1. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

180 ile 192 yılları arasında hüküm süren Roma imparatoru Commodus zamanında185yılında diktiriimiş olduğu imparatorun unvanlarından anlaşılmaktadır. Yazıtın 6. satırındaise 192 yılında öldürülerek anısı lanetlerten bir başka deyişle hakkında Roma senatosutarafından damnatio memoriae kararı alınan Imparator Commodus'un adının kazınmışolduğu görülmektedir. Yazıtın son satırında 70 milolarak verilen uzaklık, Anazarbosile Kilikya valisinin makamının bulunduğu eyalet başkenti Tarsos arasındakiuzaklığa eşittir. Bu durumda Anazarbos'un sadece birkaç km. güneybatısında bulunmuşolan Commodus devrine tarihlenen mil taşının üzerindeki uzaklığın, mil taşının bulunduğuyerin en yakınındaki şehir olan Anazarbos'a göre değil, eyalet başkenti olanTarsos'tan olan uzaklığa göre verilmiş olduğu anlaşılmaktadır. Oysa Commodus'tansonra Roma Imparatorluğu'nu yönetmeye başlayan Severuslar Sülalesi dönemindeAnazarbos çevresinde bulunan mil taşlarının üzerindeki uzaklıklar hep Anazarbos'tanolan mesafeye göre verilmekteydi". Çünkü M. S. 2. yüzyılın son yıllarında ve 3. yüzyılınbaşlarında, artan doğu seferleri sırasında oynadığı stratejik rol nedeniyle önemi artanAnazarbos, özellikle Severuslar Döneminde Tarses'un en büyük iakibi olmuş veOvalık Kilikya'nın başkenti konumuna yükselmişti.Araştırmanın daha sonraki bölümünde, Adana ili, Kozan ilçe merkezine Anazarbosantik kentinin batısındaki Hamam Köyü'nden getirilmiş olan yazıtiı bir heykel kaldesiincelenmiştir. Yazıtın ilk satırlarında Ailia Hermione isimli kadının bu kaideyi, M.O. 19 yılında başlayan Anazarbos takvimine göre verilmiş olan 161 yılında diktirdiğiniöğreniyoruz. Bu yıl sayısı sayesinde heykel kaidesinin M. S. 142 yılında diktirildiği anlaşılmaktadır.Yazıtın üçüncü satırının tümüyle kazınmış olduğunu görmekteyiz. Buradabüyük bir olasıhlıkla, kazınmış olan isim, Roma senatosu tarafından Ianetlenmesinekarar verilmiş olan bir Roma imparatoru ya da bir Roma imparatorunun Anazarbos'akullanma ayrıcalığını verdiği imparatorun mensubu olduğu hanedanın isminden türetilmebir yan isimdi. Heykel kaidesinin bulunduğu Hamam Köyü Anazarbos'a su sağlayankaynaklardan birinin bulunduğu yer olduğundan, bu yazıtın su yolunun yapımını yada tamirini sağlayan bir Roma imparatorunu veya kentin zengin bir hemşehrisini onur­Iandırmak amacıyla diktiriimiş olması kuvvetli bir olasılıktır.Daha sonra Anazarbos'un kuzeybatısındaki arazisinde bulunan Akdam civarındaRoma Imparatorluk Devrinden kalma antik köyleri n sakinlerine ait birkaç mezar evisaptandı. Günümüzde sürekli olarak Toros Dağları'ndaki yaylalarda yaşayanlar tarafındandeğişik amaçlarla kullanılan bu mezar odalarından bazıları kısmen insan eliyle vekısmen de doğanın etkisiyle tahrip olmuş ve üzerlerindeki mezar yazıtları da açık havadakalmaktan dolayı neredeyse tamamen okunaksız hale gelmiştir. Kısmen tahrip olmuşbir mezar adasının yazıtında, mezarınAnazarbos takvimine göre verilmiş olan 144yıl sayısı sayesinde M. S. 125 yılında yapılmış olduğu ve mezar odasını kullanma hakkıbulunanların adları okunabilmektedir.Anazarbos çevresindeki araştırmalarımız sırasında çevredeki antik nekropollerdenbulunmuş olup antik kentin bulunduğu Dilekkaya Köyü'ndeki evlerde ve civarındakiçiftliklerde 12 adet, Roma Imparatorluk Devrine tarihlenen çeşitli tipte yazıtiı mezarsteli ve yuvarlak mezar sunağı saptandı.Aynı yerde civardaki bir hamam kalıntısına ait olduğu anlaşılan yuvarlak pişmiştoprak bir eser ile erken Bizans Devri yapılarına ait üzeri haç kabartmalı tuğla parçalarıgörülmüştür.Bilindiği gibi Anazarbos antik kenti yazıtlarını da içeren çalışmanın birinci cildi2000 yılında yayınlanmıştı.2002 yılında saptanan epigrafik buluntular ile yayına hazırlanmaktaolan Anazarbos'un uzak çevresindeki yaklaşık 350 yazıtı kapsayan ve bunlarınbuluntu yerleri ile Anazarbos arasındaki tarihl, sosyal ve ekonomik ilişkilerle, tarihl-coğrafikincelemeleri içeren ikinci cildin tamamlanması yolunda önemli bir aşamakaydedilmiş oldu.5 Bu mil taşları için bkz. M. H. Sayar, Die Inschriften vonAnazarbosund Umgebung. Band i. Bonn 2000.157