BS2014-2_Turkiyede Kimlikler Arasi Kutuplasmanin Sosyal Mesafe Uzerinden Olcumu ve Toplumsal Guvenlige Etkisi

Bilge Strateji, Cilt 6, Sayı 11, Güz 2014kutuplaşmanın doğasını ve arkasında yatan nedenleri anlamak adına önemli vegereklidir.Kutuplaşma çoğunlukla bireylerin dâhil olduğu etnik, siyasi, dini vb. gruplara aityaklaşımlar çerçevesinde ortaya çıktığı için, grup üzerinden oluşturulan kimliğinaçıklanması kutuplaşmayı ve kutuplaşmanın sebeplerini anlamak için önemlidir.Toplumsal kimlik kuramının iki önemli temsilcisi Tajfel ve Turner’a göre, insanlardoğaları gereği kendilerine saygı duyarlar, kendi gruplarına yönelik sosyal aidiyethissederler ve kendi grupları ve diğer gruplar arasında kıyaslamalar yaparakmotive olurlar; bu sebeple de toplumsal gruplar maddi kaynaklar kadar, statü veprestij gibi sembolik kaynaklar için de yarışırlar. 9 Bu anlamda gruplararası çatışma;algısal kategorizasyon, sosyal kıyaslama ve kimliksel iyileştirme gibi psikolojiksüreçlerin bir sonucudur. 10 Bu çerçeveden bakıldığında siyasi, mezhepsel,etnik vb. kimlikler temelinde yaşanan kutuplaşmanın yalnızca maddi kaynaklaraerişim konusunda yaşanan çatışmayla ilişkili olmadığı; aynı zamanda farklı kimliklerinbirbirini algılayışında ve bu kimliklerin, kendilerini koruma veya gruplararasıüstünlük sağlama güdüsüyle debağlantılı olduğu söylenebilir. Bu nedenle,toplumlardaki kimliklerin ve kimlik inşa süreçlerinin çoğu zaman diğer gruplarıötekileştirmeyi bir noktada kaçınılmaz kıldığı ve bu durumun doğal olarak gruplararasındaki sosyal mesafeyi ve kutuplaşmayı oluşturduğu veya giderek artırdığıgörülmektedir.Kutuplaşma kavramı ve olgusunun açıklanmasında dikkate alınması gereken enönemli kuramlardan birisi olan çatışma kuramı, konsensüs öneren kuramlar dışarıdatutulduğunda diğer birçok teorinin içerisinde dolaylı da olsa yer almaktadır.Bu sebeple, çatışma kuramı temel açıklamalardan birisidir ve kutuplaşmanın potansiyelçatışma hali çatışma kuramını önemli bir yere taşımaktadır.Bu kuram, toplumsal değişmenin temeline konsensüsü koyan kuramın karşıtıolarak gelişmiş ve çatışmayı değişimin merkezine yerleştirmiştir. 11 Bu bağlamda,kuramın savunucuları farklı derecelerde de olsa iktidar çatışmasına vurgu yapanMax Weber’den ve ekonomik çatışmayı ön planda tutan Karl Marx’tan faydalanmışlardır.12 Çatışma kuramcılarının temel argümanı ise normlar ve değerler karşısındaçıkarların da önemli olduğu ve anormal olarak görülemeyecek bu çıkarlarınpeşinde koşma halinin, toplumsal yaşamın normal düzeninde birtakım çatışmalardoğurabileceği yönündedir. 13Çatışma Kuramı çerçevesinde işlenebilecek ilk isimlerden biri olan Karl Marx’agöre çatışma, üretim araçları etrafında ortaya çıkan eşitsizlikler temelinde gözlemlenmektedirve üretim araçlarına sahip grubun daha az kaynağa sahip grupları9 John T. Jost ve Jim Sidanius, “Political Psycholgy: An Introduction,” içinde Political Psychology, ed.John T. Jost ve Jim Sidanius (NY: Psychological Press, 2004), 10.10 A.g.e., 271.11 Martin Slattery, Sosyolojide Temel Fikirler, çev. Ümit Tatlıcan ve Gülhan Demiriz (İstanbul: SentezYayıncılık, 2. Baskı, 2008), 182.12 Marshall, Sosyoloji Sözlüğü, 111.13 A.g.e., 111.167