Doku ve Organların GeliÅimi - Ankara Ãniversitesi Tıp Fakültesi
Doku ve Organların GeliÅimi - Ankara Ãniversitesi Tıp Fakültesi
Doku ve Organların GeliÅimi - Ankara Ãniversitesi Tıp Fakültesi
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Yaşamın Üçüncü Ha
15. GÜN İlkel çizgi sayesinde ön-‐arka, sağ-‐sol <strong>ve</strong> dorsal-‐<strong>ve</strong>ntral eksenler belirlenmiş olur
GASTRÜLASYON14-15. GÜNLER 16. GÜN
16. GÜNembriyondışımezodermMezodermin yayılışı
Notokord’un oluşumu 17. GÜNÜN BAŞI 17. GÜNÜN SONU İlkel çizgi gerilemeye başlar
16-22. GÜNLER16.güntüp17.gün18.gün19.gün20.gün22.günkordon
Notokord’un Görevleri 1. Embriyoya diklik sağlar <strong>ve</strong> longitudinal aksı belirler. 2. Etracnda kolumna <strong>ve</strong>rtebralis gelişir <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>rtebralar oluştuktan sonra nucleus pulposus’u oluşturur. 3. Üstündeki ektodermi uyararak MSS’nin gelişmesini sağlayacak nöral plağın gelişimini sağlar.
17. GÜN 18. GÜNMezoderm’inalt tabakalara ayrılmasıParaksiyel Mezoderm• Gövde iskeleti• İskelet kasları• Dermisin bir bölümüAra Mezoderm• Üriner sistem• Genital sistemin bir bölümü
Lateral Mezoderm • Üst tabaka (ektodermle süren) (Somatoplorik mezoderm) • Vücut boşluklarının içini döşer (plevra, periton vb) • Kol <strong>ve</strong> bacakların bir bölümü • Dermisin büyük bölümü • Alt tabaka (endodermle süren) (Splanoplorik mezoderm) • İç organların mezosu
Ektodermin İleri Gelişimi=Nöral Gelişim 3 ha
20. günde • Sinir katlankları orta haKa birbirine yaklaşır <strong>ve</strong> kaynarlar. Bu birleşme, önce 4. somiln olduğu boyun bölgesinde başlar, baş <strong>ve</strong> kuyruk bölgesindeki birleşmelerle sürer. sinir katlanksı somit amniyon zarı
23. günün sonunda • Katlankların ortada birleşmesi tamamlanınca sinir borusu (tüp) ortaya çıkar. • Bu boru, baş (sefalik) <strong>ve</strong> kuyruk (kaudal) bölümlerde geçici olarak açıkkr. – Ön sinir açıklığı – Arka sinir açıklığı ön sinir açıklığı arka sinir açıklığı
Sinir Açıklığı Kapanma Defektleri (spina bifida) meningomyelosel meningohidroensefalosel
Sinir katlankları orta haKa doğru yükselirken; – Sinir çıkın=sındaki hücreler diğerlerinden farklı hale gelir <strong>ve</strong> aşağıdaki mezoderme doğru göç edip epitelyal görünümden mezodermal görünüme değişirler.
Sinir tepeciğinden göç eden hücrelerden köken alanlar (BMP’lerin indüksiyonuyla) – Kraniyofasiyal kemikler <strong>ve</strong> bağ dokuları – Yüz <strong>ve</strong> boyunda dermis – Spinal (duyu) <strong>ve</strong> otonom ganglionlar – Kafa sinirlerinden 5, 7, 9 <strong>ve</strong> 10’un bazı ganglionları – GİS parasempalk ganglionları – Schwann hücreleri – Meninksler (pia, araknoid) – Gliya hücreleri – Melanositler – Sürrenal bezin medüllası – Tiroiddeki C hücreleri – Odontoblastlar
• Sinir borusu kapanırken; – Kulak kabarksı (Olk plakod) • Sonra kulak <strong>ve</strong>zikülü – Göz taslağı (Lens plakod) • Sonra mercek göz taslağı kulak kabarksı
Böylece; • Sinir sistemi taslağının gelişimi tamamlanmış olur. • Merkezi sinir sistemi (MSS) iki ucu kapalı, kuyruk bölümünde ince, uzun (medulla spinalis), baş bölümünde büyük, genişlemeler (beyin lobları) gösteren şekliyle tanımlanır.
Nörolasyonun Kontrolü • BMP-‐4 <strong>ve</strong> TGF-‐β bloke edildiğinde nörolasyon indüklenir • BMP-‐4’ün varlığında ektoderm epidermise farklanır – Nogrin – Chordin BMP-‐4’ü inakl<strong>ve</strong> eder, ilkel düğüm <strong>ve</strong> – Follistaln notokordda bulunurlar • Arka beyin <strong>ve</strong> medulla spinalis’in oluşumu Wnt-‐3a <strong>ve</strong> FGF etkisi alkndadır • Relnoik asit homeobox genler(kraniyokaudal aksın belirlenmesi)
Ektoderm’in Özel • Merkezi sinir sistemi (MSS) • Çevre sinir sistemi (ÇSS) • Duyu epitelleri (kulak, burun, göz) • Epidermis, kıllar <strong>ve</strong> krnaklar • Deri alk bezler (meme, hipofiz) • Dişteki mine tabakası, odontoblastlar
Mezodermin İleri Gelişimi
Somitlerin Gelişimi • 3. ha
Yaş (gün) Somit sayısı 20 1-‐4 21 4-‐7 22 7-‐10 23 10-‐13 24 13-‐17 25 17-‐20 26 20-‐23 27 23-‐26 28 26-‐29 30 34-‐35
Somitlerin Farklanması • 4. ha
• 4. ha
Somit farklanmasının düzenlenmesi • Notokord • Sinir borusu • Epidermis • Lateral mezoderm sorumlu indüktör alanlar
21. gün 25. gün 26. gün 28. gün
Ara Mezoderm • Boyun <strong>ve</strong> üst sırt bölgesindekilerden – Nefrotom gelişir • Daha aşağıdakilerden – Nefrojenik kordonlar gelişir bölümlenmiş ara mezoderm (pronefroz sistemi) tek parçalı ara mezoderm (mezonefroz sistemi) tek parçalı ara mezoderm (metanefroz sistemi)
Pariyetal <strong>ve</strong> Visseral Mezoderm • Her ikisi içeriden <strong>ve</strong> dışarıdan embriyon içi sölom boşluğunu döşer. Yani bunlar vücut iç boşluğunun iç <strong>ve</strong> dış duvarlarını yapar.
• Pariyetal mezoderm; – Mezodermle birlikte mezotelyumu <strong>ve</strong> seröz zarları (periton, pleura <strong>ve</strong> perikard), – lateral <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>ntral gövde duvarını oluşturur. • Visseral mezoderm; – endoderm ile birlikte bağırsak duvarını oluşturur.
Kan <strong>ve</strong> Kan Damarları • Visseral mezodermden vitellus kesesinin duvarına göç eden hücreler (anjioblastlar) kan hücrelerine <strong>ve</strong> kan damarlarına farklanırlar kalp vitellus kesesi kan adacıkları amniyon kesesi villus damarlar damarlar
Anjiyoblastlar Kan adacıkları Endotel hücreleri Kan hücreleri Mezanşim hücreleri Kan adacıkları Endotel hc İlkel kan hc İlkel kan damarları
vaskülogenez anjiyogenez PDGF <strong>ve</strong> TGFβ Şekil <strong>ve</strong>rme <strong>ve</strong> stabilizasyon
4. Ha
Mezoderm’in Özel • Destek dokuları (bağ, kıkırdak <strong>ve</strong> kemik) • Çizgili <strong>ve</strong> düz kas • Kan <strong>ve</strong> lenf damarları, kalp duvarı • Böbrekler, gonadlar <strong>ve</strong> ilgili borucuklar • Sürrenalin korteksi • Dalak
Change language