2. Cilt - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Mineral katkılı açkılı malın yerini bitkisel katkılı kaba malın alması, SalatCamii Yanı’nda tespit edildiği gibi, Fırat havzasından Khabur vadisine kadarolan bölgede de paralel olarak görülmektedir (Harita: 3).3. Evre Çanak ÇömleğiEn üstteki 3. evrede ise, bir taraftan kaba malın çoğunluğu oluşturmayadevam ederken, aralarında boyunlu çömlekler, omurgalı kaplar gibi gelişkinkap biçimleri, boya bezeme ve kabartma bezekleri gibi yeni bezeme türleri vehusking tray gibi yeni kaplar görülmeye başlanmıştır. Ayrıca ince yapım çanakçömlek de aralara katılmıştır. Salat Camii Yanı 3. evre çanak çömleğindegörülen bu yeni öğeler, Kuzey Mezopotamya’da Proto-Hassuna olarak bilinençanak çömlek grubu arasında da bulunmaktadır. Dolayısıyla Salat Camii Yanı3. evresinin Proto-Hassuna ile çağdaş olduğu söylenebilir (Harita: 4).Salat Camii Yanı’nda elde edilen yeni bulgular, Dicle havzasındakiÇanak Çömlekli Neolitik Çağın, özellikle ilk evrelerini aydınlatmaya katkıdabulunmuştur. Ele geçirilen çanak çömleğin durumuna dayanarak, Diclehavzasının kuzey Mezopotamya ile oldukça yakın ilişki içinde olduğusöylenebilir. Yalnızca bir tür benzer öğelerde değil, bütün çanak çömlekteaynı yönde gelişmelerin görülmesi, bu ilişkilerin ne denli yoğun olduğununbir göstergesidir.Ele geçirilen bazı küçük buluntular da, bunu desteklemektedir. Pembemsimermer taştan yapılan küçük boy taş kaplarının benzer örneklerine, KuzeyMezopotamya’nın Neolitik Çağ yerleşmelerinde rastlamak mümkündür.Pişmiş topraktan yapılan boncuk ve bilezikler de, benzer örneklere yineKuzey Mezopotamya’dan Umm Dabagiyah’ta bilinmektedir. Ayrıcapisé duvarlı yapının içinden tespit edilen sıva parçaları da bunu dahada kuvetlendirmektedir. Bu örneklerin oldukça küçük parçalar hâlindeolmasına rağmen, üzerinde kırmızı boya bezemeleri de bulundurmaktadır.Neolitik Çağda duvar resimleri, Umm Dabagiyah ve Tell Bouqras gibi kuzeyMezopotamya’da da bilinmektedir. Salat Camii Yanı’nda duvar resimlerinintespit edilmesi, her ne kadar onların basit geometrik motifte sınırlı kalmışolsa da, bu tür geleneğin Dicle havzasındaki Çanak Çömlekli Neolitik Çağdamevcut olduğunu göstermek açısından büyük önem taşımaktadır.103