BS2014-2_Turkiyede Kimlikler Arasi Kutuplasmanin Sosyal Mesafe Uzerinden Olcumu ve Toplumsal Guvenlige Etkisi

Türkiye’de Kimlikler Arası Kutuplaşmayalist bloğun dağılmasıyla Aleviliğin bir ideolojik kimlik olarak benimsenmesive sosyalizme göre daha adil, eşitlikçi ve özgürlükçü görülmeye başlanmasıdır.İkinci ve en önemli kırılma, Türkiye’de siyasal İslam’ın yükselişe geçmesi nedeniyle,Aleviliğin dini bir kimlik olarak Sünniler tarafından sorgulanmasındançekinilmesive Alevilerin gittikçe siyasi bir birlik içerisine girmesidir. Son gelişme ise,Alevilerin bir kısmının Kürt olması nedeniyle Kürt meselesi temelinde yaşanangerilimin direkt olarak kendilerini de etkileyeceğinin farkına varmalarıdır. Bu durumunbir sonucu olarak Aleviliğin çeşitli tanımlamaları ortaya çıkmış; AlevilerSünnilerle karşı karşıya geldiklerinde Aleviliği laik-politik bir çizgide tanımlarken,Kürt milliyetçiliği ile karşılaştıklarında dini bir kimlik olarak Alevilik vurgusunuön plana çıkartmışlardır. 81Bu açıklamalara göre Alevi-Sünni kutuplaşmasını bir anlamda dindar-laik kutuplaşmaekseninin içerisinden düşünmenin önemi de ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de1980’lerde ulus-devlet anlayışının etkisini yitirmeye başlaması, İslami hareketlerekendi özerk sosyal, siyasal ve kültürel alanlarını oluşturma imkanı sağlamıştır. 82Bunun sonucunda, Alevi-Sünni kutuplaşmasının yeni kurulan bu özerk alanlardanbeslendiği söylenebilir. Ayrıca belirtmek gerekir ki bu kutuplaşma ekseni geçmiştekipek çok olaydan ve önyargılardan beslenmekle birlikte, yakın dönemdeyaşanan bazı travmatik olaylar (Çorum, Kahramanmaraş ve Sivas olayları gibi)bu eksendeki çatışmaları daha görünür kılmıştır.Türkiye’de değerler sistemi ve yargılar bakımından homojen bir Alevi kitlesindensöz etmek mümkün değildir. Geniş bir yelpazede yer alan bu farklılıklar Kürt/Zaza Aleviler ve Türkmen Aleviler arasında farklılaşma göstermektedir. Yapılançalışmalar, Türkmen Alevilerin ortak değerler ve ülkede beraber yaşama konusundaKürt/Zaza Alevilere göre çok daha yüksek bir kabul oranına sahip olduğunuortaya koymaktadır. 83 Benzer bir farklılaşma Kürt/Zaza olan Alevi ve Sünnilerarasında da gözlenmektedir. Kürt/Zazalar içinde Alevilerin Sünnilere göre ayrımcılıkalgısının çok daha yüksek, aidiyet duyguları ve beraber yaşama isteklerininise çok daha düşük olması, 84 tarihsel bağlamı ile birlikte üzerinde düşünülmesigereken bir konudur.Kısacası, Türkiye’de Alevi-Sünni çatışması yukarıda açıklandığı gibi, tarihselsüreçlerin bir sonucudur ve din ekseninin yanı sıra, son yıllarda ortaya çıkantoplumsal, ekonomik ve küresel boyuttaki gelişmelerden de etkilenmiştir. Bubağlamda, bu kutuplaşmanın siyasi, ekonomik ve kültürel nedenlere dayandığısöylenebilir. 85 Son dönemlerde Alevilerin taleplerinin karşılanması yönünde yü-81 Reha Çamuroğlu, “Alevi Revivalism in Turkey,” içinde Alevi Identity Cultural Religious and SocialPerpectives, ed. Tord Olsson, Elisabeth Özdalga ve Catharina Raudvere (London: Swedish ResearchInstitute, 1998),93-95.82 H. Yavuz, Modernleşen Müslümanlar Nurcular Nakşiler Milli Görüş ve AK Parti, çev. A. Yıldız(İstanbul:Kitap Yayınevi,2005),16.83 Bkz., Salih Akyürek, “Kürtler ve Zazalar ne Düşünüyor? Ortak Değer ve Sembollere Bakış,” BilgeAdamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) raporu, Rapor No:26, (Ocak 2011). Erişim: 4Ağustos 2014. http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-91-2014040810rapor26.pdf84 Bkz., Güneydoğu Sorununun Sosyolojik Analizi: Teknik Rapor,Bilge Adamlar Stratejik AraştırmalarMerkezi (BİLGESAM) Raporu, (Ağustos 2009): 55. Erişim: 4 Ağustos 2014. http://www.bilgesam.org/incele/707/-guneydogu-sorununun-sosyolojik-analizi/#.VAgvE6OFHpc85 Gölbaşı, Alevi-Sünni Çatışmasının Arka Planı,59.180