11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Bu şekilde, yere düşerken hafif asitli hale gelen yağmur suyu, yüzeyakışına geçtiğinde çürüyen bitkilerden hasıl olan COı'yi de eriterek asiditesiartar. Karbonik asit içeren bu sular, kireçtaşı ile temas ettiğinde, kalkerinen yaygın minerali olan kalsit aşağıda gösterildiği şekilde kalsiyumbikarbonat iyonlarına ayrılır:bu suretle meydana gelen kalsiyum bikarbonat kalsiyum karbonattan 30kez daha kolayerir (Erinç 1982). Böylece aslında çok dirençli olan kireçtaşıhızla eriyerek bozulmaya uğrar: .Örneğin Şekil: 8'de görülen kabartma hem yamaçtan akan, hem deŞekil: lO'daki kabartmanın hemen altında yer alan derin bir çatlak zonundangelen sularla eritilerek tanınmaz hale getirilmiş, Şekil: 15'deki kabartmaise yapımı sırasında yeterince derinlik verilmediği için yüzeydenakan sularla büyük ölçüde yıpratılmıştır.Şekil: 9'daki kabartmada, sağ üst köşeden başlayarak figürlerin başlarıhizasından verev olarak aşağı inen bir çatlaktan çıkan sular, divanauzanmış rahip figürünün sol kesimini büyük ölçüde eriterek bozmuşturŞekil: Tdeki kabartmada, çerçevenin sol üst köşesindeki bir çatlaktan gelensular, duvar üzerinde beyaz renkli bir kireç kabuk oluşturmuştur. Şekil:l O'daki kabartmada, yamaçtan akan suların yaptığı sıvalar asker figürününsağında, kadın figürünün iki yanında ve rahip figürünün başıhizasında, koyu gri ve kırmızı renkli boyamalar halinde görülmektedir.Aynı kabartmada, çerçevenin sol üst köşesinde yer alan bir çatlaktan sızansular, duvar üzerinde beyaz renkli kireç kabukların oluşmasına yolaçmıştır.All ve A8 kabartmalarını, gelecekte meydana gelebilecek doğalaşınma ve bozulmalardan koruyabilmek için yapılabilecek fazla birşeymaalesef yoktur. Ancak, sayılan diğer kabartmalardaki çatlaklar uygunbir çimento ile kapatıldığı takdirde, ileride meydana gelebilecek bozulmalarbüyük ölçüde önlenebilecektir. Alınması gereken diğer bir önlem,yukarıdaki platoda yapay drenaj kanalları açılarak yüzey sularının kabartmalarınbulunduğu yamaçtan akışının önlenmesidir. Kabartmalar üzerindeetkisi olan doğal süreçlerin periyodunun saptanması amacıyla Klein'in1981 Durugönül'ün 1986 ve Ozaner'in 1991 yılında çektiği Adamkayalarkabartmalarına ait fotoğraflar karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Adı ge-534