BS2014-2_Turkiyede Kimlikler Arasi Kutuplasmanin Sosyal Mesafe Uzerinden Olcumu ve Toplumsal Guvenlige Etkisi

Türkiye’de Kimlikler Arası Kutuplaşmadaha fazla temsil edilen gruplarla, çoğunluğu çevrede yer alan gruplar arasındakikutuplaşma düzeyini (modern-gelenekçi ve laik-dindar) düşürmek bir yana yükseltmişve gruplar/kimlikler arası çatışmayı artırmıştır.Sosyal yaşamda ve devlet-toplum ilişkilerinde yaşanan merkez-çevreayrımı, çokpartili döneme geçişle birlikte iki partinin üstlendiği roller temelinde siyasi alanataşınmış ve CHP’nin merkezi temsil ettiği çerçevede DP çevreyi temsil etmiştir.Sonraki yıllarda da bu durum çok fazla değişmemiş ve DP’nin mirasçısı olduğunuiddia eden sağ partiler çevreyi temsil etmeye devam etmişlerdir. 1950 vesonrasında sağ partiler çoğunlukla iktidarda olsa da merkez-çevre tanımı içindeyer alan toplumsal gruplar çok fazla değişmemiştir. Sayarı’ya göre, 1950-1960dönemindeki siyasi kutuplaşma, Osmanlı dönemindeki merkez-çevre karşıtlığındandevralınmış bir mirastır ve Türkiye’deki tarihi, kültürel ve kurumsal faktörlerCHP-DP temelindeki iki partili yapıyı güçlendirmiştir. 50 1960 sonrası ise ideolojikolarak çok geniş bir alana yayılmış farklı politikalara sahip siyasi partilerin, dolayısıylasiyasi bölünmelerin arttığı bir dönemdir. Bu bölünmelerin yanı sıra, 1961Anayasası’nın özgürlükçü yapısı ve Soğuk Savaş’ın Amerika ve Sovyet karşıtlığıolarak Türk siyasi hayatına yansıması, 1960’larda ve 1970’lerde Türkiye’deideolojik temelli sağ-sol kutuplaşmasının yaşanmasına sebep olmuştur. 51 Bu yenisiyasi kutuplaşma ekseni, merkez-çevre ve dindar-laik tanımlarıyla önemli orandaörtüşen bir çerçeve çizse de daha görünür ve keskin bir toplumsal çatışma temelioluşturmuştur.Türkiye’de yaşanan ikilikleri dönemsel olarak açıklayan Keyman, 1923’ten bugünemerkez-çevre, 1950’den bugüne sağ-sol, 1980’den bugüne küresel-ulusal-yerelve 2000’den bugüne vatandaşlık-kimlik temel eksenlerini toplumsal dönüşümün,siyasal alanda görülen çatışma alanları olarak yorumlamaktadır. 52 Bu noktadanbakıldığında, merkez-çevre yaklaşımı Cumhuriyet tarihinin ve bugünün siyasi hayatınıanlamak adına oldukça etkili olsa da sonraki dönemleri açıklamakta eksikkalmaktadır. Keyman ile benzer tespitlerde bulunan Sayarı’ya göre, 1970’lerdesağ-sol ayrımı biçiminde yaşanan kutuplaşma, 1990’larla birlikte laikler ile İslamcılararasındaki çatışma şeklinde kendini göstermeye başlamıştır. 53Türkiye’deki kutuplaşmanın temel eksenleri üzerine yapılan bir araştırma, Türkparti sisteminin getirdiği ayrımların iki temel boyutundan birincisini, merkez-çevreve Batı geleneğindeki sağ-sol ayrımı ile örtüşen laik-İslamcı karşıtlığı, diğeriniise etnik temeldeki Türk-Kürt karşıtlığı olarak vermektedir. 54Ana kutuplaşma alanlarından bir diğeri olan etnik (Türk-Kürt) kutuplaşma, başlangıçtabir problem olmasa da son dönemlerde belirgin bir çatışma ve kutuplaş-50 Sabri Sayarı, “The Changing Party System,”içinde Politics, Parties and Elections in Turkey,ed. SabriSayarı ve Yılmaz Esmer (London:Lynne Reinner Publishing, 2002),11.51 Sayarı, The Changing Party System, 14.52 Fuat Keyman, “Türkiye’nin İyi ve Adaletli Yönetimi ve Sosyal Demokrasi,”Toplum ve Demokrasi,Yıl.2, Sayı:2, (Ocak-Nisan 2008),10.53 Sayarı, The Changing Party System, 20.54 Ali Çarkoğlu ve Melvin J. Hinich, “A Spatial Analysis of Turkish Party Preferences,” Electoral Studies,Vol.25, (2006):387.174