contınuıty and change sınce the end of - Siyasal Bilgiler Fakültesi ...

144 • Ankara Üniversitesi SBF Dergisi • 60-3Bu tartışmaların yaşandığı süreçte, medresede yetişmiş bir din bilginiolan Şemsettin Günaltay’ın başbakanlığa getirilmesi, dinci çevreleriümitlendirmişti. Ancak Günaltay’ın hükümet programı ve kabinesi, söz konusuçevreleri düş kırıklığına uğratmıştır. Çünkü Cemil Sait Barlas, TahsinBanguoğlu gibi “din düşmanları” yine kabinedeydi ve hükümet programında,devrimlerin o güne kadar olduğu gibi, bundan sonra da tüm şiddetiylekorunacağı belirtiliyordu. Söz konusu çevrelere göre bu ifade, CHP’nindinsizlik şeklindeki laiklik anlayışının, Günaltay zamanında da devamedeceğinin kanıtıydı (EDİB, 1949b: 57). Her ne kadar Günaltay, devrimcilik velaiklik anlayışlarının değişmeyeceğini söylemiş olsa da, yukarıda belirtildiğigibi, başbakanlığı döneminde ilkokullara din dersleri konuldu, bazı türbeleryeniden ziyarete açıldı ve İlahiyat Fakültesi öğretime başladı. 6 Tüm buuygulamalarına karşın CHP’nin dinci çevreleri memnun ettiği söylenemez(EDİB, 1949b: 58).B. Demokrat Parti’ye İlişkin DüşünceleriDinci çevrelere göre DP, dinsel konularda CHP ile karşılaştırıldığındadaha özgürlükçü bir tutum izleyecek gibi görünmekle birlikte, din siyasetihenüz belli değildi. Söz konusu çevreleri çok rahatsız eden bu durumu, Edib’inyazılarında görmek olanaklıdır. Yazar, bir yandan özgürlük ve demokrasiyolunda verdiği savaşım nedeniyle Bayar’ı överken; diğer yandan partisinin dinsiyasetini açıklamadığı için eleştiriyordu. Edib’e göre halk, en çok DP ileCHP’nin din siyaseti arasındaki farkı bilmek istiyordu. Ayrıca yazara göre halk,DP’nin din siyasetini ve bu konuda da özellikle de şunları merak ediyordu:Müslümanlar DP döneminde peygamberin dilinde ibadet edebilecekler mi?Diyanet İşleri Başkanlığı devlete bağlı bir kurum olmaya devam edecek mi?Din eğitimi ne olacak? Yazar, bunları sorduktan sonra, Bayar’ın bu konulardasustuğunu, partisinin din siyasetini halk kitleleri önünde dile getirmese bile;gazetelerinde, broşürlerinde, TBMM kürsüsünde açıklayabileceğini belirtiyorve bir parti liderinin en önemli görevinin partisinin din siyasetini açıklamakolduğunu ileri sürüyordu (EDİB, 1949a: 27-28).Gerçekten de başta Bayar olmak üzere DP ileri gelenlerinin, iktidaragelene kadar, din siyasetlerini açığa vurma konusunda çok dikkatli6 Günaltay TBMM’de şöyle övünüyordu: “İlkmekteplerde din dersleri okutturmayabaşlayan bir hükümetin başkanıyım. Bu memlekette Müslümanlara namazlarınıöğretmek, ölülerini yıkamak için İmam-Hatip Kursları açan bir hükümetinbaşkanıyım. Bu memlekette, Müslümanlığın yüksek esaslarını öğretmek için İlahiyatFakültesi açan bir hükümetin başkanıyım” (TUNÇAY, 1983: 572).144