Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

733. EğitimToplumların geliĢmesi ve ilerlemesinde eğitim son derece önemli bir yeresahiptir. Eğitim kurumlarının kalitesi ve verilen eğitim bir toplumun diğer toplumlaragöre yerini de tayin etmektedir. Ġslam Medeniyeti tarihine baktığımızda, eğitimkurumlarında pozitif ve manevi ilimlerin birlikte ehil kiĢilerce verildiği, eğitimin heraçıdan yüksek seviyede olduğu dönemde Ġslam toplumlarının yükselmekte olduğugörülür. Bunun tersi eğitim kurumunda meydana gelen bozulmayla birliktetoplumların duraklamaya ve gerilemeye baĢladığı görülmektedir.Akçura, Osmanlı Devleti‟nin dağılma sebeplerini sıralarken mektep vemedreselerle ilgili Ģunları zikretmektedir: “ġeriat esaslarına göre tanzim olunanmektep ve medreselerin, XVII. asırdan itibaren garpta inkiĢaf eden serbest ulumubenimseyemediğinden dolayı, Müslüman Osmanlıların medeni tekâmüllerine kâfiderecede hizmet edememesi, hatta bu mektep ve medreselerin XV. ve XVI. asırlardabulunduğu seviyeden aĢağı düĢürerek ilim ve marifetçe Osmanlıların Garba nazarangeri kalmalarına sebep olmuĢtur.” 279Akçura, Garp medeniyetinin maddi olarak ilerde oluĢunun inkarolunamayacağını söylemektedir. Ġlerlemek isteyen kavimlerin de dikkatini Ģu hususaçekmektedir: “Garp medeniyeti maddiye ve maneviyesinin hususiyetlerinden birisi,maarifin neĢr ve tamimine (yaygınlaĢtırılmasına) verdiği ehemmiyettir. Garpmedeniyeti hususunda ilim ve marifet hem yayılmıĢ, hem derinleĢtirilmiĢtir. Garp,umumi, mecburi, ücretsiz eğitim ve öğretimde baĢarılı olmuĢtur.” 280Akçura, Osmanlı Devleti‟nin son döneminde yapılan hataların en büyüğününmedreselerin ihmal edilmesi olduğunu söylemektedir. Ona göre, II. Mahmut vehalefleri zamanında Osmanlı siyasi ve içtimai teĢkilatı baĢtan aĢağı yenilenipdüzenlenirken medreselere dair ciddi bir teĢebbüs olmamıĢtır. Akçura, OsmanlıDevleti‟nin maarif teĢkilatını yeni baĢtan, yeni temeller üzerine tesis ve tanzim etmekiçin, medreseleri sadece dini eğitim verilen yer haline getirdiklerini ifade etmektedir.Daha önceden medreselerin dini ve pozitif bilimlerin birlikte verildiği bir neviüniversiteler olduğunu vurgulayan Akçura, din ve dünyanın, hayat-ı faniye ve279 Yusuf AKÇURA, Osmanlı Devleti’nin Dağılma Devri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1985, s. 8280 AKÇURA, “Derslere BaĢlarken”, Siyaset ve Ġktisat, Yeni Matbaa, Ġstanbul, 1924, Yayına Haz.:Erdoğan MURA, Sinemis Yayınları, Ankara, 2006, s. 60