1. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

taraftan da su tutumundan sonra kullanıma girecek olan karayolu ağının, tarihi doku niteliğindekieski Batum-Ardahan şosesinin qenişletilerek ve yer yer tüneller eklenmeksuretiyle yenileme faaliyetleri sürmektedir. Baraj, DSı verilerine göre 96 m. maksimumsu seviyesinde yaklaşık 16 km. uzunluğunda olacaktır. Baraj sahası tabanının dar olmasındandolayı yerleşimierin bu qüzerqahta seyrek gelişme gösterdiği ve Muratlı yakınındakiKarşıköy, Çavuşlu, Yeşilköy, Aralık köyleri ile Borçka merkezinin Yeniyol veAydınlar Mahallesi dışındaki birimlerin önemli ölçüde etkilenmeyeceği gözlenmektedir.2002 yılı araştırmalarında bu saha içerisinde tespit edilen kültür varlıkları şunlardır;Aralık Köyü-Teştıterle Mevkiinde Bulunan Köprü: Muratlı-Borçka karayolu güzergahında,Camili yol kavşağının hemen alt kesiminde, Çoruh ırmağı'nı besleyen ve Borçka-Karagöl'denkaynağını alan Aralık Deresi'nin üzerinde, doğu-batı doğrultusunda bulunanköprü; tek gözlü, yol döşemesi eğimli olan, kemeri düzgün kesme taş, diğer kısımlarıvasıfsız taş olma üzere ve kireç harcının kullanımı ile inşa edilmiş küçük bir köprüdür.Tabiiyesi, 16.30 m. uzunluğunda ve 2.23 m. genişliğe sahiptir. Kemer açıklığı ise10.30 m.dir (Çizim: 1). Yan korkulukların yanı sıra tabiiyesinin taş döşemesi de kısmenbozulmuştur. Günümüzde yayaların geçebileceği durumda olmakla birlikte, üst yanı başınaCumhuriyet Döneminde yapılan betonarme köprüden dolayı metruk duruma gelmiştir.Uzerinde herhangi bir kitabesi yoktur. Muhtemelen, Osmanlılar tarafından Batum­Artvin bağlantılı yaya-kervan yolu için XiX. yüzyılda yaptırıimış olmalıdır (Resim: 1).BORÇKA BARAJ SAHASI2001 yıh bildirimizde belirtildiği üzere 01.09.1999 tarihi itibariyle temeli atılanMuratlı Barajı ve HES inşaatının yapımına yoğun bir tempo ile devam edilmektedir. Muratlı'daolduğu gibi bir taraftan da, su tutumundan sonra kullanıma girecek olan karayoluağının yaklaşık. 12 km.lik kısmı üst bandına alınarak araç trafiğine açılmış bulunmaktadır.Baraj, DSı verilerine göre 185 m. maksimum su seviyesinde ve yaklaşık 28km. uzunluğunda olacaktır. Borçka ile Artvin arasını oluşturan bu bölümde, Çoruh vaditabanı Muratlı ile Borçka arasına göre daha yayvan olmakla birlikte, köy yerleşmelerininvadi tabanından daha yüksekte bulunmaları, baraj sularının etkisinden kısmen kurtarmıştır.Buna rağmen Bqrçka Ilçesi'ne bağlı Taraklı, Ambarlı, Avcılar, Ibrikli ve Adagülköyleri ile Artvin Merkez Ilçe'ye bağlı Tütüncüler, Ormanlı, Fıstıklı, Erenler, Beşağıı,SÜlT).büııü ve Bakırköy gibi yerleşim birimlerinin etki altında oldukları gözlemlenmektedir.Ozellikle bu güzergahta bulunan bazı küçük mahallelerin, karayolu çalışmalarındandolayı şimdiden istimtak edilerek tahliyeleri sağlarumştır. Bir bölümü daha önce karayoluçalışmaları sırasında ortadan kalkmış bulunan tarihi Batum-Ardahan şosesininhalihazırda korunan Katiphanlan mevkiinden sonraki kısmı, yakın zamanda açılacakolan yeni karayolu çalışması ile değişime uğramış olacaktır. 2002 yılı araştırmalarındabu saha içerisinde yeni bir kültür varlığına rastlanmamıştır.DERiNER BARAJSAHASI2001 yılı sonuç raporunda belirtildiği üzere, 08.01.1998 tarihi itibariyle temeli atılanDeriner Barajı ve HES inşaatının yapımı yoğun bir tempo ile sürdürülmektedir. Ayrıca,diğer iki baraj sahasında olduğu gibi, baraj başlangıç noktasından Berta Köprüsü'nekadar devam eden 23 km.lik yeni karayolu, atıl durumda bulunan tarihi Batum­Ardahan şosesini takip etmek suretiyle araç trafiğine açılmıştır. Böylece, bu.güzergahtabulunan tarihi yol ağı orijinal dokusunu tümüyle kaybetmiştir. Baraj, DSı verilerinegöre 395 m. maksimum su seviyesinde ve yaklaşık ana kol 40 km., yan kollar ise 30km. olmak üzere toplam 70 km. uzunluğunda olacaktır. Baraj sularından Artvin MerkezIlçe'ye bağlı Salkımlı, Kalburlu, Zeytinlik, Oruçlu, Ballıüzüm, Sarıbudak, Dokuzoğul,Köseler, Derinköy, Dikmeli, Aşağı Maden, Hamamlı, Çimenli, Sakalar, Ortaköy, Bağcılar;Yusufeli'ne bağlı Cevizli, Narlık. Yarbaşı, Zeytincik; Ardanuç'a bağlı Gümüşhane,Avcılar, Soğanlı, Ferhatlı gibi köy, mahalle ya da bağlıkları etkilenmiş olacaktır. 2002yılı araştırmalarında bu saha içerisinde tespit edilen kültür varlıkları şunlardır;236