Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

59Yusuf Akçura, BatılılaĢma faaliyetlerinde Avrupa fikirlerinin iyi tetkik edilipOsmanlı sosyal hayatıyla mukayese edilmemesini eleĢtirmekte ve bu konuda Ģunlarısöylemektedir:“…Avrupa fikirleri, esasından incelenip, o esaslara göre Osmanlı sosyalhayatının incelenmesi ile elde edilecek asli sonuç düĢünülmeksizin, bazı teori vedüĢünce vadisinde zihin yorulmaksızın, yüzeyden öğrenilen bazı Avrupa fikirlerininAvrupa‟ca kesinleĢmiĢ bazı pratik sonuçları, Osmanlı sosyal hayatına, yukarıdan veaĢağıdan hükümetin idaresini elinde tutan devletin yöneticileri ile hükümetinidaresini beğenmeyen aydınlar tarafından uygulanmaya çalıĢıldı ki, bunun yukarıdanbaĢlayanı „Tanzimat‟, aĢağıdan geleni „Yeni Osmanlılık‟ adını almıĢtır. Her ikihareket de iĢ ve düĢünceden çok uzaktır; her iki hareketin düĢünce yapısına dair ciddieserler arayıp bulmak zordur.” 233Akçura, Tanzimat döneminin sistematik eleĢtirisine giriĢen ilk Türkçülerdenbiridir. Akçura‟ya göre, Tanzimat dönemi, siyasal, toplumsal-kültürel ve ekonomikolmak üzere üç ayrı alanda yenilgiye uğramıĢtır. Siyasal alanda, Tanzimat dönemiyöneticileri, Osmanlı tebaasına eĢitlik ve özgürlük sağlayarak milliyetlerin birliğinigerçekleĢtirmeye çalıĢmıĢlar, fakat baĢaramamıĢlardır. 234Toplumsal-kültürel alanda, Tanzimatçılar eğitimi modernleĢtirmek, Batı‟nıneğitim sistemini okullarda yaygınlaĢtırmak istemiĢler, fakat bu da Osmanlılardabölünmeye yol açmıĢtır. Bir tarafta ortaçağ anlayıĢıyla baĢ baĢa bırakılan medreseler,diğer yanda Avrupa modeli okullar. Medreselerden yetiĢen geleneksel düĢünceliinsanlarla, yeni okullardan yetiĢenler arasında önemli bir çatıĢma doğmuĢtur. Yeniokulların kendi içlerinde bile öğretim birliği yoktu. Buralarda görev yapan çok farklıyerlerden gelmiĢ öğretim elemanlarının her biri kendi dünya görüĢünü benimsetmeyeçalıĢıyordu. Öğrenciler “dalgalar arasında kalmıĢ, yelkensiz, dümensiz bir tekneye”dönüĢmüĢlerdi. Yani, Tanzimat hareketi gençliğe ortak bir ülkü kazandırmayıbaĢaramamıĢtır. 235233 AKÇURA, Türkçülük-Türkçülüğün Tarihi GeliĢimi, s. 40234 Yusuf AKÇURA, “Tanzimatçılık Aleyhine”, Türk Yurdu, C. III, S: 11, (Mart 1329), s. 349-352235 Yusuf AKÇURA, “Emel”, Türk Yurdu, C. 2, 16, s. 484-491, 14 Haziran 1328/27 Haziran 1912