Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

33II.BÖLÜMYUSUF AKÇURA VE DÖNEMĠN ÖNE ÇIKAN FĠKĠR AKIMLARIA. Osmanlıcılık ve Yusuf Akçura’nın Osmanlıcılığa BakıĢıOsmanlıcılık, Osmanlı Ġmparatorluğu‟nu teĢkil eden bütün kavim, cemaat vemilletlerin, din, mezhep, ırk, milliyet farkı gözetilmeden adalet, hürriyet, eĢitlikhavası içinde, tam bir kaynaĢma ve dayanıĢma ile bir arada tutulmalarını veyaĢamalarını temin etmek isteyen bir fikir hareketidir. 128Fransız Ġhtilali ve Napolyon SavaĢları sonrasında yaygınlık kazanan tarihi vesosyolojik verilere göre, çağdaĢ anlamda millet tanımına giren halkların yaĢadıklarıtopraklar üzerinde kendi devletlerini kurmak istemeleriyle ilgili faaliyetler, özellikleimparatorlukları milli devletlere ayrıĢma tehdidi altına sokmuĢtur. ĠĢte Osmanlıcılık19. Yüzyılın baĢlarında böyle bir geliĢmeyi önlemek amacıyla ortaya çıkan siyasi birakımdır. 129 Ġlk ortaya çıktığında bir Avrupa meselesi olarak değerlendirilmiĢ; Sırpisyanı, Yunanistan‟ın bağımsızlıkla sonuçlanan isyanı ve diğer Hıristiyan milletlerinyoğunlaĢan ayrılıkçı temayülleri karĢısında bunun Osmanlı toplum yapısının mevcuthali içinde korunamayacağı anlaĢılmıĢtır. Böylece daha geniĢ muhtevalı bir Osmanlıkimliği oluĢturulması kaçınılmaz olmuĢtur. 130Ortak bir Osmanlı kimliği oluĢturmanın zorunlu olduğu fikri neredeyse bütünTanzimatçıların ortak fikridir. II. Mahmut‟un 1826 da ifade ettiği “Ben tebaamınMüslüman‟ını camide, Hıristiyan‟ını kilisede, Musevi‟sini havrada fark ederim,aralarında baĢka bir fark yoktur” Ģeklindeki sözleri Osmanlıcılık kavramının anailkesini teĢkil eder. Burada belirtilmesi gereken husus Osmanlıcılığın tek baĢına birkurtarıcı siyaset olmaktan çok, devletin bekası için eski sistemin değiĢtirilmesini veyenilenmesini öngören Tanzimat projesinin toplum modeli olmasıdır. Tanzimatdevlet adamlarının din ve devletin bekası için tek yol olarak niteledikleri bu değiĢim,128 KODAMAN, a.g.e., s. 58; EROĞLU, a.g.e., s. 40129 Ġlhan YERLĠKAYA, XIX. Yüzyıl Osmanlı Siyasi Hayatında Basiret Gazetesi, Yüzüncü YılÜniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yay., Van, 1994, s. 110130 Azmi ÖZCAN, “Osmanlıcılık”, Ġslam Ansiklopedisi, c. 33, s. 485-487