Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

91Akçura‟ya göre, dinde de reform gereklidir ve dinsel reformla kültürel modernleĢmehareketlerini birbirine koĢut olarak ele almak gerekir. Ġslamiyet ve geliĢme, birbirineuyum sağlayarak birlikte yürümelidirler. Akçura, “Ġslamiyet‟i esasat itibariyle asr-ısaadete, tatbikat itibariyle asr-ı hazıra irca ve tevkif etmek” biçiminde dile getirilenmodernleĢme hareketi taraftarıdır. 341Din-toplum iliĢkilerinde, dinin sosyal değiĢmeyi engelleyici veya sosyaldeğiĢmede itici bir güç olmasının yanı sıra, toplumda zamanla ortaya çıkandeğiĢimler ve etkileĢimler de din üzerinde etkilidir. Yusuf Akçura, aralarında bir sürebulunduğu BaĢkurt Türklerinin Ruslardan olumsuz bazı davranıĢlar edindiklerini, buetkileĢim sonucu dini anlayıĢlarında bazı yozlaĢmalar olduğunu ve bazı cahilcedavranıĢ ve geleneklerin din olarak algılandığını ifade etmektedir. Akçura, budurumu Ģöyle anlatmıĢtır: “Ahaliyi son derece cahil buldum. Ġtikat yönünden gayetsağlam Müslüman iseler de, amelleri pek sıkı değildir. Ġçlerinde beĢ vakit namazımuntazam eda edenler enderdir. Mektep ve hoca gibi irfan vasıtaları zannedersembizim köyde yok gibi idi. Köyde bir camii vardı. Fakat kapısının açılıp içerisinecemaat girdiğini hiç görmedim, sanırım. Bilakis öteden beri sürüklenip gelen bazıgörenekler hiçbir dini esasa dayanmadığı halde bazı Ģer‟i kanunların yerini tutmuĢtur.BaĢına malum takke ve örtüyü 342 geçiren her BaĢkurt kadını serbestçe sokağaçıkar ve her erkek ile görüĢebilir. Bunun Ģer‟e dokunur yeri yoktur. Fakat bir kadın,ne gibi bir zaruretlerin zorlaması ile de olsa kaynanasına en ufak bir söz söylemektenyasaklanmıĢtır. Çünkü bununla en büyük günahı iĢlemiĢ olur.Son derece acınacak hallerdendir ki, bu derece cahil ve dininden de layıkıylahaberdar olmayan bu masum ve kalbi temiz Türklerin arasına yakın zamanlardaRuslar sokula sokula en fena adetlerini yaymıĢlardır. Köyde mektep namına bir Ģeygörmediğim halde, çok iĢlek iki meyhane bulunduğu derhal gözüme battı…” 343341 GEORGEON, a.g.e., s. 25342 Akçura „Hatıralarım‟ adlı eserinde bu takke ve örtüyü Ģöyle tarif ediyor:“ BaĢkurtların kadınları,Kazanlı kadınlar gibi giyinmektedirler. Yalnız baĢlarına, üzerine mercanla karıĢık altın ve gümüĢparalar iĢlenmiĢ tuhaf bir takke giymektedirler. Saçlarını örten örtü bu takkeye bağlıdır. BaĢkurtkadını serpuĢu bütün görünümüyle Ġstanbul‟daki itfaiye erinin giydikleri miğferi andırıyor.” Bknz.AKÇURA, Hatıralarım, s. 51343 AKÇURA, Hatıralarım, s. 50-52