Slayt 1

ASTIMDASOLUNUMFONKSİYONTESTLERİProf. Dr. Bilun Gemicioğlu

SFT’NİN N ASTIMDA YERİTanıAyırıcı tanıFarklı fenotiplerin ayırımıPatogenezin irdelenmesiAğırlık k derecesininbelirlenmesiİzlem

SFT’NİN N BAŞARISIARISIİyi bir aletDoğruölçüm m ve manevraEğitilmiş teknik personelİyi değerlendirmeerlendirmeile sağlanabilir.

158 astım çalışışmas masında irdelenenler80706050403020100PC/PD20FEF25-75PEFvarpmPEFamPEFFEV1revFEV1/FVCFVCpostFEV1preFEV1ATS/ERS Task Force Asthma Control 2005% çalışma

ASTIM TANISINDASFT BULGULARIObstrüksiyonReversibiliteGünlük k değişkenlik(Diürnalvaryasyon)Bronş hiperreaktivitesiGINA 2004: www.ginasthma.com

Spirometrik Ölçüm

OBSTRÜKSİYON: FEV 1, FEV 1 /FVC•FEVFEV 1 < %80FEV 1FVC•FEVFEV 1 /FVC < %80FIV 10 1 2 3 4 sn•Efora bağığımlı•1lt altında FEV 1izlemde yetersizGINA 2004

OBSTRÜKSİYON: FEF 25-75FVCNormalFEV 1FEF 25-75•Avantaj: Erkenobstrüksiyonugöstermede dahasensitifFVCObstrüksiyonFEV 1FEF 25-75•Dezavantaj:Normal değerleriçok değişken,düşüktekrarlanabilmeRuppel GL. Pulmonary function testing 1998Kemp SF, Lockey RF. Diagnostic Testing of Allergic Disease 2000

OBSTRÜKSKSİYON:DiğerEkspiratuvar Akım m DeğerlerierleriTeft: : ortalama transitzamanDiğer: FEV 0,5 , FEV 2 ,FEV 3 , FEF 75 , FEF 50 ,FEF 25 , FEF 75-85,FEFFEF 200-1200FVCteftRuppel GL. Pulmonary function testing 1998

OBSTRÜKSİYON: PEFFEV 1 ile PEF iyikorele etmekteKendi iyisine göre gizlemde daha yararlıÇok fazla eforabağığımlıErken ve ileriobstrüksiyondayetersizRuppel GL. Pulmonary function testing 1998

Akım-volvolüm halkası

OBSTRÜKSKSİYON: Akım VolümV (lt/snFEF75FEF50İlave bilgiler verebilir.Ayırıcı tanıda daönemlidir:FEF25– İntratorasikobstüksiyonV (lt)– EkstratorasikobstrüksiyonIRVFVCERV– Solunum kaszayıflflığıJMB Hughes, NB Pride. Lung Function Tests

İntratorasikdiffüz obstrüksiyonunderecesiFEV 1/FVC=3,3/4 FEV 1/FVC=2,4/3,7 FEV 1/FVC=0,8/2,2NormalHafif obstrüksiyonAğır obstrüksiyon

İntratorasikobstrüksiyonun yeri:çiftkompartmanFEV1/FVC=1/1,7 ltAna bronşta tümörle ttıkalı0 1 2Tek akciğerJMB Hughes, NB Pride. Lung Function Tests

İntratorasikdeğişken obstrüksiyonEkspirasyonİnspirasyonPtrPpl > Ptr >Ppl

Ekstratorasik değişken obstrüksiyonEkspirasyonİnspirasyonPtr > PatmPatm > Ptr

Sabit obstrüksiyonEkspirasyonİnspirasyonPtr = PatmPatm = Ptr

Solunum kas zayıflflığıFEV 130 1 2

AzalmışFVC ÖlçümüŞahsın n iyi koopere edememesiRestiktif vantilasyonbozukluğu– Sol. merkezinin depresyonu,nöromüskülerhast.– Toraks genişlemesininengellenmesi– Diafragm hareketinin önlenmesi– Akciğer genişlemesininengellenmesi– Fonksiyone akciğer dokusundaazalmaİlerlemiş obstrüksiyonFVCRV

Restriksiyon / ObstrüksiyonAstımAmfizemRestriksiyon

REVERSİBİLİTE: TanımHava yolu obstrüksiyonu bulunanolgularda, farmakolojik bir ajan verilerekobstrüksiyondaki değişimin imin incelenmesidir.Obstrüksiyondaki geri dönddndürülebilirlikveya bronkodilatör yanıt t olarak datanımlanabilir.

REVERSİBİLİTE: Klinikte yeriAstım m tanısıAstım-KOAH ayırımıHastanın n anlık k en iyi değerinin erinin saptanmasıTedaviye etkinliğin belirlenmesiKlinik araştırmalarrmalar

REVERSİBİLİTE: Test öncesikesilmesi gereken ilaçlarlarİLAÇKısa etkili beta-2Uzun etkili beta-2Oral uzun etkili teofilinKesilmesi gereken süres8 saat12 saat24 saatAntikolinerjikler 8 saat (kısa), 24 saat (uzun)Kromoglikatİnhalesteroid8-12 saatdevamJMB Hughes, NB Pride. Lung Function Tests 2000Astım Çalışma Grubu Toraks D. 2003. 4:3ek

REVERSİBİLİTEErken ReversibiliteOrta derecede hava yolu obstrüksiyonuolan hastalarda tanıya yardımcmcıdırGeç Reversibiliteİnflamasyondakalıcı değişiklikleriklikleroluşmammamışsa saptanabilir.GINA 2004

Erken Reversibilite: Bronkodilatör?Salbutamol: ÖDİ+spacerile 400micgTerbutalin:Nebül ile 2,5-5 mgÖDİ+spacerile1000micgNebül ile 5-10mg5Antikolinerjik veya beta agonist ileantikolinerjik konbinasyonu KOAH’datercih edilebilir.GINA 2004, GOLD 2003Astım Çalışma Grubu Toraks D. 2003: 4:2ek

REVERSİBİLİTE:Ölçüm m değerlerierleriFEV 1 (en sık) s%12, %15, 200ml değişimimPEF%12,%15 değişimimFVC%15 değişimimFEF25-75%20-30 değişimimSgaw(spesifikkondüktansktans)%30-40 değişimimKemp SF, Lockey RF. Diagnostic Testing of Allergic Disease 2000

Erken Reversibilite:Mutlak DeğişkenlikPost FEV1 – İlkFEV……mlFEV 1 = ……Predikt değeri eri yüksek yolan olgularda daha kolayreversibilite saptanmasına na yol açabiliraabilirBaşlanglangıç değerinden erinden etkilenmezAstım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

Erken Reversibilite:Başlanglangıç Değerieri Üzerinden DeğişkenlikPost FEV1 – İlk FEV1 x100İlk FEV1Predikt değere ere oranla daha kolayreversibilite saptanırBaşlanglangıç değerinden erinden etkilenirAstım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

Erken Reversibilite:Predikt Değerer Üzerinden DeğişkenlikPost FEV1 – İlk FEV1 x100Predikt FEV1Daha zor reversibilite saptanırBaşlanglangıç değerinden erinden etkilenmezAstım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

REVERSİBİLİTEErken Reversibilite– FEV 1 ve/veya PEF ölçümlerinden sonrahastaya kısa ketkili beta-2 agonist inhaleettirilir.– 15-20dk sonra ölçümde FEV 1İlk değere ere göre g%12-1515Mutlak değer er 200mlPredikt değere ere göre g%12artmışışsa test pozitif kabul edilir.GINA 2004Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

REVERSİBİLİTEGeç Reversibiliteİki haftalık oral prednizolon (30-40mg/g/gündozunda başlaylayıp p azaltılarak) larak) veya 2-62haftalık inhaler steroid tedavisi sonrasıölçülen FEV 1 ’de tedavi öncesine göre g%12-15 düzelme dsaptanması ile test pozitif kabuledilir.GINA 2004Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

REVERSİBİLİTE: GeçerlilierliliğiDeğişim im (%)FEV 1 ’de minimum deDuyarlılık k (%)de minimum değişim im 200 ml> 10 58 77> 15 43 81> 20 29 87FEV 1 ’de minimum dede minimum değişim im koşulu yok> 10 63 58> 15 44 72> 20 29 84Özgüllük k (%)Kesten S. Chest.1994, 105: 1042-1045

PEF DEĞİŞĞİŞKENLİĞİHava yolları lümenindeki günlgnlük k veya gün giçi i değişimin imin göstergesidir.gSabah kalkınca hiç ilaç kullanmadan veakşam am yatarken tüm t m ilaçlardan lardan sonrayapılmallmalıdır.Astım m ve özellikle mesleki astım m tanısı,derecelendirmesi ve izlemde kullanılabilir.labilir.GINA 2004Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

Astımlı Hastada PEF İzlemi

PEF DEĞİŞĞİŞKENLİĞİAşağıdaki sabah akşam am değişkenlikleri%20 üzerindeyse astım m lehine kabul edilir.% Amplitüd Ortalama =Maksimum PEF - Minimum PEFX 1001/2 x (Maksimum PEF + Minimum PEF)% AmplitüdMaksimum değeri =Maksimum PEF - Minimum PEFMaksimum PEFX 100Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

PEF DEĞİŞĞİŞKENLİĞİBir hafta boyunca% En İyi Değişim=Minimum PEFMaksimum PEF< %85< % 85Hava yolu aşırı duyarlılığı ile en iyi korele eden formülolarak saptanmıştır.Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ekGINA 2004

Bir olguda PEF / semptomlar ilişkisiUwyyed et al. ERJ 1996;9:872-9

Başka bir olguda PEF / semptomlar ilişkisiUwyyed et al. ERJ 1996;9:872-9

Semptomlar / SFT /İnflamatuvarparametrelerPek çokçalışmada tanı ve izlemdesemptomlar ile solunum fonksiyontestlerinin korelasyonu saptanamamışıştır.Solunum fonksiyon testleri ile inflamatuvarparametrelerinde korele olmadığıgözlenmiştir.Bellia V. et al Chest 2003, 123: 1066Fabri ML. et al AJRCCM 2003, 164: 418

‘Unstable’ Astımda PEFRNocturnal astım:AlevlenmeBrittle astım:Premenstruel astım:

Steroide Dirençli Astımda PEFPrednizolon 30-40 mg/günPEFRSTEROİD-SENSiTiF0 1 2 haftaPEFRSTEROİD-DİRENÇLİ0 1 2 hafta

AĞIRLIK DERECESİ:Stabil astımAğır PersistanOrta PersistanHafif PersistanHafifİntermitanGündüz semptomGece semptomlarıPEF veya FEV1∆PEF veya FEV1< haftada 1egzersiz sonrası< ayda 2>%80 haftada 1> ayda 2>% 80% 20-30Her gün> haftada 2%60-80>%30SürekliÇok sık%30GINA 2004

AĞIRLIK DERECESİ:Akut astımWheezeNabızPEF veya FEV1SaO 2Hafif AtakEkspiryumsonunda%80>%95Orta AtakEkspiryumboyunca100-120/dk% 50-80% 95-91Ağır AtakInspiryumEkspiryum>120/dak

Anamnez ve FMastımı düşündürüyormu?EvetSpirometri yapFEV 1 /FVCnormal mi?EvetFVC, FEV 1normal mi?EvetPEF değişkenliği bakBPT uygulaHayırHayırHayırRestriktifhastalık düşünİleri tetkikler yapEvetAnamneziderinleştirBronkodilatöruygulaFEV 1 deartış oldu mu ?ASTIMolasılığıfazlaEvet+HayırGeçreversibilitebakHayır -KOAH olasılığınıdüşün

Akciğer Volümleri ve Ayırıcı TanıTLCTLCVCVTFRCVCVTERVRVTLCFRCVCVTERVRVTLCFRCVCVTERVRVFRCERVRVRestriksiyon Kas zayıflığı Normal Hava akımıkısıtlanması

Single Tek breath soluk nitrojen nitrogen yıkama wash-out eğrisi curve30Nitrogen Nitrojen konsantrasyonuconcentration(%N 2 /L)0ITLCIIIIILung Akciğer volume volümüIVCVCC RV

Değiştirilmiş - ATS/ERS SFT Standardizasyonu ERJ 2005;26:153-968Pletismograf ile astımda ayırıcı tanıEvetFEV 1/FVC>%80HayırFEV 1>%80 FEV 1>%80EvetHayırEvet HayırTLCTLCHayırEvetEvetHayırNormal ?Restriksiyon Obstrüksiyon MiksdefektDLCO DLCO DLCOHayırEvetHayırEvetHayırEvetNormal veyahafif astımPVhastalıkGöğüs duvarıve NMhastalıklarİntrest. AkchastpnömonitisASTIM veKBKOAH veAmfizem

SONUÇ: OBSTRÜKSKSİYON?Hafif olgularda obstrüksiyon bulunmayabilir.FEV 1

SONUÇ: REVERSİBİLİTE?Reversibilite testi pozitifliği i astım m tanısındandayardımcmcı bir testtir.Özellikle hafif ve ağıağır r olgularda yetersizdir.Diğer tanı yöntemleri ile birliktekullanıldldığında yararlı olabilir.

SONUÇ: PEF DEĞİŞĞİŞKENLİĞİÇok seyrek semptomları olan intermitanolgularda tanıda yetersiz kalabilir.Ağır r hastada günlgnlük k değişkenlikkaybolmuş olabileceğinden inden izlemde tekbaşışına değerlendirme erlendirme kriteri olmamalıdır.Hafif ve orta persistan astım, astımfenotiplerinin ve mesleki astımın n tanısındandave izleminde yeri vardır.r.GINA 2004

GENEL SONUÇ 1: ASTIMDA SFTAstımda solunum fonksiyon testleritanıyı desteklemek veya ayırıcı tanı için inyapılmallmalıdır. Ancak negatif bulgulartanıyı reddettirmezAstım m derecelendirmesi ve izleminde dekullanılır. Ancak semptomlara veyainflamatuar parametrelere üstünlüğüyoktur.

GENEL SONUÇ 2: ASTIMDA SFTEn sık s k kullanılanlan ölçümlerspirometrikdeğerlendirme,erlendirme, reversibilite, , PEFdeğişkenlikenliği, i, BPT’dirdir.Ayırıcı tanı açısından akım m volüm m eğrisi, eakciğer volümleri ve diffüzyontesti dekullanılabilir.labilir.

TEŞEKKÜRLER