3. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

zorluklarla karşılaşılmaktadır. İlçenin dış bağlantısı Sivas-Erzincan demiryolu veSivas-Divriği karayolu ile sağlanmaktadır, Sivas demiryolu ile 179 km., karayolu ile184 km. uzaklıktadır. Doğuda Erzincan, batıda Kangal, kuzeyde Zara ve İmranlı,güneyde ise Malatya ile çevrilidir 3 .Kuzey-güney doğrultusunda ve yüksek bir tepe üzerinde yer alan kalenin dışsur uzunluğu, yaklaşık 1 000 metre, iç kalenin yıkılan surları ile 1 500 metreyeulaşmaktadır. Kuzey-güney açıklığı 400 metre, doğu-batı eni ise yaklaşık 200metredir. Dış ve iç kaleyi çevreleyen duvarlar boyunca yer alan burçlar; kare,çokgen ve dairesel planlıdır. Dış kale surları; güneybatı ve batıda yer alan iki kapıile şehre açılmaktadır, ancak birinci kapı sonradan örülmüş ikinci ise yıkılmıştır.Doğu bölüm surlarının yüksekliği 5-8 metre arasında değişmektedir, duvarlartopografi k şartlara uygun bir oturum planına sahiptir 4 .Genel TarihçeDivriği ile ilgili tarihî bilgiler, bölgenin Sasani-Bizans mücadelesine sahneolması ile birlikte başlamaktadır. Sasanilerin, tarih sahnesinden çekilmeleri sonrasıbölgede Arap-Bizans çatışmaları söz konusudur. III. Mikhail’in, 9. yüzyıl ortalarındagerçekleşen Anadolu seferi sonucu, Divriği, Bizans güçlerinin eline geçer 5 . BölgedeBizans hâkimiyeti söz konusu olmakla birlikte, Divriği, Pavlikanlar’ın merkezidurumundadır. Zaman zaman farklı güçlerin yanında yer alan Pavlikanlar’ın,Divriği’deki hâkimiyetlerinin ne kadar devam ettiği kesin olarak bilinmemektedir 6 .3 H. Denizli, Sivas Tarihi ve Anıtları, Sivas 1995, s. 225; “Divriği, Sivas İli’ne bağlı ilçe merkezi.Fırat kollarından Çaltı Suyu’nun kıyısındadır ve adı, gerçekte, bu topografyasını yansıtıyor.Kasabanın tarihsel adı Bizans Döneminde özellikle Tephrike biçiminde kullanılmıştır. “Bolsu, gür su” anlamındaki Anadolulu sözcüğün Abra, Abphra, Ebra, İbra gibi çeşitlemeleriylekarşılaştığımız için Tephrike adındaki ephr(a) bölümünün de o çeşitlemelerden birini yansıttığınıgörebiliyoruz. Aynı yerleşimin adı, Arap kaynaklarında Aprike biçiminde kullanılmıştı; demekadın, Ermeni ağzında, baştaki D-‘si ihal edilen Aprig yâni Apr(a)-ig diye bir çeşitlemesi devarmış.” B. Umar, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İstanbul 1993, s. 218.4 H. Denizli, a.g.e., s. 227.5 F. Işıltan, Bizans Devleti Tarihi, Ankara 1981, s. 212-220.6 O. Turan, Doğu Anadolu’da Türk Devletleri Tarihi, İstanbul 1981, s. 55; Divriği’de bu tarihlerdebir kale yerleşmesinin varlığı söz konusudur.190