iskandinavya

2022ÖZEL DOSYA- 28 ARALIK 2010 ZA MANİsveç veDanimarka’nıntahrik ile imtihanıİsveçli ressamLars Vilks,‘Amacım dikkatçekmek.’hz. Muhammed’e hakaretkarikatürleriyle dünyanıntepkisini çeken KurtWestergaard ve Lars Vilks,ülkelerini terörün hedefi hâlinegetiriyor. Müslümanlar isetahriklere rağmensağduyusunu koruyor.hASAN CÜCÜK KOPENHAGLars Vilks, izindengittiği Westergaardgibi kısa sürede ünekavuşurken, terörörgütü El-Kaide’ninhedefi oluyordu. ElKaide'nin Irak kolununlideri Ebu Ömer ElBağdadi’nin internetüzerinden Vilks veJohansson’unöldürülmesi çağırısınauyan Cezayirli veLibyalı iki kişi ölümplanı yaparken,tutuklanıp demirparmaklıklar ardınagönderiliyordu.Olof Palme ve Anna Lindh, İsveç yakın1tarihinin en önemli politik figürlerindendi.Sosyal Demokrat Parti’li olan bu ikilininbir başka ortak özelliği de cinayetekurban gitmeleriydi. Palme, başbakanlık yaparken28 Şubat 1986’da sinema çıkışında öldürülmüştü.Aradan geçen 24 yıla rağmenkatil bir türlü bulunamadı. Dışişleri bakanlığıkoltuğunda oturan Anna Lindh ise 11 Eylül2003’te bir alış-veriş merkezinde uğradığı bıçaklısaldırı sonrası yaşamını yitirmişti. Geleceğinbaşbakanı gözüyle bakılan Lindh’inkatili Mijailo Mijailoviç kısa sürede yakalanıpömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. Siyasicinayetlerin acısını derinden yaşayan İsveç,önceki hafta sonu başkent Stockholm’ünmerkezinde bir intihar eylemine sahne olaraktopraklarında ilk kez terörü de yaşamışoldu. Barış, demokrasi ve insan hakları konusundatüm dünyaya örnek olan bir politikaizleyen İsveç’in terörün hedefi olması herkesişaşırtmıştı.Teröristlerin eylem gerçekleştirmek için‘bir bahanesi’ olması gerekiyordu. İsveç’te bubahaneyi sağlayan isim ise tıpkı DanimarkalıKurt Westergaard gibi Hz. Muhammed’e hakareteden karikatürist Lars Vilks’ten başkasıdeğildi.Westergaard, sıradan bir gazetenin sıradanbir karikatüristiyken,yaptığı provokasyon ve hakaretle dünya çapındabilinen bir isim oldu. Jyllands Postengazetesinin 30 Eylül 2005’te yayınladığı ‘Muhammed’inyüzleri’ başlıklı haberde yer alan12 karikatürden en çok tepkiyi Westergaard’ınçizimi görmüştü. Hz. Muhammed’ibaşında bombalı olarak tasvir eden Westergaard,provokatif eylemlerine devam etmedebir sakınca görmedi. Diğer 11 karikatüristortalıkta pek gözükmezken, Westergaardart arda açıklamalarıyla pişmanlık yerineyaptığı hakareti her fırsatta savundu.Westergaard için Danimarka ürünlerininboykot edilmesinin ve ülkesinin İslam dünyasınezdinde itibarının kaybolmasının hiçbirönemi yoktu.‘Fırsatı ganimete çevirmek isteyen’ terörörgütleri, derhal harekete geçerek Westergaard’ıöldürülecekler listesinde ilk sırayakoydu. Danimarka istihbarat teşkilatı PET tarafındankorumaya alınan Westergaard, 24saat 30 kişilik bir grup tarafından korundu.Polis, defalarca, Westergaard’ı öldürmeyiplanladığı ifade edilen kişileri gözaltına aldı,sorgulayıp serbest bıraktı. Westergaard’a ilkfiili saldırı Ocak 2010’da yapıldı. Çizeri öldürmekiçin baltayla saldıran 28 yaşındaki birSomalili, polis tarafından vurularak durduruldu.Bu suikast girişimi başta Danimarka’dakiMüslümanlar olmak üzere İslamKonferansı Teşkilatı (İKT) gibi uluslararasıkurumlar tarafından kınandı. Westergaard,hakaretinde ısrarlı olmasına rağmen, Müslümanlarsağduyusunu kaybetmedi. Yapılansaldırıyı protesto ederek terörünkarşısında sesini bir kez daha güçlü bir şekildetüm dünyaya duyurdu.Westergaard’ın hakaret ederek yakaladığıüne özenen bir başka isim ise İsveçliLars Vilks oldu. Ressam olan Vilks, Ağustos2007’de Karlstadtt şehrinde bulunanHembygdsgaard Müzesi’nde sergilenecek"Sanatta Köpek" konulu sergi için Hz. Muhammed’eağır hakaretler içeren 3 karikatürgöndermiş, provakosyon, müze yönetimininsağduyulu hareketiyle son anda önlenmişti.Müze sorumlusu Marta Vennerström, “Kararbana aittir. Güvenlik açısından ve Müslümanlarıincitmemek için Lars Viks'in eserlerinisergiden çıkardım.” açıklamasını yapmıştı.Hakaretinde ısrar eden Vilks, bu kezGerlesborg Okulu'na müracaat etmiş veeserlerinin okulun duvarlarında sergilenmesiniistemişti. Müze ve okul yönetimininsağduyulu yaklaşımıyla umduğunu bulamayanVilks’in imdadına, tıpkı Danimarka’dadaha önce seyrettiğimiz film gibi, Nerikes Allehandaadında küçük bir gazete yetişti.Nerikes Allehanda, tıpkı Jyllands Postengibi, hakareti ve saygısızlığı ifade özgürlüğüsınırları içinde değerlendirmekte bir sakıncagörmüyordu. Gazetenin editörü Ulf Johansson,“Biz her türlü özgürlükten yanayız. Bizgerektiğinde İsveç'teki Müslümanların haklarınıda, dini özgürlükleri de savunuyoruz.”diyerek hakarette ısrarcı oluyordu. İfade özgürlüğüile hakareti ayırmayan iki kişi, İsveç’itıpkı Danimarka gibi İslam Dünyası nezdindezor durumda bırakmıştı.Ancak İsveç’in, Danimarka’nın hatalarındanders aldığı kısa sürede ortaya çıktı. Karikatürkrizi sırasında zamanın DanimarkaBaşbakanı Anders Fogh Rasmussen, olaya‘ifade özgürlüğü’ sınırı içinde bakıp Müslümanlarınhissiyatını anlamamakta ısrar etmişti.İsveç Başbakanı Fredrik Reinfeldt iseRasmussen gibi düşünmeyip derhal hareketegeçerek Müslüman temsilcilerle bir arayageldi. Reinfeldt, ifade özgürlüğünün önemliolduğunu ancak yapılan saygısızlığı kabul etmediğinisöyleyip yükselen tansiyonu düşürmeyibaşarmıştı. İsveç’in Riyad BüyükelçisiJan Thesleff de İslam Konferansı ÖrgütüGenel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu’na‘rencide edici bu karikatürün yayımlanmasındandoyalı içten özürlerini’ resmen iletiyordu.Lars Vilks, izinden gittiği Westergaardgibi kısa sürede üne kavuşurken, terör örgütüEl-Kaide’nin hedefi oluyordu. El Kaide'ninIrak kolunun lideri Ebu Ömer El Bağdadi’nininternet üzerinden Vilks ve Johansson’un öldürülmesiçağırısına uyan Cezayirli ve Libyalıiki kişi ölüm planı yaparken, tutuklanıp demirparmaklıklar ardına gönderiliyordu.Provokasyonu yaşatma konusunda Vilksve Westergaard yalnız değillerdi. Terör örgütleriiçin bu iki isim propagandalarını yapmalarınıadına bulunmaz bir nimetti. Özellikleİsveç ve Danimarka’da yaşayan Müslü-