Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

hareket etmektedir. 391 Ombudsman kendisine ulaşan yakınmaların araştırılmaya değer olupolmadığına karar verme özgürlüğüne sahiptir. Ayrıca araştırmasını sorunun başka yönlerinikapsayacak biçimde geliştirme ya da istediği zaman araştırmayı durdurma yetkisi debulunmaktadır. 392 Ombudsmanın faaliyetleri denetim üzerinde oldukça etkili olmaktadır. Zirayönetim, hukuki açıdan Ombudsmanın vardığı sonuç ve görüşü doğrultusunda işlem yapmakzorunda olmasa da uygulamadığı kararlar hükümetin sorumluluğuna yol açmaktadır. 393Ombudsman bağımsız bir kurum olarak ünlenmiştir. Zira kurum uygulanmakta olduğuher ülkede hiçbir kurum ya da kişi ile ast-üst ilişkisi yoktur. Bu bağımsızlık hem yürütmeorganına, hem de kendini seçen parlamentoya karşı söz konusudur. Parlamentonun temsilcisiolarak yönetim üzerinde parlamento adına denetim yapmakta olan Ombudsman, parlamentotarafından seçilmekte etkinliklerini düzenleyen genel kuralları koymakta ancak güven yitirdiğizaman görevden alınabilmektedir. 394Tüm bu açıklamaların yanı sıra Ombudsman kurumunun ortak özellikleri şöyleözetlenebilir. Yürütme organı karşısında bağımsız bir statüye sahip olma, genel olarak şikâyetdoğrultusunda harekete geçme, adil olarak değerlendirme ve kötü yönetimin neden olduğusonuçların tavsiyelerle önlenmesidir. Uygulamaların birbirinden ayrılan yönleri ise;statülerindeki, yetkilerindeki farklılık, arabulucunun kişiliği, kurumunun görünüşü, ilgiliyönetsel kuruluşlar, yararlanılan araştırma yöntemleri konusundaki farklılıklar ve yargıorganlarına başvurma olanakları açısından söz konusudur. 395Dava yükünü azaltarak idari yargı sistemin daha iyi çalışmasına yardımcı olması,yurttaşların idareyle ilgili şikâyetlerini iletebilmeleri açısından oldukça işlevsel rol üstlenenkatılımcı demokrasi açısından da önemli bir adım niteliği taşıyan kurum, ucuz, basit ve hızlıişleyen bir denetim yapısına sahiptir. 396Tüm bu özellikleri nedeniyle kurum sadece İsveç’te uygulanmakla kalmamışsonrasında birçok ülke tarafından uygulanmıştır. 397 Birçok ülke tarafından tercih edilen veuygulanan kurum 1950’li yıllardan itibaren hızlı bir yayılma yaşamıştır. Özellikle II. Dünya391 ULUER, a.g.m., s.473.392 GAMMELTOFT-HANSEN, a.g.m., s.198.393 ULUER, a.g.m., s.471; AKIN, Cumhuriyetimizin 75. Kuruluş…, s.530.394 GAMMELTOFT-HANSEN, a.g.m., s.200,201.395 TORTOP, Ombudsman Sistemi…, s.4, 8-10.396 ERHÜRMAN, a.g.m., s.101,102.397 Ombudsman modelinin diğer ülkelerdeki kuruluş tarihleri için bkz.: AKIN, Cumhuriyetimizin 75.Kuruluş…,s.520; ERTEKİN, a.g.m., s.507; ERYILMAZ, a.g.e., s.311; PICKL, a.g.m., s.41; SANAL, a.g.e., s.38;TEMİZEL, a.g.m., s.765; TORTOP, Yönetimin Denetlenmesi…, s.42; TORTOP, Ombudsman Sistemi…, s.3;TAYŞİ, a.g.m., s.109.