2. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

BOZKURT KURGAN MEZARLIĞI2007 YILI KAZISIAynur ÖZFIRAT*Bozkurt Kurgan Mezarlığı Ağrı İli, Doğubayazıt İlçesi’nin 16 km. kuzeyindeve Ağrı Dağı’nın batı eteğinde yer alır. Mezarlıkta 2007 yılında ilk kazılarabaşlanmıştır 1 .Doğu Anadolu Bölgesi’nin özellikle kuzeydoğu kesiminde kurgan türüyığma taş tepeli mezar anıtlarının varlığı uzun yıllardan beri bilinir. Ancak Rusbilim adamları E. Ressler’in Kars yakınlarındaki küçük çatma kurganlarında1900 yılında 2 , P. K. Kuchin’in ise 1916’da Erzurum yakınındaki Köprüköy’de 3yaptığı kazılardan günümüze kadar geçen 100 yılda Türkiye’de başkahiçbir kurgan kazılıp arkeolojik olarak incelenebilmiş değildir. Oysa sınırkomşularımız Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan ve İran Azerbaycanı’nda pekçok kurgan mezar uzun yıllardan beri kazılarak incelenmiş ve sonuçlar tümbilim dünyasına çeşitli yayınlarla duyurulmuştur.Doğu Anadolu Bölgesi’nde Muş, Bitlis, Van, Ağrı ve Iğdır illerinde1995’ten beri sürdürdüğümüz yüzey araştırmalarında irili ufaklı çok sayıdakurganın varlığı ortaya konmuştur 4 . Böylece bu kültürün batı yayılımı açıklıkkazanmıştır. Araştırmalarımızdan elde ettiğimiz sonuçlara göre kurgan türümezarlar batıda Muş-Erzurum arasına çekilebilecek bir hatla, güneyde iseTendürek ve Aladağlar’la sınırlanır. Tendürek ve Aladağ’ın güneyinde ve aynızamanda Van Gölü Havzası’nın kuzeyinde yer alan Çaldıran-Erciş-Patnos* Doç. Dr. Aynur ÖZFIRAT, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, ArkeolojiBölümü, Kampus 65080-Van-TÜRKİYE. aynurozfirat@yahoo.com1 Başkanlığını yürüttüğümüz kazıya Prof Dr. Veli Sevin ve Prof. Dr. Necla Arslan Sevin ileYüzüncü Yıl Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü’nden Araş. Gör. Davut Yiğitpaşa, Araş. Gör.Gulan Ayaz, Arş. Gör. Sabahattin Erdoğan, Araş. Gör. Nilgün Coşkun Köse katılmıştır.Bakanlık temsilciği görevi Arkeolog Sema Dayan tarafından yapılmıştır. Kültür Varlıklarıve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izin ve destekleriyle yapılan kazı aynı zamanda TürkTarih Kurumu ve TÜBİTAK (Proje No: SBB-105K063) proje destekleriyle gerçekleştirilmiştir.Tüm bu kurumlara, Bakanlık temsilcisi olarak görev yapan Arkeolog Sema Dayan’a ve ekipüyelerine teşekkür ederim.2 Martirosyan 1964:58, 61; Özfırat 2001b: 67-68.3 Martirosyan 1964: 75-77.4 Özfırat 2001b: 71–75; Özfırat 2006; Özfırat Baskıda a; Özfırat Baskıda b.369