BS2014-2_Turkiyede Kimlikler Arasi Kutuplasmanin Sosyal Mesafe Uzerinden Olcumu ve Toplumsal Guvenlige Etkisi

Türkiye’de Kimlikler Arası KutuplaşmaMüslümanlığın karşısında diğer dinler ve inançsızlar, Sünniliğin karşısında Alevilikve çoğunlukla bölücülük (siyasi Kürtçülük) ve terörle (PKK) ilişkilendirildiğiiçin BDP seçmeni sosyal mesafeyi en yüksek yaşayan gruplardır.Tüm bu açıklamalara istisna getiren bir durum, AKP seçmeninin azınlık olmamasınarağmen ikinci en yüksek tepkiselliğe sahip grup olmasıdır. Bu tepkiselliğinsebebini, mikro düzeydeki kişisel özgürlüklere müdahale endişeleri bir kenarabırakıldığında, Merkez-Çevre ve Seçkin/Elit Kuramları ile açıklamak mümkündür.AKP iktidarının başarıları ve hataları ile ilgili tartışmalardan bağımsız düşünüldüğünde,yıllardır merkezi elinde tutan ve seçkinlerden oluşan kesimin, konumunukaybetmeye başlaması AKP seçmenine yönelik tepkiselliğin en büyüksebeplerinden biri olarak yorumlanabilir. Parti seçmenleri temelinde AKP’lilereyönelik en yüksek mesafenin CHP’lilerde olması da yıllardır süren bu çekişmeninbir yansıması olarak görülebilir. Bunun yanı sıra, Weber’in açıklamaları ilebirlikte düşünüldüğünde, AKP’nin son dönemde güç, varlık ve prestijin üçünede aynı anda sahip olma iddiası; AKP ve diğer partiler arasındaki çatışmacı tutumunmuhtemel bir nedeni olarak görülebilir. Ayrıca, yine Weber’den hareketleson dönemde AKP’li olmayanların toplumsal hiyerarşide yükselme ihtimalleriningittikçe zayıflaması ve kamuda işe alımlarda yaşanan ayrımcılık ve kadrolaşma dabu tepkiselliği doğuran bir başka sebep olarak yorumlanabilir.Alevi ve Sünni grupların bir birlerine yönelik sosyal mesafeleri değerlendirildiğinde,Sünnilerin Alevilere yönelik sosyal mesafesinin, Alevilerin Sünnilere yöneliksosyal mesafesinden daha fazla olduğu görülmektedir. Türkdoğan’ın çalışmasındaSünni gençlerin ortalama %39’unun Alevilerle evlenmeyi kabul ettikleritespit edilmiştir. 99 Bir başka çalışmada, Sünni gençlerden kız kardeşlerinin birAlevi ile evlenmesini onaylayanlar % 24; bir Alevi ile evlenmeyi kabul edenlerise % 29 iken; bu oranlar Alevi gençler arasında %78’ler düzeyindedir. 100Türkiye’de Aleviliğin siyasi, etnik ve Sünnilikle birlikte dini bir kimlik olarakalgılandığı düşünüldüğünde; Sünniler ve Aleviler arasında var olan sosyal mesafeyiKimlik Kuramı çerçevesinde anlamaya çalışmak faydalı olacaktır. Jostve Sidanius’tan hareketle, gruplar arası çatışmanın algısal kategorizasyon,sosyal kıyaslama ve kimliksel iyileştirme gibi süreçlerin bir sonucu olduğuvarsayıldığında, 101 Alevi-Sünni geriliminin de tüm bu süreçlerin bir sonucu olduğudeğerlendirilebilir. Tarihsel olarak bu iki grup, aynı dinin içinde farklı alt gruplarolarak algısal bir kategorizasyon ile birbirlerini ayırmış ve ötekileştirmiştir.Arkasından da karşılıklı olarak sosyal kıyaslama başlamış, her ikisi de kendikimliğini yüceltmek için diğerini farklı ithamlarla suçlamış ve kalıp ön yargılargeliştirmiştir. Yapıcı’ya göre bu durumun sebebi, her iki grubun da kendi varlığını99 Orhan Türkdoğan, Alevi Bektaşi Kimliği: Sosyo-Antropolojik Araştırma (İstanbul: Timaş Yayınları,1995), 362. Aktaran:Asım Yapıcı, “İçimizdeki Öteki:Kimlik ve Ön Yargı Kıskacında Sünni-Aleviİlişkileri,” Dem Dergi, Sayı:6, (Yıl:2):56. Erişim: 27 Temmuz 2014. http://www.dem.org.tr/dem_dergi/6/dem6mak8.pdf100 Asım Yapıcı, Din, Kimlik ve Ön Yargı: Biz ve Onlar (Adana: Karahan Kitabevi, 2004),270-271.Aktaran:Asım Yapıcı, “İçimizdeki Öteki:Kimlik ve Ön Yargı Kıskacında Sünni-Alevi İlişkileri,” DemDergi, Sayı:6, (Yıl:2):56. Erişim: 27 Temmuz 2014. http://www.dem.org.tr/dem_dergi/6/dem6mak8.pdf101 Jost ve Sidaniused., Political Psychology, 271.196