1. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

mür Vadisi'nin Tunceli il merkezi yönündeki büyük bir alanı kontrol eden kalenin, Ortaçağ'dayoğun olarak kullanıldığını, kimi temellerdeki harç malzemeden anlayabilmekteyiz.Bununla birlikte, Urartu seramiği dışında az yoğunluklu da olsa Hellenistik/RomaDönemi seramiğinede rastlanması, Urartu ile Ortaçağ arasında yer yer kesintili de olsakalenin kullanıldığını ve stratejik önemini yitirmediğini göstermektedir.11.2.4. MEZAR TAŞı ARAŞTIRMALARIMerkez ilçe'ye bağlı Sinan, Batman, Çılga, Güdeç köyleri ile, Kocakoç Nahiyesi'nebağlı Horan ve Köyaltı mezrası, Çukur Köyü Karşinimezrası, Aktuluk Köyü Tütünlümezrası, Çılga Köyü Yapraklı mezrasındaki mezarlık alanlarında yapılan incelemelerde,Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet dönemlerine ait 32 adet koç şeklinde mezartaşı saptanırken, bununla birlikte değişik tiplemelerde mezar taşlarına da rastlanmıştır.Mezarlıklar üzerindeki çalışmalar gelecek yıllarda devam ettlrllecekolupt-, yapılanilk tespitler ölçeğinde; özelllkle Sinan ve Güdeç köylerindeki koç şeklinde mezartaşları ile tüm dünyadaki örneklerinden farklı olan Çılga Köyü Yapraklı (Çevrik) mezrasındakisüvarili iki adet koç mezar taşı, özgün örnekler olarak dikkatçekmektedir.11.3. PÜLÜMÜR iLÇESi ARAŞTIRMALARI11.3.1. SAGLAMTAŞ KÖYÜ MEZARLlGIPülümür bölgesinde yapılan çalışmada sadece, ilçeye bağlı Sağlamtaş Köyümezarlığına gidilmiş, daha iç bölgelere güvenlik nedeniyle girilememiştir. Kimi kaynaklardakısaca söz edilse de 15, ayrıntılı çalışması ve belgelemesi yapılmayan mezarlıkalanında, XiX. yüzyıl sonu, XX. yüzyıl başlarına tarihlenen 11 adet koç şeklinde mezartaşı16 üzerinde belgeleme çalışması yapılmıştır. Bununla birlikte, mezarlık olarak halakullanılmaya devam edilen ve arasından geçen yol tarafından ikiye bölünen mezarlıkta,çok sayıda değişik tiplerde Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet dönemlerine tarihlenenmezar taşları da görülebilmektedir. Bölge genelindeki diğer örneklerin aksine,bazalttaşı kullanılarak yapılan, kütlesel ve prizmal formu ile gövde üzerinde yer alan flgürleriyledikkat çeken eserler (Resim: 5), bölge için olduğu kadar, Anadolu mezar taşlarıiçinde de özel bir yer tutmaktadır.11.4. OVAcıK iLÇESi ÇALIŞMALARI11.4.1. MEZAR TAŞı ARAŞTIRMALARIOvacık ilçesi çalışmalarında, daha çok Konaktepe Baraj alanı ile ilgili çalışmalarsırasında, yakın bölgelerdeki mezarlık alanlarında çalışmalar gerçekleştirilmiştir. ilçeninMunzur Vadisi bölgesindeki çalışmalarda, vadinin Ovacık girişinde yer alan GüneykonakKöyü ile, Torunoba Köyü'nün kuzeydoğusunda bulunan Yoncalı Köyü mezarlıklarındatoplam 4 adet koç şeklinde mezar taşı tespit edilirken, çok sayıda lahit tipi mezarlargörülmüştür. Ilk incelemesi ve belgelemesi yapılan bu alanlardan, özellikli olan 3adet koç ve 4 adet lahit tipi mezar bulunan Yoncalı Köyü Mezarlığı dikkat çekerken; GüneykonakMezarlığı'ndaki 1 adet koç ve diğer lahlt tipi mezarlar halk tarafından korunmaktaysada, özel bir önem taşımamaktadır. Yoncalı Köyü Mezarlığı'nda bulunan ve14 ilk çalışmasını 1998 yılında lisans tezi olarak başladığımız, 1990 ve 1993 yıllarında yayımladığımız Koç ve At ŞeklindekiTunceli Mezartaşlan adlı çalışmamız, bu dönemlerdeki olaylar ve güvenlik nedeniyle sınırlı kalıp, 35 örnekle sunulurken;2002 yılı çalışmalarında bu sayı. 112 örneğe çıkmıştır ki, gelece~ yıllasda yapılacak yeni tespillerle birlikte,söz konusu çalışmanın revıze edılmış yenı baskısırun yapılması zorunlulugu dogmuştur.15 Bu kaynaklarda köy mezarlığında yer alan mezar taşlarının tanıtımı yerine, sadece varlığı belirlenmiş demek daha uygungörülmektedir. Bu kaynaklara örnek olarak bkz. Gülensoy 1992: 105-107; Güven 1991: 57.16 Gülensoy (1992:106) ve buna bağlı olarak diğer kimi kaynaklarda mezarlıkta bulunan 12 adet koç şekilli mezar taşındansöz edilse de, bu tespillerin bilimsel niteliği şüphelidir. Eksik görülen 1 adet mezar taşı, olasılıkla sık meşeağaçları arasında ters dönmüş olup, koç şekline benzeyen ancak, koç şekilli olmayan bir başka tipteki mezar olmalıdır.143