Download (1138Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

25Akçura‟nın kuruluĢunda rol aldığı, “Rusya‟daki Müslüman Türk-TatarlarınHaklarını Koruma Komitesi” adlı cemiyetin Ġsviçre‟de toplanacak olan Milletlerkonferansına katılması kararlaĢtırılmıĢ; bu toplantıya katılmadan önce ilgilileresunulmak üzere Almanca iki metin hazırlanmıĢtır. Yusuf Akçura tarafındanhazırlanan on iki sayfalık birinci metinde, Rusya Türklerinin nüfusu, içtimai sınıflar,iktisadi durumları, eğitim ve ıslahat, edebiyat, Rusların baskısı, Tatarların siyasimücadeleleri ve Türk-Tatarların arzuları gibi konular ele alınmıĢtır. 99Akçura, I. Dünya SavaĢı yıllarında Rusya‟daki Türklerin haklarını elde etmekiçin pek çok diplomatik giriĢimde bulunmuĢtur. Akçura‟nın savaĢın baĢlarında vesonunda ortaya koyduğu strateji birbirinden farklıdır. BaĢlangıçta Almanya‟dandestek arayan, Rusya Türkleri için bağımsızlık ya da özgürleĢme öngören anti-Rusbir strateji izlemiĢtir. SavaĢ bittiğinde ortaya koyduğu strateji ise BolĢeviklerdendestek arayan, Rusya Türkleri için kültürel özerklik öneren anti-emperyalist birstratejiydi. Fakat Akçura‟nın bu uygulamaları ne yaptığını bilmezlik, bir çeliĢki ya daoportünizm olarak değerlendirilmemelidir. Georgeon, Akçura‟nın birinci tavrınınRusya Türklerinin bağımsızlık kazanması ve „Türklük‟ün oluĢmasını amaçlayanuzun vadeli bir eylem anlayıĢı olduğunu; ikinci tavrının ise, Rusya‟daki milletlerinhaklarının tanınması gibi daha sınırlı amaçları olan kısa vadeli bir eylem olduğunuifade etmektedir. 100D. Türkçülüğün GeliĢimi ve Yusuf AkçuraMutlakıyet devrinde her çeĢit cemiyet kurmak zordu, hele milliyet esasıüzerine bir cemiyet kurulmasına asla izin verilmezdi. Bununla beraber Müslüman veTürk olmayan tebaanın milliyet esasına dayalı, hayri ve edebi maskelerle örtülü birhayli cemiyetleri de vardı. 1908 Osmanlı Ġnkılâbından sonra Türk milliyetçiliğihareketi çok geniĢlemiĢ, derinleĢmiĢ ve dal budak salmıĢtır. MeĢrutiyet devri,99 Nadir DEVLET, Rusya Türklerinin Milli Mücadele Tarihi (1905-1917), Türk Tarih KurumuYayını, Ankara, 1999, s. 227-228; Filiz DENĠZ, Yusuf Akçura, Hayatı, Eserleri ve Fikirleri,(BasılmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1996), s.78-79100 GEORGEON, a.g.e, s. 123