11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Böylece Geç Antik Çağ'da çeşitli kentlerde bol sayıda karşımıza çıkanProkonnesos mermerinden yapılmış, sıra malı Korint başlıkların işlenişevrelerini Saraylar'da bulduğumuz örneklerin yardımiyle açıklamakmümkün oluyor (Şekil: 4). Prokonnesos'da B-tipi bir şematik formdan biçimlendirilenbu başlıkların ocaklarda tam işli safhaya kadar getirilmediğineinanıyoruz, çünkü adada E-evresinde örneklere rastlanmamıştır. Cve D evrelerinden de bugüne dek ancak birer örnek bulunmuştur. Bunakarşılık ocaklarda B-evresine ait bol başlık vardır. Işte buna dayanarak,5. ve 6. yüzyıllarda, Erken Bizans mimarisinde çok kullanılan ve zenginbir bezerne varyasyonu gösteren sıra malı Korint başlıklann, adanın ocakatölyelerinde seri imalatı halinde bol sayıda hazırlandıklanm ve bunlannyan-işli durumda, yani B-evresinde adadan ihraç edildiklerini düşünmekistiyoruz. Bu B-tipi, yani abakus'u tamamlanmış fakat torus'u henüz devamlıbir kuşak halinde olan şematik Korint başlıklar, Prokonnesos ocaklannınGeç Antik Çağ'daki yan-işli seri imalatına en belirgin örneği teşkilederler.Adanın dışında yan-işli durumda bulunmuş olan bu tip örnekler savımızıgüçlendirmektedir. Yunanistan'da Korinth kentine ihraç edilmiş vebu kent yakınındaki5. yüzyıl Lechaion bazilikasında bulunmuş B-tipi yanişli bir Prokonnesos başlığı bunun en açık kanıtıdır". Şu başlık Yunanistan'daherhalde yerli bir atölye tarafından bitirilecekti. Istanbulda, GÜıhaneParkı'ndaki bir 5. yüzyıl samıcına ait Prokonnesos mermerindenKorint başlıklar ise sarnıç içinde kullanıldıklanndan, tamamlanmayıp D­evresinde bırakılmışlardır".Geç Antik Sepet Başlığının İş/eniş Evre/eri (Şekil: 5 Resim: 2)Silindirik bir alt kesim, kare biçiminde bir tepe ve konik bir gövdedenoluşan sepet başlığın biçimleniş evreleri Şekil 5'de izlenebilir. AslındaKorint başlık ile sepet başlığın biçimlendirilmesindeki başlangıç evresibirbirinin aynıdır; yani her ikisinde de küp biçimli mermer bloktan,ilk önce silindirik alt kesim yontulur (Şekil: 3 -5). Eğer başlık Korİnt düzenindeolacaksa, bundan sonra silindirin üzerindeki torus yapılır (Resim:2, sağ örnek). Ama başlık_sep_eUipindeJcalacaksa,-toms'a-g(m~k-Y0k---­-tur, tüm gövdeye külünkle konik bir biçim verilir (Resim: 2, sol örnek).Prokonnesos ocaklan t.s. 6. yüzyılda yan-işli sepet başlıklar da ihraçediyordu. Impost olarak kullanılan, yani kemer taşıyan bu sepet başlıklar,(8) D.I. Pallas, Praktika AE1959 (1965) s. 131 levha 114. c.(9) K. Wulzinger, Byzanünische Denkmdler zu Konstantinopel, 1925, s.31 ydd. resim 12-16.487