KÝ TAP ZAMANITASAVVUF2 EYLÜL 2013 PA ZAR TE SÝHrkay giymek...Geydim Hrkay gönül, ak <strong>ve</strong> irfan eri Safer (Dal) EfendiHazretleri’nin sohbetlerinden bir demet sunuyor. Yok olmaya yüztutmu bir kültürü kayt altna alan <strong>ve</strong> okura irfan ak <strong>ve</strong>rençalma, yeni kuaklara braklacak güzel bir miras.GEYDM HIRKAYI, SAFER EFEND’NN SOHBETLER, HAZ.: ADALET ÇAKIR, DERGÂH YAYINLARI, 319 SAYFA, 16 TLDSADIKYALSIZUÇANLARergâh Yaynlar, Hal<strong>ve</strong>tî-Cerrahî geleneinin günümüzdekiocaklarndan Karagümrükdergâhnn bir önceki postniini; gönül,ak <strong>ve</strong> irfan eri Safer (Dal) EfendiHazretleri’nin sohbetlerinden birdemet sundu: Geydim Hrkay. “Geydim”ne latif bir gönderme. Safer DalEfendi’ye yetiemedim. Nasip yokmu.‘Sahaar eyhi’ diye de bilinenMuzaffer Ozak Efendi Hazretleri’ndensonra Karagümrük’teki irfan sofrasnher gün yeniden açard. Döneminokuryazarlar arasnda çok konuulurdu.Safer Efendi’nin garip bir çekicili-i, bir cazibe kutbu olma özellii vard;bu, içerden olsun olmasn, yolu urasnuramasn herkesçe söylenirdi. Kitabyayna hazrlayan Adalet Çakr negüzel bir i yapm. Toplumsal <strong>ve</strong> estetikkültürü de besleyen bu hazinedenbir demet dahi olsa sunup bizi mahrumbrakmam.DERVLERN SOHBET“Sohbet-i derviân, bûy- Muhammedâmed” denmitir: Dervilerinsohbetinden Muhammed (aleyhissalatü<strong>ve</strong>sselam) kokusu gelir. Kitabnmottosu da bu zaten. Bu güzelim sözünyorumunu Ö. Turul nançer hocadandinlemitim: “Mevlana’y nedenseviyorsunuz, Allah dostlarnaniçin bu kadar muhabbet duyuyorsunuz,diyorlar. Muhabbet-i Mevlana,muhabbet-i Muhammed’dendir,muhabbet-i Muhammed (sallallahualeyhi <strong>ve</strong> sellem) muhabbetullahtandr.”demiti. Adalet Çakr’n sunumundanda öreniyoruz: Geydim Hrkay,Safer Efendi’nin krk sohbetindenoluuyor. Efendi Hazretleri, 1985ylndan Hakk’a vuslat ettii 1999 ylnadein özellikle cumartesi akamlardervian <strong>ve</strong> muhibbanna sohbetleredermi. <strong>Kitap</strong>, özellikle 1996-97 yllarndakisohbetleri içeriyor. Metinler,görüntülü kaytlardan deifre edilmi.Ksmi düzeltiler yaplm. Yaz dilininimkânlar <strong>ve</strong> zorunluluklar gözetilmi.Dervilerin sohbeti lezzetlidir.Ak ile yapldndan, söz gönüldençkar. Gönülden dile inen söz dölleyicidir.Dölleyici kelam (logos spermetikus)mayalaycdr. nsan sözle<strong>ve</strong> gözle mayalanr (kelam <strong>ve</strong> nazar).Bu maya, Hal<strong>ve</strong>tî-abanî erenlerden22Tevk Bosnavî’nin tabiriyle, “maye-iMuhammedî”dir. Çakr’n da belirttiiüzere, sohbetlerde bazen tekrarlar<strong>ve</strong> benzer vurgular göze çarpyor.Bu dahi aklda kalmas içindir, öneminebinaendir. Arier bir hakikati farklzamanlarda tekrar be tekrar vurgulayabilirler.Sohbet gönüllerde uyananakla <strong>ve</strong> zihinlerde beliren sorularladoar, geliir. Safer Efendi’ninsohbetlerinde geleneksel arierin tekkesohbetlerinin günümüzdeki bir örneibelirmektedir.Kitabn giriinde Safer Efendi’ninderli toplu bir hayat öyküsü yer alyor.Ardndan silsilenin önceki üstatlarndanbrahim Fahreddin Efendi’yle ilgilibilgiler serdediliyor <strong>ve</strong> sohbetlerbalyor. “Dost” kime denir, Allahile nasl dost olunur bahsi FethiGemuhluolu’nu hatrlatyor: “Dostol kiidir ki, yâr- gârdr (Ebubekirefendimiz). Dost, öldürülmesi mukadder<strong>ve</strong> mukarrer olan bir gecede,dostunun ölüm yatana yatandr(mam Ali).”Sohbetlerin balklarna bakalm:“Ricâl-i Gayb”, “Bir Fukaray Doyurmak,Allah’ Doyurmak Gibidir”, “HerNefeste O’nu Zikrediyoruz, UykudaBile”, “Kul Hakk ile Huzurullah’aVarann Vay Haline!”.... “Allah, AdamaAhirette de Kldrr Namaz”: Buradakiahiret, ahir ömür <strong>ve</strong>ya elli binsenelik ruh yolculuunun ahiri olsagerek. Vâsl- Hak olacak kiinin sonvaktine ahiret tabir edilir. Bu demegelinceye dein al<strong>ve</strong>riin tamamlanmolmas gerekir.nsan- kâmilin huzurunakul hakk ile varlamaz. Buhaklar temizlenmi olmaldr. “CisminiKabir Bil, Yaayan Ölü Gibi Gez”:Bunun iki manas olsa gerektir. Henüzruh uyanmamsa beden kabirdir.Arif-air, “bir kabirden çkar bin Muhammed”diyor. Demek ki her vücutMuhammedî olacaktr, buna adaydr.Bin Muhammed çkarabilir o kabirden.Kabir, insan- kâmilin huzurunaeriip nasibini alamam olannbedenidir. Bir arif, dervilerine “Hadibir kabir ziyareti yapalm” der. Çkpbir süre darda, çarda dolar gelirler.Dikkati gelimi olan dervi bilirki, uyanmam ruhlarn konuk oldu-u bedenler ziyaret edildi. Yani ibret<strong>ve</strong> hikmet nazaryla seyredildi. Ortalkta‘gezen ölüler’ dolamaktadr. Birde ölmeden ev<strong>ve</strong>l ölünüz diye emredilmitir.Gezen ölü gibi ol demek, ölmedenev<strong>ve</strong>l öl demektir. Nes koçunukurban et, içindeki emmareyi dönütür,kaplarn aç; Hak neste bilinir<strong>ve</strong> bulunur, o aamalar geç, nesteHak kemaliyle tahakkuk etsin…Bir baka muhteem sohbet: “HiçKimseyi Hor Hakir Görmeyin, Bu Sarhotu,Bu Bilmem Neydi”: Allah bilirkimin nasl olduunu. Harabat ehlinehor bakma akir, deneye malikviraneler var, denmitir. Kibir, Hakk’amahsustur. Konevî hadis erhinde,“el-Kebir, Allah’tr. Kibriya, Hakk’amahsustur. Kul, kibirden kurtulandr.”der. Yine muhteem bir sohbet:“Derviim Diyen Çok Ama Kim Dervi,O Meçhul!”… Msrî, “Gerçi her kö-ede eyhim der çoktur/ Lâkin binde birindeirfan yoktur” diyor. Ve sonsohbet: “Dervilik Demek, nsan-Kâmil Olabilmek…” Safer Efendi’ninbize, irfan ak <strong>ve</strong>ren güzelim sohbetlerinkayda geçirilmi olmas teekkürüfazlasyla hak ediyor.YEN KUAKLARA MRASstanbul’un, slam irfan tarihinin belle-iyle ilgili ne çok ey buluyoruz sohbetlerde.Kul hakkndan söz edensohbette örnein, Eyüp Sultan için“stanbul’un medinesi” tabiri geçiyor.Bu kültür artk yok oluyor. Gençlerbundan habersiz. Böylesi bir çalma,bu kültürün kayt altna alnm olmasyeni kuaklara braklan güzel birmiras. Safer Efendi’nin sohbetlerindenönceki (farkl geleneklerden) pirlere,eserlerine <strong>ve</strong> menkbelerine de hemgöndermeler hem onlardan alntlarbulunuyor kitapta. Bu, bütün bir hafzannda gelecee tanmas anlamnageliyor. Yakn tarihimizin birçok yönünüde aydnlatan ayrntlar görülüyor.Ayrca Safer Efendi’nin konumalarndagörümeleri, seyahatleri, özetlemenkbeleri de yer alyor.Baz güzelim sözlerihatrlayalm kitaptan:“En büyük zikir, namazdr.”“La ilahe illallah dediiniz zaman, sadecebir kalr…”“Velilere tabi olanlar, sureti deil içyüzü insan olanlardr.”“Bir kimseyi inciten Allah’ incitmiolur.”“Bir fukarann gözyan silmek,Allah’n gözyan silmek gibidir.”“Halka hizmet, Hakk’a hizmettir.”“nsan emanetçidir.”“Mecazî ak, hakikate köprüdür.”“Hakikî Kâbe, müminin kalbidir.”
KÝ TAP ZAMANIROMANTaradan emanet kederlerEdebiyatmzda daha çok öyküleriyle kendine seçkin bir yer edinenEthem Baran, Emanet Gölgeler Defteri adl ikinci romannyaymlad. <strong>Kitap</strong>ta, yazar olma he<strong>ve</strong>sindeki bir gencin 12 Eylülarifesinde ayakta kalma mücadelesine tanklk ediyoruz.EMANET GÖLGELER DEFTER, ETHEM BARAN, LETM YAYINLARI, 234 SAYFA, 18 TL2 EYLÜL 2013 PA ZAR TE SÝ“Otuz üç sene millet <strong>ve</strong> devletim için, memleketimin”selâmeti için çaltm. Hiç kimseye bir kar toprak<strong>ve</strong>rmedim. Ne çare ki dümanlarm bütün hizmetimekara bir çaraf çekmek istediler <strong>ve</strong> muvaffak da oldular.Sultan AbdülhamidESERDAR GÜVENthem Baran’n, 2008ylnda yaymlanan Yarmadl romannn ardndanokura ulaan ikinci romanEmanet Gölgeler Defteri, bir evden ayrlhikâyesiyle balyor. Romann gençkahraman çok da büyük olmayan birkentten ayrlmaya hazrlanmaktadr.Kendisini Ankara’ya götürecek otobüsübeklerken dönüp geride braktkenti <strong>ve</strong> anlarn resmeder. Otobüsler,dinlenme tesisleri <strong>ve</strong> muavinlerde metne eklenince bir yol hikâyesinebaladmz düünürüz. Ama hemenilk sayfalarda yol ileriye deil geriyedoru savrulur <strong>ve</strong> kitabn sonunakadar bu savrulu devam eder. EmanetGölgeler Defteri, böylece gidememenin,hep geri dönmenin <strong>ve</strong> yazmannhikâyesi halini alr.12 EYLÜL’ÜN ARFESNDESayfalar ilerledikçe, romann yazarolma he<strong>ve</strong>sindeki gencecik kahramanYaz’n 12 Eylül arifesindeayakta kalma mücadelesine tankoluruz. Bir yandan memleketiniçinde bulunduu zor günlerde ya-anan olaylara karmamaya gayretgösteren, kendisini kitap <strong>ve</strong> lmlerinhülyal dünyasna kaptran, ergenli-in zor günleriyle ba etmeye çalanYaz’ görürüz. Dier yandan ise budelikanlnn etrafn çepeçevre sarananne babann, yazlar Almanya’dangelen day çocuklarnn, az fazlasylabozuk yallarn; sakslar, solmuposterler <strong>ve</strong> yoksul aaçlarlaçarpk çatl evlerin hikâyesine odaklanrz.Kendi kendine itiraf edilmediiiçin bakalarna da söylenemeyen,böylece ancak bir defterin yapraklararasna hapsedilen ilk aklarn,bir sinema perdesiyle aralanmayaçallan ilk meraklarn, döneminpopüler sanatçlarnn tercüman olduuilk aclarn ortasnda skntylaüni<strong>ve</strong>rsite snav sonuçlarn beklerkengörürüz Yaz’… Kimi popülerkültür araçlar vastasyla dolamasokulan resmî söylemin bir delikanlnnaklna hangi sorular getirdiinetanklk ederiz.Bunca bountunun arasnda birey yapmak, yepyeni bir ey yazmakistemektedir Yaz. çeriden yazlm,“dinledii türkülere benzeyen” bir roman.Ama öncelikle o zamana kadar23hep bakalar tarafndan çerçe<strong>ve</strong>si çizilmi“iç”in içini boaltmas gerekmektedir.Hayalindeki roman yazmasnaengel çok ey vardr delikanlnndünyasnda. Önce ilk ak Sevdiye,sonra onu “ocak”, “dernek” <strong>ve</strong>ya“ev” arasnda bir tercih yapmad- için zor durumda brakan d dünya,ardndan yoksulluk, memleketinhali, aile içindeki ac hikâyeler…Ona engel olan her ey bir tür imkânadönüür zamanla. Fakat bu sefer deokul bitmi, Almanya’da yaayanSevdiye’den haber gelmi, memleketinidaresi askerlerin eline geçmitir.Taradan büyük ehre okumaya gelmidelikanlnn elinde sermaye olaraksadece yaz kalmtr.Genç Yaz’n yazamayacan sandkitap, çok uzun zaman sonrakendi çocuunun elinde büyülü birromana dönüür nihayet. Dönüp geriyebakarz ister istemez. Eski püskübir defterde bir sürü ukde, bir sürüan, Ferdi Tayfur arklar, Cüneyt Arknlmleri, üç hariler, hiçbir zaman“gerçekten” konuulmam bir kuzen,sobann yanndaki romanlar, dikyollar, yoksul mahalleler; yer yer iirsel,sadece insanlarn deil yoksullu-un <strong>ve</strong> doann hikâyesini de anlatan,cümlelerini bu dünyann içindençekip çkard özenli kelimelerle tamamlayanbir roman kalmtr geride.UNUTULMAYACAK SAHNELEREmanet Gölgeler Defteri çok katmanlbir roman. Bazen bir defter yardmylaanlatc giriyor devreye, bazen de kahramannkendisi. Bir delikanlnn çevresindeördüü olaylar anlatrken,ayn zamanda yaznn kendisini de sorunsallatrdiçin kayda deer bir kitap.Ayn sorunsallatrmayla yazarnkimi öykülerinde de karlatmzunutmayalm. Demek ki, anlatmakkadar anlatmann kendisini de tartyorEthem Baran. Ama bunu yaparkenedebiyatn sunduu imkânlar ihmaletmemeye, okurun romanla kurduuilikiyi bölmemeye çalyor. Hikâyesikadar, bu hikâyenin mahiyeti üzerinede düünmeye da<strong>ve</strong>t ediyor okurunu.Kolay unutulmayacak sahneler yer alyorEmanet Gölgeler Defteri’nde. Kitabnyedinci bölümü bunun en güzelkant. Bu bölümün hemen giriindekiuzun itirazlar hem romann hem deEthem Baran külliyatnn en güzel parçalarbana kalrsa.Uzun süredir basks bulunmayan <strong>ve</strong>Sultan Abdülhamid’e dair en gü<strong>ve</strong>nilirkaynaklardan biri olarak kabul edilenbu kitap Osmanl tarihiyle ilgilenen okurlar,hakikatin peine düen tarihçiler <strong>ve</strong>tarihse<strong>ve</strong>rler içinbir baucu eseri olacak!iyi ki kitaplar var...timas.com.tr facebook.com/timasyayingrubu twitter.com/timasyayingrubu