11. Araştırma Sonuçları Toplantısı - Kültür ve Turizm Bakanlığı

uluntu sayesinde, yörede halen "Halep Yolu" adıyla anılan bu antik yolun,Mopsuhesteia'daki antik köprüden Pyrqmos'ıuı güney kıyısına geçtiktensonra, Harami Boğazından, Itinerarium Burdigalense'ôe Mopsuhesteia'dan15 Roma mili uzaklıkta bir yol istasyonu olarak verilen veKurtkulağı köyünde lokalize edilen Tardequieia'ya ve buradan da Karanlıkkapıüzerinden Muttalip Höyük'e ulaştığı anlaşılmaktadır.Aynı yolun Adana-Tarsus arasındaki güzergahı üzerinde dikili olduğuanlaşılan iki mil taşı parçasını da Tarsus'un 5 km kadar doğusundaki,Çakıt deresi civannda ineeledik (Harita). Mil taşlanndan birinin yazıtınınson satınnda uzaklık olarak 3 Roma mili verildiği görülmektedir ki,bu da buluntu yerinin Tarsus'a olan uzaklığına hemen hemen eş değerdedir.Tarsus çevresindeki araştırmalanmız sırasında, Tarsus'un 17 km kuzeyindeki,Sağlıklı köyü civannda (Harita), varlığı 19. yüzyıldan beri bubölgede dolaşan gezginler tarafından bilinen ve günümüze kadar çok iyibir durumda korunagelmiş olan yaklaşık 5 km lik bir antik yol kesiminiziyaret ettik». Kappadokya üzerinden gelip, antik devirde Kilikya kapılanolarak bilinen Gülek boğazından geçip Tarsus'a ulaşan ünlü Roma yolugüzergahının en sağlam kalan bölümünü oluşturan bu yolun güney ucundakikemerli kapı M.S. 5. ya da 6. yüzyıla tarihlenmektedir>. Bu yolu ziyaretirnizsırasında, kısa bir süre önce bulunmuş olan Latince yazıtlı birmil taşını da inceledik. Mil taşının son satırında Grek harfleriyle verilen12 Roma mili uzaklık sayısı da buluntu yerinin Tarsus'a olan 17 km likuzaklığına uygun düşmektedir.Yolun sağlam kalan kısmının en kuzey noktasında Bozağaç mahalleşicivannda, kayalara oyulmuş Latince bir yazıt gördük. Yazıtta bu yolunImparator Caracalla tarafından onartıldığı belirtilmektedir. Kilikya kapılarınınen dar yerinde de Caracalla'nın döneminde yazdırılmış olan biryol onanm yazıtı vardır. Her iki yazıt ta 19. yüzyıldan beri bu bölgedeçalışan bilim adamlan tarafından görülmüştü. Gerek bu yazıtlar, gerekseyukanda değindiğim mil taşı sayesinde, söz konusu yol kesiminin, enazından M.S. 3 ve 4. yüzyıllarda hemen hemen aralıksız süren doğu seferlerisırasında Roma ordusu tarafından sürekli olarak kullanılmış olduğuepigrafik olarak ta belgelenmektedir.(19) Bu yol hakkındaki gezi raporları için bkz. C. Ritter, VergleicJıende Erdkunde des HalbinsellandesKleinasien II, Berlin 1859,225; V. Langlois, Voyage dans la Ci/icie et dans les Montagnesde Taurus, Paris 1861,364 f. Hild - Hellenkemper, 1990 (yuk. dip not 9) 60vd.(20) B. Ritter bu anıtın Mark Aurel döneminde, Langlois'de Büyük Konstantin döneminde yapılmışolabileceğini yazmaktadır. Bu kemerli kapının tarihlenmesi hakkında, bkz. H. Hellenkemper- F. Hild, Neue Forschungen in Kilikien, Veröffentlichungen der Kommission fürdie Tabula imperii Byzantini: Band4, Wien 1986, 96f.145