11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Bu üçlü gruptan sonra en yüksek buluntu sayısını üst yapı ögelerioluşturur (Şekil: 2); bu ögeler Prokonnesos'da-son yıllarda belirrneğe başlamışve 1992'de yoğunluk kazanmıştır. Yan işli arşitrav, saçaklık, alınlıkve çatı parçalarından oluşan bu gruptan bazı örnekler aşağıda tanıtılacaktır.Göze çarpan diğer önemli bir husus ise ocaklarda bulunan lahit sayısınındüşüklüğüdür (Şekil: 2). Antik dünyanın çeşitli yörelerindeki nekropolIerdebol sayıda karşımıza çıkan Prokonnesos lahitlerinin adanın ocakatölyelerinde yarı işli bir duruma kadar biçimlendirildikleri ve bu hamdurumda sevkedildikleri bilinmekle beraber, bu yoğun faaliyetin belgelerineocakların içinde çok az rastlanması hayret vericidir'. Mezar stellerinınise ocaklarda biçimlendirilmeğebaşlandığınadair Prokonnesos'da tekbir belge bile bulunmamıştır. Bu sonucun nedenleri henüz açıklanamamaklaberaber, burada belirtilmesinde yarar vardır.İşlenmesi Ocaklarda Tamamlanmış Sütun Başlıkları (Resim: 3-6j1992 buluntuları Geç Antik Çağ'da ocaklarda hazırlanan sütun başlıklarıhakkında önemli bilgiler sunar. Bu çağda Korint ve lon düzenindebazı başlıkların ocakların içinde tüm detayları ile işlendiğini ve işçiliğitamamlandıktan sonra ocaktan. sevkedildiklerini anlıyoruz (Resim: 3-6),Buna karşılık ocaklarda Roma Imparatorluk Çağı'na ait işlenmesi tamamlanmıştek bir başlık bile bulunmamıştır. Bu buluntu durumuna dayanarak,Prokonnesos merrnerinin ihracat biçiminde Roma Imparatorluk Çağı'ndanGeç Antik Çağ'a geçerken bir değişikliğin oluştuğunu, yarı-işlisevkiyatın yanı sıra, özellikle sütun başlıklarında, tam işli sevkiyatın dauygulanmağa başlandığını söylemek mümkün oluyor.Ocaklarda bulunan tam işli Korint başlıkların tümü aynı üsluptadır(Resim: 3); hepsinin yaprak bezemesi 'yumuşak akantus'lu tiptedir'. GeçAntik Korint başlıkları incelemiş olan Kautzsch ve Betsch'in tasnifine dayanarak,Prokonnesos ocaklarında tamamlanmış olan bu başlıklarımızıLS. 5. yüzyılın ilk yarısına tarihlernek mümkündür. Theodosius sülalesininhüküm sürdüğü bu sürede Constantinopolis'in Doğu Roma ımparatorluğu'nunbaşkenti olarak yoğun imar faaliyeti içinde olduğu bilinir. Demekki Theodosiuslar çağındaki yapı programları için ıstanbul'da çalışanmerrner atölyelerinin yanı sıra bazı atölyeler de doğrudan doğruya adadakiocakların içinde çalışmakta ve bu başlıkları belirli yapılar için tamam-(3) Prokonnesos'dan Roma imparatorluk Çağı'nda ihraç edilen yarı işli lahit tipleri için bkz. N.Asgari, "Objets de marbre finis, semi-finis et inacheves du Proconnese," M. Waelkens(yay.) Pierre Eternelle du Nil au Rhin, Brüksel 1990, s. 110 Ydd. fig. 3.(4) Bu tipin tanımı için bkz. R. Kautzsch, Kapitellstudien, 1936, s.51-53 ve W. Betsch, The history,production and distribution ofthe Late Antique capital in Constantinople, 1977, s. 194ydd.484