contınuıty and change sınce the end of - Siyasal Bilgiler Fakültesi ...

168 • Ankara Üniversitesi SBF Dergisi • 60-3toplantısında, kutlamaların emperyalist bir hareketin kutlaması olmadığını,Birleşmiş Milletler ruh ve zihniyetine bağlı kalarak yapılacağını açıklamıştır(Zafer, 8 Şubat 1953). Bu duyarlılığın biri iç, diğeri dış olmak üzere iki nedenibulunuyordu. Duyarlılığın dış boyutunu o yıllarda gündemde olan Balkan Paktıve Yunanistan’la ilişkiler; iç boyutunu ise DP’nin Malatya suikastı ile dinci veulusçu çevrelere karşı değişen tutumu oluşturuyordu.Bu yaklaşımın bir sonucu olarak kutlamalara, başta Bayar ve Menderesolmak üzere, DP’nin ileri gelenleri katılmamıştır (Zafer, 30 Mayıs 1953).VI. Sonuç1. 14 Mayıs 1950 seçimlerinde halkın ilk defa oylarıyla yöneticilerinideğiştirmesi, Türk siyasal tarihinin önemli dönüm noktalarından biri olarakkabul edilmektedir (EROĞUL, 1990: 181). Böylece halk, gücünün farkınavarırken; partiler de, iktidar yolunun halkın arzularına uymakla yakın ilişkiiçerisinde olduğunu görüyor ve politikalarını da buna göre belirlemeyebaşlıyorlardı. Nitekim çok partili siyasal yaşama geçene kadar “militan laiklik”(EROĞUL, 1990: 81) siyaseti gütmüş olan CHP, çok partili yaşamla birlikte buanlayışını değiştirmeye başlamıştır. Bu çerçevede ilkokullara din derslerikonulmuş, imam hatip kursları açılmış, İlahiyat Fakültesi yeniden eğitimebaşlamıştır. Böylece 14 Mayıs 1950 seçimlerine, CHP’nin “militan laiklik”anlayışını değiştirmeye başladığı bir süreçte girilmiştir.2. Her ne kadar çok partili yaşama geçilmesiyle birlikte CHP, “militanlaiklik” anlayışını değiştirmiş olsa da, 14 Mayıs 1950 seçimlerinde ne DP’nin,ne de CHP’nin dini açıktan açığa seçim malzemesi olarak kullandıklarısöylenebilir. Böyle bir davranış, devrimleri yapan, ülkeye laikliği getirenCHP’den zaten beklenmezdi. DP’liler ise, partilerinin sonunu getireceğinibildiklerinden açıktan açığa seçimlerde dini kullanmamışlardır. Bununlabirlikte tutucu kesimlerin, adı geçen partinin iktidar olması durumunda, kendiistekleri yönünde bir din siyaseti güdeceği beklentisi içinde olduklarısöylenebilir.3. Böyle bir ortamda, bu tür beklentilerle ezici bir çoğunlukla iktidaragelen DP, muhalefet yıllarındayken gizlediği din siyasetini uygulamayakoymuş, ilk olarak ezan üzerindeki Arapça yasağını kaldırmıştır. Yasağınkaldırılmasıyla birlikte, DP ile dinci/gelenekçi kesim arasında çok sıcak birilişki kurulmuş, DP “dini kurtaran parti” sanını almıştır. Ezan ile ilgilidüzenlemenin olumlu karşılandığını gören DP, dinci/gelenekçi kesime dönüködünlerini artırarak devam ettirmiştir. Bu çerçevede ilkokullarda okutulan dindersleri program içine alınmış, İmam Hatip Okulları açılmış, hacca gidenleredöviz tahsis edilmiş, radyoda Kur’an okutulmuştur. Bu uygulamalar, DP’nin168