22alındığı anlaĢılmaktadır. Akçura, Osmanlıcılık, Panislamizm ve Pantürkizm‟i,Osmanlı Ġmparatorluğu‟na yararı ve uygulanabilirliği olmak üzere iki temel ölçütünıĢığında incelemiĢtir. 91Yusuf Akçura‟nın düĢünce sistemi diğer bazı Türkçülerden farklıdır. NiyaziBerkes, “Unutulan Adam” adlı makalesinde, Ziya Gökalp‟le Yusuf Akçura‟nın fikirdünyasındaki yol alıĢlarını mukayese ederken Ģunları ifade etmektedir: “ZiyaGökalp‟in düĢün yolu yalın kattır. Boyuna suyun üstünde yüzen bir yüzücününgörünen düzeyinde gider. Akçura‟nın düĢün denizindeki yeri ise bu kadar kolaygörünür türden değildir. Kimi kez su yüzüne çıkan, çoğu zaman suyun altına dalarakyol aldıktan sonra gene gözüken bir yüzücüye benzer. Tek düzeye alıĢanlar, onun sualtında gittiği çizgiyi göremezler…” 92Akçura, baĢta ailesi olmak üzere yaĢadığı ve etkilendiği çevrelerden aldığıbilgi ve kültürle, ileri görüĢlü, mücadeleci ve çalıĢkan bir kiĢiliğe sahip Türkmilliyetçisi olarak yetiĢmiĢ ve hayatı boyunca faaliyetlerine bu çizgide devametmiĢtir. O, her durumda milletinin çıkarlarını düĢünüp ona göre hareket eden birTürk aydınıdır.C. Yusuf Akçura’nın Rusya Türkleri Arasındaki YeriMilliyetçilik akımının etkisiyle özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısındanitibaren imparatorluklar yıkılmaya, yerlerine milli-devletler kurulmaya baĢlamıĢtı.Rusya da Osmanlı Ġmparatorluğu gibi hem geniĢ bir coğrafyaya hem de farklımilletlerden oluĢan sosyal bir yapıya sahipti. Ġç kargaĢaların yaĢanmaya baĢladığıdönemde Rusya‟da yaĢayan Türkler de tedirgin olmaya baĢlamıĢlardı. ÇarlıkRusya‟sı ülke içindeki kargaĢayı önlemek ve aykırı sesleri susturmak amacıylaRuslaĢtırma politikası uygulamıĢtır. Rusların Kırım‟ı ele geçirmeleri buuygulamalarına katkıda bulunmuĢtur. Kırımlı Tatar Türklerinin ekonomik bakımdangüçlü olması Ruslar tarafından tasvip edilmemiĢtir. Ruslar 1865‟ten itibaren KırımTatarlarını ekonomik ve kültürel yönden baskı altına almıĢlardır. Tatarlar bu baskıya91 GEORGEON, a.g.e., s. 3492 Niyazi BERKES, “Unutulan Adam”, Sosyoloji Konferansları, 14. Kitaptan Ayrı Basım ĠstanbulMatbaası, 1976, s. 194-203
23karĢı koyabilmek için direnseler de birçok Tatar aydını Türkiye‟ye göç etmekzorunda kalmıĢtır.Rusya Türkleri 1904-1905 Rusya-Japonya savaĢı sonrası rahat bir nefes alıpbazı sosyal ve hukuki haklar elde etseler de (bu hak arama faaliyetlerinde YusufAkçura‟yı ön saflarda görürüz) 1917 BolĢevik devrimi ile birlikte baskıcı ve tek tipçibir dönem baĢlamıĢtır. Rusya Türkleri üzerinde ciddi baskılar, sınırlamalar veyasaklar oluĢmuĢtur. Bunun üzerine okumuĢ, kültürlü ve seçkin pek çok kiĢiyaĢamını ve mücadelesini Türkiye‟de devam ettirmiĢtir. 93Yusuf Akçura, yaĢamı boyunca, yeryüzündeki bütün Türklerin haklarınıarama faaliyetlerinde olduğu gibi, Rusya Türkleri için de elinden geldiğincemücadele eden bir Türk aydınıdır. Akçura, Paris‟teki eğitimini tamamladıktan sonraRusya‟ya gitmiĢ ve “Rusya Müslüman Hareketini” baĢlatmıĢtır. Akçura‟nınRusya‟daki çalıĢmaları, matbuat, politika ve kültür alanlarında olmak üzere üçkategoride toplanabilir.Akçura, Kazan‟a gelir gelmez buradaki zenginleri teĢkilatlandırarak 1905yılında Kazan‟da ilk Türkçe gazete olan „Kazan Muhbiri‟ni çıkarmıĢtır. Aynızamanda Türk Gazetesi, Vakit Gazetesi ve Tercüman‟da da siyasi yazılar yazmıĢtır. 94Kültür alanında Kazan‟da, Muhammediye Medresesi‟nde, Tarih, Coğrafya,Osmanlı-Türk Edebiyatı Tarihi öğretmenliği yapmıĢtır. Diğer taraftan çağa uygunokul programları ve öğretim iĢlerine dair kanun taslağı hazırlama çalıĢmalarınakatılmıĢtır. 951906-1907 yılları Kuzey Türkleri arasında milliyetçilik, Türkçülükhareketinin en canlı devresidir. Bu dönemde Rusya Müslümanları önemli merhalelerkat etmiĢlerdir. Fakat 1907 yılında Rusya‟da tekrar baskıcı ve yasakçı siyasete geridönülmüĢtür. 96Akçura, siyasi baskılar nedeniyle mücadele güçleri azalan KuzeyTürklerini destekleyip gayretlendirmek için bir risale kaleme almıĢtır. O risalesinde;93 ÇAKMAK- YÜCEL, a.g.e, s. 19-2094 Nadir DEVLET, Rusya Türklerinin Milli Mücadele Tarihi (1905-1917), Ankara, 1999, s. 68-70;AKÇURA, Türkçülük-Türkçülüğün Tarihi GeliĢimi, s. 1995 AKÇURA, Türkçülük-Türkçülüğün Tarihi GeliĢimi, s. 1996 AKÇURA, Türkçülük-Türkçülüğün Tarihi GeliĢimi, s. 177-180
- Page 7 and 8: viiII. BÖLÜMYUSUF AKÇURA VE DÖN
- Page 9: 1GĠRĠġA. AraĢtırmanın Konusu
- Page 13 and 14: 5Sosyal olayların araĢtırılmas
- Page 15 and 16: 7kumaĢ fabrikası miras olarak kal
- Page 17 and 18: 9dönemin tanınmıĢ hocaların de
- Page 20 and 21: 12yöneltti; öyle ki, cemiyetin ü
- Page 22 and 23: 142. EserleriTürk dilinin bütün
- Page 24 and 25: 16ve yararları üzerinde durmuĢ,
- Page 26 and 27: 18B. Yusuf Akçura’nın KiĢiliğ
- Page 28 and 29: 20Sadri Maksudi Arsal‟a göre Ak
- Page 32 and 33: 24“19. Yüzyılda dünya medeniye
- Page 34 and 35: 26Türkçülüğün teĢkilatlanmas
- Page 36 and 37: 28Türk Yurdu Cemiyeti murahhaslı
- Page 38 and 39: 30kültürle yoğrulmuĢ Türklerin
- Page 40 and 41: 32duran Osmanlı Devleti‟ni milli
- Page 42 and 43: 34tıpkı Avrupa‟da olduğu gibi
- Page 44 and 45: 36Tanzimat fikri, çağdaĢ eğitim
- Page 46 and 47: 38bulunmasına bağlı idi. Binaena
- Page 48 and 49: 40belirmeye baĢlamıĢtır. 154Osm
- Page 51: 43Avrupa‟da beliren Pan ideolojil
- Page 54 and 55: 46C. Türkçülük ve Yusuf Akçura
- Page 56 and 57: 48Ģanlı medeniyetlerin kurucusu o
- Page 58 and 59: 507. Tüm Türkleri bir araya topla
- Page 60 and 61: 52“Ben Müslüman ve Türküm”
- Page 63 and 64: 55derler, fakat biz öyle bir milli
- Page 65 and 66: 57kısmı Batı‟ya duydukları ha
- Page 67 and 68: 59Yusuf Akçura, BatılılaĢma faa
- Page 69 and 70: 61Gökalp‟e göre her millet kend
- Page 71 and 72: 63elli sahifesinden ancak birkaç s
- Page 73 and 74: 65III. BÖLÜMYUSUF AKÇURA’NIN T
- Page 75 and 76: 67Bu düĢünce daha sonra milliyet
- Page 77: 69zamanla yeni rejimin anlayıĢı
- Page 80 and 81:
72destekçilerden bir tanesi de yap
- Page 82 and 83:
74ebediyenin burada öğrenildiğin
- Page 84 and 85:
76bağnazlaĢması, Müslüman din
- Page 86 and 87:
784. EkonomiOsmanlı Devleti‟nin
- Page 88 and 89:
80doğru gidiyoruz. Alınacak olan
- Page 90 and 91:
82pazarlarının Avrupa sanayi mall
- Page 92 and 93:
84Akçura, “tarih, tarih içindir
- Page 94 and 95:
86Akçura‟nın bu taksiminde Ġsl
- Page 96 and 97:
88a. Din ve Sosyal DeğiĢmeHer top
- Page 98 and 99:
90Akçura, Türk toplumunun değiĢ
- Page 100 and 101:
92Akçura, Osmanlı toplumunda son
- Page 102 and 103:
94bulunur. 350 Cemaatle kılınan n
- Page 104 and 105:
96Din, özellikle de Ġslam dini, m
- Page 106 and 107:
98ayırmaya çalıĢıyor. Bu mükr
- Page 108 and 109:
100dini, devlet ile ayrıĢtırmı
- Page 110 and 111:
102Akçura‟nın öne sürdüğü
- Page 112 and 113:
104KAYNAKÇAAKÇURA, Y., Hatıralar
- Page 114 and 115:
106_____, “Kader”, ġura-yı Ü
- Page 116 and 117:
108_____, “Unutulan Adam”, Sosy
- Page 118 and 119:
110KUR’AN-I KERĠM, Diyanet ĠĢl
- Page 120:
112ÖZGEÇMĠġKiĢisel Bilgiler:Ad