1. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Kilisenin kireçtaşından yapılmış sütun başlıklarının dört yüzünde madalyon içindehaç, köşelerde ise koç başlarına yer verilmiştir. Korykos'taki kathedralin yine kireçtaşındanyapılmış 480 yılına tarihlenen- apsis başlıklarında da, iki sıra akanthus yapraklarındanoluşan bölümün üzerindeki yüzlerde tavus kuşu, köşelerde ise koç başlarınayer verilmiştire. Suriye, Qasr ibn Wardan'da, 6. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenenkuzey galeri sütun başlığının akanthus yapraklarından oluşan alt bölümünün üzerindeköşelerde koç başlarına yer verilrnlştir". Bölge kiliselerinin bazılarında da yine hayvanfigürlü başlıklar 5. yüzyıl ikinci yansı-s, yüzyıl başına tarlhlendlrilrnektedlr".Hayvan protomlu ya da hayvan başlarının madalyon içinde haç ya da serbesthaç motifiyle yaptığı kombinasyona, Konstantinopolis yapımlı 5.-6. yüzyıllar arasına tarihlenen"iki bölümlü" sütun başlıklarının üst bölümünde yer verilmiştir. Bu tarz başlıklardaalt bölüm "sepet" şeklindedir". 10.-11. yüzyıllar arasına tarihlenen bazı sütun başlıklarındada benzer kombinasyonlar yer almıştırv. Madalyon içinde haç motifi10, bu motifve köşelerde yer alan akanthus ile yapılan kornblnasyonn, sadece haç12 ya da ortadahaç ve çevresinde akanthus yaprağıyla oluşturulan kornpozlsyoniarats sahip sütunbaşlıkları, Konstantinopolis ve çevresinde 5.-6. yüzyıl, özellikle lustinianos döneminde(527-565), Orta Bizans Döneminde ise 9.-11. yüzyıllar arasında yapılmıştır:Sütun başlıklarının dört yüzünün de madalyon içinde haç motifiyle işlenmiş olmasıve köşelerde koç başlarının yer alması, bunların ayak arasına yerleştirilmektensebağımsız olarak (tüm yüzler görülecek şekilde) yapılmış olabileceklerini akla getirir.Seyranlık Kilisesi büyük kesme taş malzemeyle yapılmıştır. Kilikia ve Isauria bölgesindekilise yapımında genelde küçük düzgün kesme taş kullanılmakla birlikte, Seyranlıkgibi büyük kesme taşın kullanıldığı örnekler, özellikle Isauria ve Doğu Kilikia'dayoğunluk kazanmaktadırt-.Kilisenin doğu cephesinde yan odalara ait pencereler sonrasındaki duvar örgüsündebüyük düzgün kesme taş dizisi birden kesilip yerine küçük düzgün olmayan,özensiz olarak yerleştirilmiş taşlar kullanılmıştır. Kuzey yan odaya ait pencere üst hizasısonrasındaki düzensiz birkaç taş sırası üzerinde hemen tonoz oluşturulmuştur. Tonozunoluşumu diğer evreye ait olmalıdır.4567891011121314R. Kautzsch, Kapitel/studien. Beitrage zu einer Geschichte des spatantiken Kapitel/e im Osten vom vierten bis siebtenJahrhundert, 1936, 93 Nr: 269.E. Herzfeld-S. Guyer, Meriamlik und Korykos, MAMA II, 1930, 100 vd. Abb. 92-94.C. Slrube, Die Kapilelle von Qasr ibn Wardan, JbAC 26,1983,72, Tat. 9a.A. Aydın, Tapureli AKilisesi Kazısı, Vi. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı Sonuçlan ve Sanat Tarihi Sempozyumu (08-10Nisan 2002) Bildiriler, 2002, 98.Byzance. L'art byzantin dans les col/ections publiques françaises, 1992, 40 K.Nr: 8; F.W. Deichmann, Ravenna. Hauptstadtdes Spatantiken Abendtende». Kommentar. 3. Teif, 1989, 294, Abb. 44-47; H-G.Severin, KonslanlinoplerBauskulplur und die Provinz Agyplen, in: (Hrsg.) U. Peschlow-S. Möllers, Spatantike und Byzantinische Bauskulptur,1998,98, Tat. 31, 13-14.M. Dennert, Mittelbyzantinische Kapitel/e. Studien zu Typologie und Chronologie, 1997, Taf. 55, 308-311. Tat, 56, 316.5.-6. yüzyıl örnekleri için bk. Y.Ölüken, Forschungen im nordwestlichen Kteinesien, IstMitt Beiheft 41,1996,206, Tat.37,3; 9.-11. yüzyıl örnekleri için bk. Dennert 1997, a.g.e. Taf. 18, 103 a; 51, 282 b; 52, 293.5.-6. yüzyıl örnekleri için bk. T.Zolll, Kapitel/plastik Konstantinopels vom 4. bis 6. Jahrhundert n. Chr., 1994,343 vd.Taf. 49, f; T. Zolll, Das lonische Karnpterkapitelt Definilionsproblerne, in: (Hrsg.) U. Peschlow-S. Möllers, Spatantikeund Byzantinische Bauskulptur, 1998, 63 vd. Taf. 17,7; E. Parman. Ortaçağ'da Bizans Döneminde Frigya (Phrygia)ve Bölge Müzelerindeki Bizans Taş Eserleri, 2002, Lev. 117, 155-156; 9.-11. yüzyıl örnekleri için bk. Dennert 1997,a.g.e. Taf. 41,227 a-b; 46,253; Parrnan 2002, a.g.e. Lev. 130, 178-179.6. yüzyıl örnekleri için bk. Ölüken 1996, a.g.e. Taf. 37,2; 38,5;39,1.4;42,3-4; Parrnan 2002, a.g.e. Lev. 107, 138' 123164; 128,174-175; 129, 176-177; 9.-11. yüzyıl örnekleri için bk. Dennert 1997, a.g.e. Taf. 11,58-59; 13,73; 14,75a;15,85,16,88-91; 17,93.95; 18,104.6. yüzyıl örnekleri için bk. Ölüken 1996, a.g.e. Taf. 38,1; Parman 2002, a.g.e. Lev. 108,139/a; 114,148; 115,151;123,165; Zolll 1998, a.g.m. Taf. 16,5-6.Isauria'da Alahan, Doğu Kilisesi (M. Gough, Alahan. An Early Christian Monastery in Southem Turkey, 1985, Abb. 44.49), Cambazlı Kilisesi (S. Eyice, La basifique de Canbazlı en Cilicie, Zograf10, 1979,22 vd. Abb. 4), Tapureli A-B-Ckiliseleri (Keil-Wilhelrn 1931, a.g.e. 95 vd.), Doğu Kilikia'da ise Anavarza, Havari Kilisesi (M. Gough, Anazarbus,AnatSt 2, 1952,85 vd.), Hierapolis-Kastabala Kuzey ve Güney Kilisesi ( O. Feld, Die beiden Kirchen in HierapolisKastabala, in: SBK I, 1986, 77 vd. Abb. 1-2) ve Kadirli Alakilise'dir (S. Hill, The Early Byzantine Churches of Ciliciaand Isauria, 1996, 176 vd. Abb. 35).219