1. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Kilikia ve Isauria bölgesi kiliseleri için ortak özelliklerden biri yan nefler, yan odalarve nartheks üzerindeki qalerilerdirw, Seyranlık Kilisesi'nde bugünkü görünümüyleanılan bölümler galerisizdir. Ancak bemanın kuzey ve güneyinde yan odaların yer almasıyladiğer bölge kiliseleriyle ortak özellik qösterlr".Kilisenin Erken Hıristiyanlık Dönemine ait evresinde diğer bölge kiliselerinde olduğugibi yan nefler, yan odalar ve nartheksin galerili olduğu kabul edilebilir.Kilisenin apsis ve yan odaları doğuda düz bir duvarla sınırlandırılmıştır.AslındaSuriye'de Erken Hıristiyanlık Döneminde yapılan kiliselerin özelliği olan bu uyqularnaı",Seyranlık Kilisesi'nin de içinde olduğu bazı Kilikia ve Isauria kiliselerinde de görüıür 1 8 .Seyranlık Kilisesi yan odaları kuzey-güney yöndeki birer kemerle iki bölüme ayrılmıştır.Aynı zamanda bu odalar birer kapı ile bema bölümüyle ilişkidedir. Bölge kiliselerininbazılarında Seyranlık Kilisesi'nde olduğu gibi iki özellik bir arada ya da ayrı ayrı qörülür19 . Yan odaların bemaya açılan kapılara sahip olmaları Iiturji ile ilişkilendirilebilir.Erken Hıristiyanlık Dönemi Suriye ile Kilikia ve Isauria bölgesi klliselerinde bemanınkuzey ve güneyinde yer alan yan odaların işlevleri çeşitlilik gösterir. Işlevin belirlenmesindeoda içinde in situ olarak bulunan unsurlar kolaylık sağlar. Bu anlamdaSeyranlık Kilisesi kuzey yan odası zeminindeki haç planlı vaftiz teknesi, buranın işlevinivaftiz odası olarak belirlememizi sağlar. Bölge kiliselerinden Hacıömerli Kilisesi (6.yüzyıl) kuzey yan odası, Seyranlık örneği gibi vaftiz odası olarak düzenlenmiştir. Odanıniçinde in situ olarak dıştan haç, içten dört yapraklı yonca planlı bir vaftiz teknesi yeralır 2 0 . Yan oda olmamakla birlikte, Anamur Merkez Kilisesi'nin (III 13 C) (5.-6. yüzyıl)doğusunda, bema bölümünün arkasında, kuzey-güney doğrultusundaki mekanın güneybölümünde in situ haç planlı vaftiz havuzu ve üzerindeki kiboriona ait sütun kaideleri,bu mekanın vaftiz için kullanıldığını gösterir 21 . Anamur Nekropol Kilisesi (400) kuzeyyan nefinln kuzeyine eklenen koridorun doğu ucundaki oda da vaftiz odası olarakkullanılmıştır. Izlerden adadaki vaftiz teknesinin dikdörtgen planlı olduğu anlaşllır 22 .Suriye'de 5.-6. yüzyıl arasına tarihlenen kiliselerde, bema yanında yer alan odalardançoğunlukla kuzey yan oda, az sayıda da güney yan oda vaftiz odası olarak kullanllmıştır2 3 .Seyranlık Kilisesi kuzey yan nefinin arkad sırasının doğudaki başlangıcında, apsisönünde yer alan yuva, bema bölümünün yüksek tipte bir templon kuruluşunasahipolabileceğini gösterir. Yaygın olmamakla birlikte bölge kiliselerinin bazılarında da bu tiptemplon kuruluşlarına ait benzer izlere rastlanmaktadıre-.Seyranlık Kilisesi'nin naosunda bulunan geometrik biçimde kesilmiş taşlar, opussectile yer döşemesinin varlığını gösterir. Benzer döşeme panoları bölgede Narlıkuyu.Silifke, Ayaş (Elaiussa-Sebaste), Meryemlik ve Anamur'da görülür. Bunlar genelolarak15161718192021222324Bölge kiliselerindeki galeriler için bk. A. Aydın, Kilikia ve Isauria Bölgesi Kiliselerindeki Galeriler, TAED2, 2001, 117 vd.Aydın 1999, a.g.e.69 vd.H.C. Butler, Early Churehes in Syria 4th_j'lh Centuries, 1929,26 Abb. 21. 29 Abb. 26.35 Abb. 33. 50 Abb. 47.Hill 1996, a.g.e. Fig. 2-3. 14.16.24.26.36.38.53.56.iki özelliğin bir arada görüldüğü kiliseler F. Hild-H. Hellenkemper-G. Hellenkemper-Salies, Kommagene-Kilikien-Isaurien,RBK LV 1990, Abb. 10.28.31-32; Bemaya açılan ka(lılara sahip yan odaları olan kiliseler RBK ıv 1990, a.g.m.Abb. 4.10.16.18.28.31-32; Yan odaları birer kemer aracılıgıyla iki bölüme ayrılmış kiliseler Hill 1996, a.g.e. Fig. 3-4.25.H. Hellenkemper-F. Hild, Neue Forschungen in Kilikien, 1986, 78 Abb. 96, S. Rislow, Frühehristliehe Baptisterien,JbAC Erg. Bd. 22, 1998,246 K. Nr: 666.J. Russel, Chrislianily at Anemurium (Cilicia), Actes du Xf8 Conqres International d'Areheologie Chretienne Vol. II,1989, 1625 vd. Fig. 2.Russel 1989, a.g.m. 1628 vd. Fig. 6.G. Descoeudres, Die Pastophorien im syro-byzantinisehen Osten, 1983, 14 Kuzey yan odanın vaftiz için kullanıldığıkiliseler Başmişli Balı Kilisesi, Dar Kita, Trinitats Kilisesi, Deir Siman Kuzeydoğu Kilisesi, Bakirha Balı Kilisesi, KsedşbehDoğu Kilisesi, Dehes Doğu Kilisesi, Zenobia Balı Kilisesi; güney yan odanın kullanıldığı kiliseler Kalal Kalola Kilisesive Kursi Kilisesi.Diğer örnekler için bk. A. Aydın, Kilikia ve Isauria Kiliselerinde Görülen Yüksek Tipleki Templon Kuruluşları, Olba III,2000,215 vd. Lev.47-49.220