Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

1GĠRĠġA. AraĢtırmanın Konusu ve Problemi19. yy.ın ikinci yarısı ile 20. yy.ın baĢları, Osmanlı Ġmparatorluğu‟nda siyasi,fikri, iktisadi ve kültürel anlamda en hareketli dönemdir. Türk milletinin tarihsahnesindeki en zor süreçlerinden birini yaĢadığı bu dönemde, siyasi, iktisadi vekültürel alanlarda yaĢanan buhranın aĢılması için çeĢitli fikirler ortaya atılmıĢ veçıkıĢ yolları aranmıĢtır.Osmanlı Ġmparatorluğu yükselme döneminde elde ettiği Batı karĢısındakiüstünlüğünü, duraklama ve gerileme dönemlerinde geliĢmelerin yeterince takipedilememesi neticesinde kaybetmiĢ, 18. yüzyıla gelindiğinde, OsmanlıĠmparatorluğu‟nun Batı karĢısındaki geri kalıĢı açıkça kendini göstermiĢtir. Siyasal,kültürel ve iktisadi sıkıntıların yanı sıra, Fransız ihtilalinin ortaya çıkardığı“milliyetçilik” akımının etkisiyle azınlıkların kendi milli devletlerini kurmakistemeleri ve bağımsızlık ideali ile hareket etmeleri neticesinde OsmanlıĠmparatorluğu dağılma sürecine girmiĢtir. Dönemin aydınları, olumsuz iĢleyen busüreci durdurup Osmanlı Devleti‟nin bekasını sağlamak amacıyla farklı fikir vegörüĢler ileri sürmüĢlerdir. Bunların öne çıkanları, Osmanlıcılık, Ġslamcılık,Türkçülük ve Batıcılıktır. 1Dönemin aydınlarının temel felsefesi, devletin nasıl kurtulacağı sorusuetrafında toplanmaktadır. Osmanlıcılık düĢüncesiyle hareket eden Osmanlı aydınları,Osmanlı Ġmparatorluğu‟nu teĢkil eden bütün kavim, cemaat ve milletlerin, din,mezhep, ırk, milliyet farkı gözetmeden adalet, hürriyet, eĢitlik havası içinde bir aradatutulmalarını ve yaĢamalarını temin etmek gerekir anlayıĢı etrafında toplanmıĢlardır. 2Fakat meydana gelen siyasi olaylar, özellikle Hıristiyan azınlıkların bağımsızlıkçabaları ve Türklere husumetleri, Müslüman ve Türk toplumunda Hıristiyanlarla birarada yaĢanılamayacağı fikrinin uyanmasına sebep olmuĢtur. Osmanlılık idealiningerçekleĢmesini ve bu çabalarla Osmanlı Devleti‟nin bekasını mümkün görmeyen1 Hamza EROĞLU, Türk Devrim Tarihi, BeĢinci Baskı, Ankara, 1981, s. 38-392 Bayram KODAMAN, “1876-1920 Arası Osmanlı Siyasi Tarihi”, DoğuĢtan Günümüze BüyükĠslam Tarihi, c. 12, Çağ Yay., Ġstanbul, 1993, s. 58