32duran Osmanlı Devleti‟ni milli bir devlet haline getirmekti. Nitekim Türkçülükleilgili fikirlerini ve faaliyetlerini Ġslami unsurlarla da desteklemiĢlerdir. 123Buna karĢılık Osmanlı Ġmparatorluğu‟na Rusya‟dan gelen Türk aydınları,Türk milliyetçiliğinin siyasi düĢünce bilincine daha çabuk varmıĢlardır. Hiç Ģüphesizbunda, Osmanlı Türklerine nazaran onların içinde bulundukları siyasi, sosyal,kültürel ve ekonomik faktörler birinci derecede etkili olmuĢtur. Bu aydınların içindeen önemlilerinden biri de Yusuf Akçura‟dır. 124Siyasi manada Türklüğü bir bütün olarak düĢünen Akçura, Üç Tarz-ı Siyasetadlı eserinde Türklük siyasetinin de Ġslamcılık siyaseti gibi umumi olduğunu,Osmanlı hudutları ile sınırlı olmadığını ve doğabilecek Türk birliğinin dünyadakijeopolitik önemine iĢaret etmiĢtir. 125 GeçmiĢte büyük Türk birliğinin Cengiz HanĠmparatorluğu‟yla 126 gerçekleĢtiğini dile getiren ve yeni oluĢacak Türk dünyasınınmerkezine Osmanlı Devleti‟ni yerleĢtiren Akçura, Türk birliği ile OsmanlıDevleti‟ne yeni bir misyon yüklemiĢtir. Akçura bunu Ģöyle ifade etmiĢtir:“Son vakaların fikre getirdiği uzakça bir istikbalde, meydana gelecekbeyazlar ve sarılar alemi arasında bir Türklük cihanı husule gelecek ve bu ortadünyada Osmanlı Devleti, Ģimdi Japonya‟nın sarılar aleminde yapmak istediğivazifeyi üzerine alacaktı.” 127Yusuf Akçura, Türkçülüğü siyasi manada ilk ortaya atan Türk aydınıolmasının yanında, Türk toplumunda milli Ģuurun oluĢması ve Türkçülüğün yayılıpgeliĢmesi için çeĢitli faaliyetlerde bulunmuĢ ve Türkçülerin teĢkilatlanmasındaönemli hizmetler ifa etmiĢtir. Yine Akçura, kurulan bu Türkçü teĢkilatlarda değiĢikgörevler almıĢ ve hayatı boyunca Türk milletine hizmet etmiĢtir.123 SARINAY, a.g.e., s. 187124 SARINAY, a.g.e., s. 188125 AKÇURA, Üç Tarz-ı Siyaset, s. 43126 Bkz. Yusuf AKÇURA, “Cengiz Han”, Türk Yurdu, C. I, S: 11, (Nisan 1328), s. 326-330127 AKÇURA, Üç Tarz-ı Siyaset, s. 59
33II.BÖLÜMYUSUF AKÇURA VE DÖNEMĠN ÖNE ÇIKAN FĠKĠR AKIMLARIA. Osmanlıcılık ve Yusuf Akçura’nın Osmanlıcılığa BakıĢıOsmanlıcılık, Osmanlı Ġmparatorluğu‟nu teĢkil eden bütün kavim, cemaat vemilletlerin, din, mezhep, ırk, milliyet farkı gözetilmeden adalet, hürriyet, eĢitlikhavası içinde, tam bir kaynaĢma ve dayanıĢma ile bir arada tutulmalarını veyaĢamalarını temin etmek isteyen bir fikir hareketidir. 128Fransız Ġhtilali ve Napolyon SavaĢları sonrasında yaygınlık kazanan tarihi vesosyolojik verilere göre, çağdaĢ anlamda millet tanımına giren halkların yaĢadıklarıtopraklar üzerinde kendi devletlerini kurmak istemeleriyle ilgili faaliyetler, özellikleimparatorlukları milli devletlere ayrıĢma tehdidi altına sokmuĢtur. ĠĢte Osmanlıcılık19. Yüzyılın baĢlarında böyle bir geliĢmeyi önlemek amacıyla ortaya çıkan siyasi birakımdır. 129 Ġlk ortaya çıktığında bir Avrupa meselesi olarak değerlendirilmiĢ; Sırpisyanı, Yunanistan‟ın bağımsızlıkla sonuçlanan isyanı ve diğer Hıristiyan milletlerinyoğunlaĢan ayrılıkçı temayülleri karĢısında bunun Osmanlı toplum yapısının mevcuthali içinde korunamayacağı anlaĢılmıĢtır. Böylece daha geniĢ muhtevalı bir Osmanlıkimliği oluĢturulması kaçınılmaz olmuĢtur. 130Ortak bir Osmanlı kimliği oluĢturmanın zorunlu olduğu fikri neredeyse bütünTanzimatçıların ortak fikridir. II. Mahmut‟un 1826 da ifade ettiği “Ben tebaamınMüslüman‟ını camide, Hıristiyan‟ını kilisede, Musevi‟sini havrada fark ederim,aralarında baĢka bir fark yoktur” Ģeklindeki sözleri Osmanlıcılık kavramının anailkesini teĢkil eder. Burada belirtilmesi gereken husus Osmanlıcılığın tek baĢına birkurtarıcı siyaset olmaktan çok, devletin bekası için eski sistemin değiĢtirilmesini veyenilenmesini öngören Tanzimat projesinin toplum modeli olmasıdır. Tanzimatdevlet adamlarının din ve devletin bekası için tek yol olarak niteledikleri bu değiĢim,128 KODAMAN, a.g.e., s. 58; EROĞLU, a.g.e., s. 40129 Ġlhan YERLĠKAYA, XIX. Yüzyıl Osmanlı Siyasi Hayatında Basiret Gazetesi, Yüzüncü YılÜniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yay., Van, 1994, s. 110130 Azmi ÖZCAN, “Osmanlıcılık”, Ġslam Ansiklopedisi, c. 33, s. 485-487
- Page 7 and 8: viiII. BÖLÜMYUSUF AKÇURA VE DÖN
- Page 9: 1GĠRĠġA. AraĢtırmanın Konusu
- Page 13 and 14: 5Sosyal olayların araĢtırılmas
- Page 15 and 16: 7kumaĢ fabrikası miras olarak kal
- Page 17 and 18: 9dönemin tanınmıĢ hocaların de
- Page 20 and 21: 12yöneltti; öyle ki, cemiyetin ü
- Page 22 and 23: 142. EserleriTürk dilinin bütün
- Page 24 and 25: 16ve yararları üzerinde durmuĢ,
- Page 26 and 27: 18B. Yusuf Akçura’nın KiĢiliğ
- Page 28 and 29: 20Sadri Maksudi Arsal‟a göre Ak
- Page 30 and 31: 22alındığı anlaĢılmaktadır.
- Page 32 and 33: 24“19. Yüzyılda dünya medeniye
- Page 34 and 35: 26Türkçülüğün teĢkilatlanmas
- Page 36 and 37: 28Türk Yurdu Cemiyeti murahhaslı
- Page 38 and 39: 30kültürle yoğrulmuĢ Türklerin
- Page 42 and 43: 34tıpkı Avrupa‟da olduğu gibi
- Page 44 and 45: 36Tanzimat fikri, çağdaĢ eğitim
- Page 46 and 47: 38bulunmasına bağlı idi. Binaena
- Page 48 and 49: 40belirmeye baĢlamıĢtır. 154Osm
- Page 51: 43Avrupa‟da beliren Pan ideolojil
- Page 54 and 55: 46C. Türkçülük ve Yusuf Akçura
- Page 56 and 57: 48Ģanlı medeniyetlerin kurucusu o
- Page 58 and 59: 507. Tüm Türkleri bir araya topla
- Page 60 and 61: 52“Ben Müslüman ve Türküm”
- Page 63 and 64: 55derler, fakat biz öyle bir milli
- Page 65 and 66: 57kısmı Batı‟ya duydukları ha
- Page 67 and 68: 59Yusuf Akçura, BatılılaĢma faa
- Page 69 and 70: 61Gökalp‟e göre her millet kend
- Page 71 and 72: 63elli sahifesinden ancak birkaç s
- Page 73 and 74: 65III. BÖLÜMYUSUF AKÇURA’NIN T
- Page 75 and 76: 67Bu düĢünce daha sonra milliyet
- Page 77: 69zamanla yeni rejimin anlayıĢı
- Page 80 and 81: 72destekçilerden bir tanesi de yap
- Page 82 and 83: 74ebediyenin burada öğrenildiğin
- Page 84 and 85: 76bağnazlaĢması, Müslüman din
- Page 86 and 87: 784. EkonomiOsmanlı Devleti‟nin
- Page 88 and 89: 80doğru gidiyoruz. Alınacak olan
- Page 90 and 91:
82pazarlarının Avrupa sanayi mall
- Page 92 and 93:
84Akçura, “tarih, tarih içindir
- Page 94 and 95:
86Akçura‟nın bu taksiminde Ġsl
- Page 96 and 97:
88a. Din ve Sosyal DeğiĢmeHer top
- Page 98 and 99:
90Akçura, Türk toplumunun değiĢ
- Page 100 and 101:
92Akçura, Osmanlı toplumunda son
- Page 102 and 103:
94bulunur. 350 Cemaatle kılınan n
- Page 104 and 105:
96Din, özellikle de Ġslam dini, m
- Page 106 and 107:
98ayırmaya çalıĢıyor. Bu mükr
- Page 108 and 109:
100dini, devlet ile ayrıĢtırmı
- Page 110 and 111:
102Akçura‟nın öne sürdüğü
- Page 112 and 113:
104KAYNAKÇAAKÇURA, Y., Hatıralar
- Page 114 and 115:
106_____, “Kader”, ġura-yı Ü
- Page 116 and 117:
108_____, “Unutulan Adam”, Sosy
- Page 118 and 119:
110KUR’AN-I KERĠM, Diyanet ĠĢl
- Page 120:
112ÖZGEÇMĠġKiĢisel Bilgiler:Ad