek yükselti gerek uzunluk gerek kapladıkları alan açısından Sivas’ın en önemli dağlarıdır.Yıldızeli’ndeki 2537 m. yükseltili Yıldız Dağı’yla başlamaktadır. Doğuya doğru Asmalı Dağı(2406 m.), Tekeli Dağı (2621 m.), Köse Dağı (3050 m.) ve Kızıldağ (3015 m.) ile süren budağlara kimi kaynaklarda Kızılırmak Yayı Dağları, kimilerinde de Yeşilırmak Yayı Dağlarıdenir. Bu yüksek sıra Doğu Anadolu dağlarıyla birleşmektedir. Kuzeyde Kelkit Vadisi’ne doğruyükseltisi hızla azalan Köse Dağları’nın büyük bölümü Karadeniz Bölgesinde kalmaktadır. Bunedenle Karadeniz ikliminin etkileri güçlüdür. Köse Dağları’nın kuzey yamaçları yer yer iğneliağaçlarla, yapraklılardan meşe ve menengiç ağaçlarından oluşan ormanlarla kaplıdır. http://www.sivas.gov.tr/cografya/yeryuzu/index.htm, 01.02.2005, 02:40.248