11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

KAP/SUYU DERESİ VE TİTUS TÜNELİ'NİN MORFOLOJİKÖZELLİKLERİVespasianus - Titus tüneli, kuzey-güney istikametinde akan Kapısuyu(Musapınan) dere vadisinin, denize kuşuçumu 825 m kala, 90 derecelikbir açıyla dirsek yaparak güneydoğuya döndüğü noktadan başlamaktave akarsuyun güneybatı yönünde akışını sürdürmesini zorunlu kılacak şekilde,yaklaşık 850 m uzunluğunda yapay bir kanyon vadi olarak devametmektedir. Tünel, Çevlik mevkiinde kayalık yamacın bittiği yerde sonaermektedir (Şekil: 4). Yaklaşık 11 km- lik bir drenaj alanına sahip olanKapısuyu deresi, kuzeyde 1200 m seviyelerindeki Koççağıztepe ve Çamlıtepedoruklanndan kaynaklanan Derindere ile başlamakta, daha sonrakuzey-güney istikametinde akan Şeftalidere, Çataldere kollan ile birleşerekHarlıdere adını almaktadır. Bu noktadan sonra güneybatıya dönenakarsu, yaklaşık 600 m sonra, kuzeybatı yönünden gelen Elinalidere ilebirleşerek Kapısuyu (Musapınan) Dere adını almaktadır (Şekil: 5). Elinaliderekavşağına kadar Miyosen yaşlı, gri renkli kireçtaşlan içerisindeakan çay, bu noktadan sonra yine Miyosen yaşlı, boz renkli kumtaşı, kiltaşı,mam, kireçtaşı ardalanmalı bir formasyonu yararak, antik limanınbulunduğu delta düzlüğüne ulaşmaktadır. Yazın kurumaya yüz tutan dere,özellikle kış ve ilkbahar aylanndaki yağışlarla birlikte akışa geçerek,bol miktarda alüvyon taşımaktadır. Akarsuyun, toplam 8 km uzunluktakimecrası içerisinde, 1200 metrelerden deniz seviyesine inmesi, % 15'likbir eğimin varlığını ortaya koymaktadır. Bu durum, akarsuyun henüz kaideseviyesine ulaşmadığı ve dolayısıyla aşındırma ve taşıma işlevlerinihalen etkili bir şekilde sürdürdüğüne işaret etmektedir. Tünelin güneydoğuyadoğru yaklaşık 90 derece dirsek yaptığı bölüm, kuzey batıgüneydoğuyönünde uzanan aktif bir fay hattına tekabül etmektedir (Şekil:3). Tünel dirseğin olduğu kesimden başlamaktadır'. Burada kuzeydoğu-güneybatı yönünde örülen bir duvar (bent) sayesinde akarsuyun güneydoğuyadönüşü engellenerek, tünele girişi sağlanmıştır- (Şekil: 3, 4,6).Tünel, bu duvann bitiminden itibaren başlamakta ve ilk 57 metresiaçık olarak gitmekte, daha sonra 185 m kapalı olarak devam etmektedir.(Ilk 95 m lik bölüm tamamen kapalı yapılmış, daha sonraki 59 m lik kesimintavanında, ışık gelmesi için bir yank açılmıştır. Daha sonra gelen31 m lik kısım yeniden tamamen kapalı olarak devam etmektedir). Kapalıbölümün başladığı noktada; taban seviyesinin denizden yüksekliği 50-(1) Tünel, başlangıçta bugünkü giriş yerinden biraz daha güneyde açılmaya çalışılmış, dahasonra buradan vazgeçilerek dirseğe yakın olan kesimde karar kılınmıştır.(2) Tünelin faaliyete geçmesinden sonra vadinin kör kalan bölümü teraslama yapılmak suretiyleverimli tarlalara dönüştürülmüştür. Günümüzde turfanda sebze yetiştirilen bu tarlalardan,dört mevsim hasat alınabilmektedir.207