MODERN KENT YÖNETİMİ - I - Yerel Siyaset

Modern Kent Yönetimi - I 39* 2000 tarihli UNICEF raporuna göre, Türkiye genelinde halkýn %14.2’si yoksulluk sýnýrýnýn altýnda yaþamakta. Bu oran, Doðu ve GüneydoðuAnadolu’da %44.7’ye ulaþmaktadýr (UNICEF, 2000).* Marmara, toplam hane sayýsýnýn %26.6’sýný barýndýrmasýna karþýn üretilentoplam ulusal gelirden aldýðý pay %38.6’dýr.* Kocaeli’nde kiþi baþýna düþen gelir 7350 dolarken, Muþ, Aðrý ve Bitlisgibi yoksul kentlerde bu miktar 600-700 dolar civarýndadýr.* 1995 verilerine göre Türkiye’deki 910 ilçe arasýndaki en zengin 100 ilçeninulusal gelirdeki payý %65. En yoksul 100 ilçenin aldýðý pay ise yalnýzca%4. Bu ilçelerden 40’ý Orta Anadolu, 35’i Doðu ve Güneydoðu Anadoluve 20’si Karadeniz ilçeleridir.* Ýllerin %24’ünün ulusal gelir içindeki payý artarken geri kalan %76’sýnýnpayý geliþenler lehine azalmaktadýr. Ýlk gruptakilerden üç il dýþýnda tamamýülkenin batý bölgelerine aittir.* Ulusal gelirin %49.1’i yalnýzca altý ilde toplanmakta. Bunlar, Ýstanbul,Ýzmir, Ankara, Kocaeli, Bursa ve Adana’dýr 86 .Ýlk bakýþta birçoðumuz bu istatistiklerin doðal olduðunu; çünkü ülke genelindeüretken yatýrýmlarýn batýda yoðunlaþtýðýný, dolayýsýyla gelir daðýlýmýnýn batýbölgeleri lehinde bir daðýlým göstereceðini savlayabilir. Ýþte, asýl sorun da buradankaynaklanmakta. Bölgesel eþitsizlik, ekonomik faaliyetlerin ve buna baðlýnüfusun az sayýdaki kentsel alanda yýðýlmasý sonucu oluþur. Tarihsel süreç sonucundagöreli avantaja sahip bölgeler geliþime uðrarken bu üstünlüklere sahip olmayanbölgeler atýl kalarak devre dýþý býrakýlýrlar. Ancak, bu süreç asla kendiliðindengeliþen, doðal bir süreç olarak kabul edilmemelidir. Türkiye deneyimigöstermiþtir ki bu konuda gelinen sonuç, üst ölçekli ekonomik ve politik tercihlerineseridir. Bu tercihler, bölgesel dengesizliðin panzehiri olan ‘bölge planlamayý’reddederek yaþanan gerçekliðin sorumlusu olagelmiþlerdir.Türkiye, Ýstanbul, Ankara, Adana otoyolunun batýsýnda ve güneyinde kalankesimi ile bu otoyolun doðusu ve kuzeyinde kalan kesimi arasýnda büyük farklýlýklargösteren bir ülkedir. Yani dikdörtgenimizi bir ucundan öbürüne doðru ikiüçgene ayýrdýðýmýz zaman, sol tarafta kalan müreffeh Türkiye, sað tarafta kalanyoksul Türkiye’dir. Birincisi göç alan Türkiye, ikincisi göç veren Türkiye’dir. 8786 ÇALIÞKAN, O., Türkiye Planlama Sorunsalýna Genel Bakýþ87 YAZAN, Ümit Meriç, Sosyoloji Konuþmalarý, Timaþ Yayýnlarý, Ýstanbul 1999, s.340