{PAGE } Bilgisayar Nedir? Mikroişlemci veya CPU (Central ...

ileşenler bu PC'ye hangi tür işlemciler takılabileceğini, maksimum bellekkapasitesinin ne kadar olabileceğini, bazı bileşenlerin hangi hızlara çıkabileceğini,hangi yeni donanım teknolojilerini destekleyebileceğini belirliyor. Burada en belirleyicifaktörlerden biri anakartın yonga seti. O halde anakart yonga setinin tanımını vererekişe başlayalım.YONGASETİ: Yongaseti (chip set) anakartın "beynini" oluşturan entegre devrelerdir.Bunlara bilgisayarın trafik polisleri diyebiliriz: işlemci, önbellek, sistem veri yolları,çevre birimleri, kısacası PC içindeki her şey arasındaki veri akışını denetlerler. Veriakışı, PC'nin pek çok parçasının işlemesi ve performansı açısından çok önemliolduğundan, yongaseti de PC'nizin kalitesi, özellikleri ve hızı üzerinde en önemlietkiye sahip birkaç bileşenden biridir. Eski sistemlerde PC'nin farklı bileşen veişlevlerini, çok sayısal yonga denetlerdi. Yeni sistemlerde hem maliyeti düşürmek,hem tasarımı basitleştirmek hem de daha iyi uyumluluk sağlamak için bu yongalar tekbir yonga seti olarak düzenlendi. Günümüzde en yaygın yonga seti Intel tarafındanüretilmektedir. Intel kendi yongasetlerini, bunların desteklediği veriyolu teknolo|ilerinide temsil edecek şekilde PCIset ve AGPset olarak da adlandırmaktadır. SiliconIntegrated Systems (SiS), Acer Labs Inc. (ALi), VIA gibi üretici firmalann dageliştirdiği popüler yonga setleri vardır.VERİYOLU: PC'nizin içindeki bileşenler birbirleri ile çeşitli şekillerde "konuşurlar".Kasa içindeki bileşenlerin çoğu (işlemci, önbellek, bellek, genişleme kartları,depolama aygıtları vs.) birbirleri ile veriyolları aracılığı ile konuşurlar. Basitçe,bilgisayarın bir bileşeninden diğerine verileri iletmek için kullanılan devrelere veriyoluadı (bus) verilir. Bu veriyollarının ucunda da genişleme yuvaları bulunabilir. Sistemveriyolu denince, genelde anakart üzerindeki bileşenler arasındaki veriyollarıanlaşılır. Ayrıca anakarta takılan kartların işlemci ve belleğe erişebilmelerini sağlayangenişleme yuvalarına da veriyolu adı verilir. Tüm veriyolları iki bölümden oluşur:adres veriyolu ve standart veriyolu. Standart veriyolu, PC'de yapılan işlemlerle ilgiliverileri aktarırken, adres veriyolu, verilerin nerelere gideceğini belirler. Bir veriyolununkapasitesi önemlidir; çünkü bir seferde ne kadar veri transfer edilebileceğini belirler.Örneğin 16 bit'lik veriyolu bir seferde 16 bit, 32 bit'lik veri yolu 32 bit veri transfereder. Her veriyolunun MHz cinsinden bir saat hızı (frekans) değeri vardır. Hızlı birveriyolu verileri daha hızlı transfer ederek uygulamaların daha hızlı çalışmasınısağlar. Kullandığımız bazı donanım aygıtları da bu veriyollarına uygun olaraküretilirler. Sadece iki donanım aygıtını birbirine bağlayan veriyoluna "port" adı verilir.(örneğin AGP = Advanced Graphics Port). Bugün PC'lerimizde ISA, PCI ve AGPveriyolları bulunmaktadır. Anakartın üzerindeki farklı boyut ve renklerde, yan yanadizilmiş kart takma yuvalarından bunları tanıyabilirsiniz.ISA : (Industry Standard Architecture) Anakartınızın kenarına yakın yerde bulunanuzun siyah kart yuvaları ISA yu-vasıdır. 17 yıldan beri kullanılan eski bir veriyolumimarisidir. 1984'te 8 bit'ten 16 bit'e çıkarılmıştır. Ama bugün bile 8 bitlik kartlarolabilir. Orneğin bir ISA kartın, yuvaya giren iki bölmeli çıkıntısının sadece birkenarında bağlantı bacakları varsa, bu 8 bitlik bir karttır. 90'lardan itibaren çoğuaygıt'ın daha hızlı PCI modeli çıktığından yavaş yavaş terkedilmeye başlanmıştır;hatta bugün ISA veriyolu olmayan anakartlar bile çıkmıştır. 1993'te Intel ve Microsoft,Tak Çalıştır ISA standardını geliştirmiştir. Böylece işletim sistemi ISA kartlarınkonfigürasyonunu, sizin jumper'larla, dip svvitch'lerle boğuşmanıza gerek kalmadanotomatik yapmaktadır.PCI: (Peripheral Component Interconnect) 1993'te Intel tarafından geliştirilen buveriyolu 64 bit'liktir ama uyumluluk problemlen nedeniyle uygulamada genelde 32bit'lik bir veri yolu olarak kullanılır. 33 veya 66 MHz saat hızlarında çalışır. 32 bit ve{PAGE }