1. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

nabilen kitabesine göre H.994/M.1586 yılına aittir. 120x50x20 cm. boyutlarındaki şahideninyuvarlak formlu üst bölümünde kazıma olarak yapılmış, birbirini çapraz kesenbasit çizgilerin alt bölümünde, yine kazınarak yazılmış, isim içermeyen tarih kitabesiyer almaktadır. Kitabenin Transkripsiyonu:"Teveitô ff şehriRamazan el-mübarekFi tarih seneErba'a ve tis'lneVe tis'a mie. (H.994)"Türkçe Anlamı:"Dokuzyüz doksan dört yılı kutlu Ramazan ayında vefat etti."Kavakbaşı'nda Orta Mahalle'de bulunan cami bugün, üzerine betonanne olarakyapılan yeni caminin odun deposu olarak kullanılmaktadır (Resim: 6). Ilk caminin girişkapısının üzerinde yer aldığını öğrendiğimiz ancak günümüzde yeni caminin sokağabakan kapısı üzerinde bulunan kitabe (Resim: 7), yapının H.1123/M.1711 yılında Abdullahadlı bir kişi tarafından inşa edildiğini bildirmektedir. Mermer üzerine düzensizharflerle kazınarak yazılmış Arapça kitabe dört satırdan oluşmaktadır. KitabeninTranskripsiyonu:"Kad emera bi-lmôret' tıeze't-mescid,Şerif Abdullah bin Abdüsselam ... Kasım.., işrtn ...Sene 1123. (H. 1711)"Türkçe Anlamı:"Bu şerefli mescidin yapımını Abdüsselam ... (?) Kasım oğlu Abdullah emrettL... yirmi (?)... Yıl 1123."Kuzeyden güneye alçalan eğimli bir alana kurulan cami, kaba yonu taş malzemeile inşa edilmiştir. 1973 yılında yapıldığını öğrendiğimiz yeni caminin inşaatı sırasındailk caminin mevcut duvarları korunarak üst örtüsü betonla kaplanmış, mekanınortasındadaha önceden bulunan ve üzerinde 1123 tarihinin kazınmış olduğu ahşap direkkaldırılarakyerine beton direk yerleştirllrnlştlre. Böylece yapının günümüzde olduğugibi kareye yakın dikdörtgen planlı ve ortada tek ahşap direğin bulunduğu düz örtülübir düzenlemeye sahip olduğunu söylemek mümkün görünmektedir (Çizim: 3). Bugünkuzeybatı köşeye yakın yerdeki düz açıklıklı kapıdan girilen iç mekan sadedir.Caminin karşısında, halkın Divanolarak adlandırdığı bir yapı bulunmaktadır. Ahşapdireklerin taşıdığı kırlangıç kubbeli bir üst örtüye sahip geniş bir orta mekanın çevresindekidüz örtülü küçük odalardan meydana gelen düzensiz bir planlamanın görüldüğüyapı sadedir. Orta bölümü yükseltilmiş basit toprak damı ile bölgedeki evlere benzeyenyapıda tarihlerne için herhangi bir ipucuna rastlanmamıştır.Kavakbaşı'nın ~üneybatı yönünde, Boğazönü Köyü mezrasmda bugün sadeceözelliksiz birkaç örnegin seçilebildiği küçük bir mezarlık incelenmiştir. Mezarlıkta yeredüşmüş vaziyetteki kırık bir şahide, "tis'itı ve semône mie (H.890/M. 1485)"tarihini içerenve mezarlığın 15. yüzyılda kullanıldığını belgeleyen son satırı ile dikkat çekicidir.Araştırmalarımızda, mimarileri ile dikkati çeken evler de incelenmiştir. Bitlis ilmerkezi ile, Ahlat'ın Yoğurtyemez ve Otluyazı köylerinde yürüttüğümüz araştırmalarda,orijinal şeklini büyük ölçüde koruyarak günümüze ulaşmış evler tespit edilmiştir.6 Bu direk günümüzde, caminin karşısındaki Divan'a konmuştur.294