Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

27edebiyatını, etnografya ve etnolojisini, sosyal durumlarını ve mevcutmedeniyetlerini, Türk memleketlerinin eski ve yeni coğrafyasını araĢtırıp ortayaçıkararak bütün dünyaya yayıp dağıtmak ve dilimizin açık, sade, güzel, ilim diliolabilecek Ģekilde geniĢ ve medeniyete elveriĢli bir dereceye gelmesine çalıĢmak veimlasını ona göre incelemektir.” 105Amaç ve faaliyetleri topluca değerlendirildiğinde derneğin ağırlıklı olarakTürkoloji çalıĢmaları yapmak üzere kurulduğunu görülür. Ġdeolojik açıdan TürkDerneği mensupları kültürel manada Türkçü olmakla beraber siyasi açıdanOsmanlıcılık geleneğini ağırlıklı olarak taĢımaktadırlar. Nizamname, beyanname vedergideki yazılar bu durumu açıkça ortaya koymaktadır. Dernek içinde yer alanYusuf Akçura gibi siyasi manada Türkçülüğü savunan bir kiĢinin fikirlerinin dernekfaaliyetleri üzerinde fazla etkili olmadığı görülmektedir. 106Türk Derneği, kendi adıyla yayınlanan bir risale çıkarmaktaydı. Bir müddetsonra derneğin en faal üyelerinden Raif Fuad, Necib Asım Beylerin kıt‟alarınınbaĢlarına gitmeleri, Veled Çelebi Efendi‟nin Konya büyük çelebiliğine tayin olması,Yusuf Akçura‟nın Ġstanbul‟dan ayrılması mecmuanın kapanmasına sebepolmuĢtur. 107Türk Derneği mecmuasının son nüshasının yayınlanmasından kısa bir süresonra “Türk Yurdu” adlı, daha geniĢ programlı bir Türkçülük dergisi yayınlanmıĢtır.Türk Yurdu mecmuasını yayınlayan Türk Yurdu Cemiyeti idi. Türk Yurdu Cemiyeti,Mehmet Emin (Yurdakul), Ahmet Hikmet (Müftüoğlu), Ahmet Ağaoğlu,Hüseyinzade Ali, Dr. Âkil Muhtar (Özden), Yusuf Akçuraoğlu gibi Türkçülükhareketinin önde gelen kiĢileri tarafından kurulmuĢtur. Cemiyet Türk Ocaklarınınkurulma hazırlıklarının yapıldığı bir zamanda ortaya çıktığı için fazla varlıkgösterememiĢ, kurucuları Türk Ocaklarının içinde yer almıĢlardır. Fakat cemiyetin enbüyük hizmeti, daha sonra Türk Ocaklarının yayın organı haline gelen Türk YurduDergisi‟ni çıkarmıĢ olmasıdır. Bu dergi, Türk milliyetçilik fikirlerinin oluĢmasında,sistemleĢmesinde ve yaygınlaĢmasında çok önemli bir rol oynamıĢtır. 108105 AKÇURA, Türkçülük-Türkçülüğün Tarihi GeliĢimi, s. 209-210106 SARINAY, a.g.e., s. 111107 AKÇURA, Türkçülük-Türkçülüğün Tarihi GeliĢimi, s. 211-212108 SARINAY, a.g.e., s. 124