1 HARÜTA - Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

HKMO Bülteni • Mart 2005BORU HATLARI VEJEODEZ‹ ve FOTOGRAMETR‹ MÜHEND‹SL‹⁄‹GiriflTürkiye’de boru hatlar› denince flüphesiz ilk aklagelen isim Boru Hatlar› ‹le Petrol Tafl›ma Anonim fiirketik›sa ad›yla BOTAfi’t›r. 1974 y›l›nda, Kerkük bölgesindekipetrolü Ceyhan (Yumurtal›k) deniz terminalineiletmek için Türkiye Petrolleri Anonim Ortakl›¤›(TPAO) alt›nda kurulan BOTAfi ilerideki misyonunaba¤l› olarak 1995 y›l›nda bugünkü fleklini alarak ba-¤›ms›z bir kamu iktisadi teflekkülüne dönüflmüfltür.‹lk kurulufl y›llar›ndaki görev kapsam› olan ülkeiçerisinde veya ülke d›fl›nda her tür petrol ve do¤algazboru hatlar› yap›m›, iflletmeye al›nmas›, boru hatlar›üzerinden petrol, petrol ürünleri veya do¤algaziletimi, petrol ve do¤algaz al›m/sat›m›na, 1995 y›l›ndapetrol arama, kuyu açma, üretim, tafl›ma, depolamagibi her türlü petrol aktivitesi ile d›fl kaynakl› ham petrolve do¤algaz iflleme aktivitesi de eklenmifltir.‹lk kurulufl y›l› olan 1974 y›l›ndan bu yana BOTAfi,bu y›l tamamlanacak olan Bakü-Tiflis-Ceyhan hampetrol boru hatt› ile birlikte 3400 km civar›nda petrolboru hatt› ve 5000 km üzerinde do¤algaz boru hatt›-n› yaflama geçirmifltir. Do¤algaz boru hatlar›n›n toplamuzunlu¤u devam eden projeler gözönüne al›nd›-¤›nda 2005 y›l› sonu itibariyle 8000 km’ye ulaflacakt›r.Türkiye genelinde mevcut ve devam eden petrol vedo¤algaz iletim/da¤›t›m hatlar›na ek olarak uluslararas›projeler olan BTC Ham Petrol Boru Hatt›, fiah Deniz,Türkiye-Yunanistan Türkiye kesimi do¤algaz boruhatt› projelerini yürütmekte bununla birlikte Türkiye-Avusturya,do¤algaz ve Samsun-Ceyhan petrolboru hatt› projelerinin de BOTAfi taraf›ndan yürütülmesiplanlanmaktad›r.2000 y›l›nda BTC Projesi ile paralel bafllat›lan kalitesertifikasyonu çerçevesinde ISO9001 kalite,ISO14001 çevre ve OHSAS 18001 iflçi sa¤l›¤› ve güvenli¤ibelgelerine ayn› anda sahip olan ilk kamu kurulufludur.Görev kapsam›n›n geniflli¤i, dinamik yap›s› ve bugünekadar ortaya koydu¤u baflar›l› çal›flmalar ile dikkatiçeken BOTAfi, birçok meslek gurubunun yan›s›-ra Jeodezi ve Fotogrametri mühendisli¤i için de vazgeçilmezkurumlardan birisidir.Zira, boru hatt›; mühendislik, kamulaflt›rma, inflaatve iflletme faaliyetlerine yönelik yap›lan çal›flmalar›nbirço¤u Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisli¤inin görevalan›na girmektedir. Boru hatlar› projelendirilmesive yap›m› gibi yer yüzeyinde, alt›nda veya üstündegerçeklefltirilecek her mühendislik çal›flmas› o bölgeninharitas›n›n edinimi veya haritalanmas›na yönelikölçümü ile bafllamakta, bütün aflamalar boyunca sürmekteve sonunda projesine göre gömülen borununyerindelik (as-built) ölçümlerinin yap›lmas› ve iflletmeaflamas›nda yararlanmak üzere Mekansal Bilgi Sistemioluflturulmas›, olas› arazi problemlerinin çözüme kavuflturulmas›da dahil olmak üzere acil durum eylemplanlar›n›n uygulanmas›na kadar genifl bir alanda sürmektedir.Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisli¤i UygulamaAlanlar›Boru hatlar› gibi lineer projeler, bir bafllang›ç vebitifl noktas› olan ve istenilen çap ve özellikte bir borununbelirlenen bir güzergah boyunca genellikle toprakalt›na yerlefltirilmesi gibi basitçe ifade edilse de,özünde yo¤un bir planlama, mühendislik, kamulaflt›rma,malzeme tedari¤i ve inflaat aktivitesini bar›nd›r›r.Boru hatlar› yap›m›nda, Jeodezi ve Fotogrametrimühendisli¤inin görev alanlar›n› belirlemek için, genelanlamda yap›lacak iflleri afla¤›daki gibi gurupland›rmakolas›d›r. Öncelikle, yap›lacak projenin teknik, hukuki_______________________________________________________________________________________________* Harita Yüksek Mühendisi, BOTAfi – BTC Ham Petrol Boru Hatt› Projesi - Atanm›fl Devlet Kuruluflu - Daire Baflkan Yard›mc›s›Yusuf Ç‹ÇEK*39