Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

88a. Din ve Sosyal DeğiĢmeHer toplumun kendine has bir dinamizmi mevcuttur. Her toplum daima azveya çok bir değiĢme ile karĢı karĢıyadır. DeğiĢmenin olmadığı bir toplum düĢünmekmümkün değildir. 328Zaman içerisinde bir toplumun yapısında ve bu yapının çeĢitlifonksiyonlarında ve bireylerin üstlendiği toplumsal rollerde, yani toplumdaki iliĢkilersisteminde, toplumsal kurumlarda ve bireylerin davranıĢlarında meydana gelendeğiĢimler olarak tanımlanan 329 sosyal değiĢme, sosyologlar tarafından muhtelifkriterlere göre çeĢitli tasniflere tabi tutulmuĢtur. Mesela bazıları değiĢmeyi “kalitatif”(keyfiyetle ilgili) ve “kantitatif” (kemmiyetle ilgili) değiĢme Ģeklinde ikiyeayırmıĢlardır. 330Sosyal değiĢme olgusu karmaĢık bir süreçtir ve bu bakımdan da, sosyaldeğiĢme konusunda bugüne kadar çeĢitli nazariyeler ortaya atılmıĢtır. Bununlabirlikte bütün durumlar için geçerli ve tutarlı, herkesçe paylaĢılan genel bir nazariyemevcut değildir. 331Din sosyolojisi bakımından önemli olan konu, dinin durumu ve sosyaldeğiĢme vakıası içerisinde dinin ne gibi rol aldığı meselesidir ki bu husus dinlesosyal değiĢme arasındaki karĢılıklı iliĢkiler konusunun da temel sorusunu teĢkiletmektedir. Din ile toplum arasındaki iliĢkilerin karĢılıklı olması, din ile sosyaldeğiĢme arasındaki iliĢkiler konusunda da belirleyici bir rol oynamaktadır. Din ilesosyal değiĢme arasında iki, hatta üç yönlü bir iliĢki söz konusudur. Din bir yönüylesosyal değiĢmeye engel teĢkil eden bir faktör olarak karĢımıza çıkarken, bir yönüylede sosyal değiĢmenin temel faktörü veya motor gücü olarak kendini göstermektedir.Bunların yanında sosyal değiĢmenin de din üzerindeki etkilerinden söz edilebilir. 332Hemen her dinde zamanın değiĢmesi sonucu, dinin asli safiyetini veyayaratıcı enerjisini kaybettiği bütün durumlarda, bunu düzeltmek üzere giriĢilen her328 Mustafa E. ERKAL, Sosyoloji (Toplumbilimi), Der Yayınları, Ġstanbul, 2006, s. 242329 Mehmet Ali KĠRMAN, Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yayınları, Ġstanbul, 2004, s.232330 Ali COġKUN, Sosyal DeğiĢme ve Dini Normlar, Dem Yayınları, Ġstanbul, 2005, s. 57331 Sosyal değiĢme nazariyeleri için bkz. Emre KONGAR, Toplumsal DeğiĢme Kuramları veTürkiye Gerçeği, Remzi Kitapevi, Ġstanbul, 2006, s. 58332 Ünver GÜNAY, Din Sosyolojisi, Ġnsan Yayınları, Ġstanbul, 2000, s. 333