Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

Vesayet denetimi, yerinden yönetim kuruluşlarının organları, görevlileri ya daişlemleri üzerinde yapılmakta olan bir denetim türüdür. Yerinden yönetim kuruluşlarınınorganları veya görevlileri üzerindeki vesayet denetimi, çoğunlukla organların ya dagörevlilerin seçimleri, atanmaları, seçimlerin onaylanması, görevlerine son verilmesi şeklindeolmaktadır. İşlemler üzerinde yapılan denetim ise genelde hukuka uygunluk ve yerindelikaçısından yapılmaktadır. 324Vesayet denetiminin gerekçesi yerel düzeyde yürütülen eylem ve işlemlerde devletingenel çıkarlarını gözetmektir. Yani ulusal birlik ve bütünlük ile toplum yararını korumak,yerel gereksinimlerin gerektiği gibi karşılanmasına temel oluşturmak, merkez ile yerelyönetimler arasındaki işbirliği ve eşgüdümü belli ilke ve kurallara oturtmaktır. Bu yolla yerelbirimler ulusal düzeydeki genel ekonomik siyasalarla uyumlaştırılmış olmaktadır. 325Anayasanın 127.maddesiyle yapılan düzenlemeye göre; merkezi idare mahalli idarelerüzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun olarak yürütülmesi, kamugörevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gerektiğişekilde karşılanması için kanunda belirtilen esas ve usuller etrafında idari vesayet yetkisinesahiptir.Temel amacı yerel yönetimlerin eylem ve işlemlerinin yasalara uygunluğunudenetlemek olan 326 vesayet denetimini hiyerarşik denetimden ayıran unsur, vesayetdenetiminin yasaya dayanması ve yasayla belirlenen bir yetki olmasıdır.Hiyerarşik denetimde üst, alt makamı değiştirmek, kaldırmak, düzeltmek, kanununuygulamasında kendi görüşünü hakim kılmak konusunda kesin bir yetkiye sahiptir. İdarivesayet ise bir onama, erteleme veya iptal yetkisinden ibarettir. İdari vesayet makamları,istisnalar dışında yerel meclisler yerine geçerek karar alamazlar. 3274.3. Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanı ve DenetimCumhurbaşkanının denetim yetkileri, bireysel üst denetim kapsamı içinde yeralmaktadır. Cumhurbaşkanı bu yetkilerini doğrudan doğruya kendisi kullanabileceği gibiDDK aracılığıyla da kullanmaktadır. Cumhurbaşkanının doğrudan gerçekleştirdiği, bireyselnitelikli genel gözetim ve denetim faaliyeti Anayasanın 104.maddesinde “…Anayasanın324 GÖZÜBÜYÜK, Yönetim Hukuku, s.308,309; TAN ve GÖZÜBÜYÜK, a.g.e., s.933,934.325 ULUĞ, Kamu Yönetimi Temel Kanunu…, s.102.326 ERYILMAZ, a.g.e., s.310.327 ERDEM, Behiç, “Sayıştay’ın Belediyeler Üzerindeki Denetimi”, Sayıştay Dergisi, Sayı 2 (Ekim-Aralık),s.19, 1990.