11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

VESPASİANUS-TİTUS TÜNELİ VE YOL AÇTIGIÇEVRE DEGİşİKLİKLERİF. Sancar OZANER*Vespasianus-Titus tüneli, antik çağda, güneydoğu Akdeniz kıyısında.yapılmış, günümüz teknolojisiyle gerçekleştirilen büyük projelerle yarışabilecekgörkemde, yapay bir hidrojeomorfoloji projesidir. Bu yapıt, Samandağ(Antakya) ilçe merkezinin yaklaşık 7 km kuzeybatısındabulunanbugünkü Çevlik yerleşim alanı civarında, antik dönemde kurulmuş olanSeleukia Pieria şehrinin, bir lagün içerisinde yer alan limanının, Kapısuyuderesiningetirdiği alüvyonlarla dolmasını önlemek amacıyla, kireçtaşlarıiçerisinde tünel şeklinde kazılmış, yaklaşık 850 m uzunluğunda, yapaybir vadidir (Şekil: 1, 2, 3). Tünelin yapımı, Roma imparatorlarındanVespasianus tarafından M.S. 69 yılında başlatılıp, oğlu Titus tarafındanM.S. 81 yılında bitirildiği için, her ikisinin adıyla anılmaktadır (Pauly­Wissova 1921).Antik liman ve tünel, güneydoğu-kuzeybatı yönünde yaklaşık 14km uzanan Asi delta ovasının kuzeybatı ucunda yer almaktadır (Şekil: 2,3, 4, 5). Antik Seleukia Pieria kenti, tünelin başlangıç yerinin yaklaşık 1km kuzeydoğusunda, Kapısuyu köyü çevresindeki kireçtaşı yamaçlarıüzerinde, kuzey-güney istikametinde 2 km 2 lik bir alanda kurulmuştur(Şekil: 3).Samandağ kıyılarında 1992 ve 1993 yıllarında yürüttüğümüz kıyıerozyonuna ilişkin araştırmalar sırasında, antik tünel ve limanın, tarafımızdanayrıntılı olarak çalışılması mümkün olmuştur (Ozaner 1993). Buçalışmalar sonucunda daha önceki araştırıcılar tarafından yeterince değinilmeyen,Kapısuyu dere ve tünelin ayrıntılı morfolojisi ortaya konulmuş,ayrıca kıyı erozyonu projesinden elde edilen verilerin ışığı altında,antik limanın dolmasının nedenleri hakkında yeni bir yorum getirilmiştir.* Dr. F. Sancar OZANER, Jeomorfolog (Ph. D) M.TA Genel Müdürlüğü 06520, ANKARA.205