11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

uzunluğunun 70 m, genişliğinin de 5 m olduğu sanılmaktadır (Çizim: 6).Toprakla kapanan duvann kalınlığı ise, 6-7m arasında değişmektedir.Duvar yüksekliğinin ise ne kadar olduğunu bilemiyoruz. Duvann üstünükapatan toprak tabakasının 60-70 cm kalınlığında olduğu görülmektedir.Kuzey yönüne doğru hızlı bir şekilde aktığı anlaşılan sulann getirmiş olduğutoprak tabakasının duvann önünü ve üstünü kapatması sonucunda,sular artık bu kesimden akamamış ve baraj duvan fonksiyonunu yitirmeyebaşlamıştır. Toprakla kapanan duvann ortası köylüler tarafından kazılaraksu akıtılmak istenmişse de, sulann getirmiş olduğu toprak tabakasıtekrar duvann önünü ve üstünü kapattığından başanlı olunamamıştır (Resim:13). Toprağın kazıldığı yerde, Urartu duvannın taşlan belirgin olarakgörülmektedir (Resim: 14). Duvann çevrede bulunan kalker taş ocaklanndanelde edilen iri kalker bloklardan inşa edildiği görülmektedir.Göl alanının ve suyun akıtıldığı kuzey boğazın bu kadar çok topraktabakasıyla kaplı olmasında, gölü çevreleyen dağlarda bir zamanlar bulunanbitki topluluğunun ortadan kalkmasının çok büyük etkisi olsa gerekir.Eskiden kuzey yönüne doğru akıtılan sular, verimli topraklarda yapılantanrnın su gereksinmesini karşılamaktaydı.Gölün kuzey kesimindeki baraj duvannın kalın bir toprak tabakasıylakapanmasından sonra, baraj artık eski fonksiyonunu kaybetmeye başlamıştır.Göl sulannın tanm alanında yeniden kullanılabilmesini sağlamakiçin, bu sefer gölden yeni bir akıtına ayağı açılmıştır. Van Toprak SuBölge Müdürlüğü tarafından günümüzden 20 sene önce yapılan beton duvar,gölün kuzey boğazına değil, kuzeydoğu kesimine yapılmıştır. Yapılanbeton duvann yüksekliği 2.5-3 m, uzunluğu da 80 metreden fazladır.Yeni duvann gölün kuzeydoğu kesimine yapılmış olmasıyla, kuzeydekiUrartu duvar kalıntısı tahrip olmaktan kurtulmuştur. Urartu baraj duvannıntahrip olmaktan kurtulması, bizim için, çok büyük bir kazançtır. Ancakkuzeydoğu kesime inşa edilen yeni barajın yerinde Urartu duvar kahntısınınolup olmadığını bilemiyoruz. Buradan doğu yönüne akıtılansular, günümüzde Köyaltı deresi adını almaktadır.Gövelek Gölü'nün 1.5 km güneyinde, köyün ise 600 m güneydoğusundayüksek bir kayalık tepe üzerinde geniş bir alana yayılan Urartukent kalıntısı bulunmaktadır. Köy halkı bu yerleşim merkezini "HarabeMevkii" olarak adlandırmaktadır. Deniz seviyesinden 2240 m yüksekliğindekiHarabe mevkiinin, kuzeyi ve batısı sarp kayalıklarla sınırlanmıştır.Güneydoğudaki yüksek tepelerden gelen ve Harabe mevkiinin güneyeteğinden geçen Harabe deresi, yerleşim merkezinin sa ihtiyacını karşılamaktadır.Yerleşim merkezindeki konutların temel taşlan, geniş bir alana342