11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

getirilmemişolmakla beraber, Urartu kimlikleri doğrulanmıştır-'. Dolayı­söz konusu kaya işareti bölgenin Urartu karakterini bir kez daha or­sıyla,taya çıkarmaktadır.Kaya mezarlanyla nekropol, nişleri ve kaya işaretleriyle kutsallıköğelerini bir arada banndıran -özellikle "kaya işaretlerinin Urartu kalelerininyakın çevresinde bulurımaları'w gözlerninden hareketle- bu kayalıklarınberaberinde sivil ya da askeri nitelikli bir yerleşimi gündeme getirmeleribeklenmelidir. Bu doğrultuda, eteklerinde anılan kayalıklarınbulunduğu "Çakşır tepesi"nin üzerinde yaptığımız araştırmalar sonucunda,geniş aralıklarla da olsa, bazı büyük taş bloklannın aynı yönde devamettikleri belirlendi>. Tepenin yerleşime açık olup olmadığı konusundakisomut verilerin eksikliğine rağmen, iki yanında Karacavirandere ve Velibabaçayının geçmesi, bunlarla sulanan araziye egemen olması ve savunmayaelverişli doğal yapısıyla bilinen Urartu kalelerinin konumu ile ilişkiligörünmektedir. Bu nedenle alanda bir Urartu kalesinin varlığı,kalıntılarında gösterdiği gibi, beklenebilir olgudur.Darboğazıdan köyün batı tarafına yönelindiğinde, kolayaşınabilirkumtaşı kayalıklara oyulmuş oval girişli bir kaya odası ile karşılaşılır(Resim: 9). Insan ve doğa tahribatına uğramış yaklaşık yuvarlak tasarlıoda, arka duvarına bitişik şekilde anakayalıktan kesilmiş tek klinesiyle(1.30 m..yüksekliğinde, 1.50 m derinliğinde) kaya mezarı özelliklerine sahiptir.Ozgünlüğünü kaybetmiş olmakla birlikte, bu tasanmıyla Elazığbölgesindeki Urartu kaya mezarlanyla koşutluklargöstermektedir".Kuzeyde Aras nehrine yakın bir yerde bulunan ve eteklerinde köyünsu ihtiyacını karşılayan su kaynağını banndıranHüseyinbaba tepesi araştırmalarındada, Anadolu insanının geçmişle bağlantısını ortaya koyan,gelenekselcilik karakterini yansıtan olgularla karşı1aşıldı. Arazinin kuytu(24) Daha çok Van Gölü çevresinde yoğunlaşan ve erken Demir Çağ'da salt Urartular'a özgü birgelenek olarak beliren (Belli, "Kaya Işaretleri", 84) bu türden kaya işaretlerinin içerikleri konusundakesin saptamalar yapılamamıştır. Ancak, her ne kadar Çavuştepe, Edremit ve KuheZambil'dekiler sulama kanallarına yakın olsalar da, Atabindi (Işık, "Şirinlikale", Res.37­38; Belli, age., 84, Lev. n,2) ve Edremit Kadembastı örneklerinin (Belli age. 84, Lev. VIII,lDn. 16) kaya mezarlarıyla; Metsamor'daki stilize işaretlerin ise, yağmur ve kaynak kültüile ilişkili oldukları ortaya konmuştur (E.V. Khanzadian-K.A. Mkrtchian-E.S. Parsamian,Metsamor 1973, 196, Res. 149-150, 152-155; Belli, age. 84, Dn.19) Bizim örneğin de kayamezarı ve nişlerle donanmış kayalık araziyle bağlantısı ortaya çıkması, bu türden işaretlerinkült amaçlı işlendiklerini düşündürmektedir.(C.Işık, JoaI 101 (1986), 15). Söz konusu kayaişaretlerinin 1.0. 9-7. yüzyıllar arasına tarihlenmeleri konusundaki çarpıcı belirlemeler içinbkz. Belli "Kayaİşaretleri'', 84-85.(25)(26)Belli, "Kaya İşaretleri'', 65-66.Bu alanda düzgün sıralı bazı büyük taşların kırılarak yeni yapılarda kullanıldığı, yerinde İZlerıimlerve köy yaşlılarının anlattıkları ışığında belirlendi.(27) V.Sevin, "Elazığ-Bingöl Yüzey Araştırması, 1987". VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı(1989),456-457, Res. 14,19.384