98ayırmaya çalıĢıyor. Bu mükrehlerin çocukları cebren valide ve pederlerindenalınmakta ve Kazan‟da bunlar için kurulan muazzam yatılı mektebeyerleĢtirilmektedir. Mektebi, en koyu Ortodoks misyoner ve papazlar idare etmekteolduklarından bu halis Müslüman Türk yavrularının aileleri ve diğer MüslümanTürkler ile münasebette bulunmaları men edilmektedir.” 360“Dayımın bu sözleri Türklerin mühim bir kısmını milliyetinden ve dinindencebren ve kerhen ayırmayı iĢ edinen Rus Çarlığı Hükümeti‟ne ve genellikle RuslarakarĢı kalbimde sönmez bir kin ve düĢmanlık alevlendirdi. Göz göre göre TürklerinHıristiyanlaĢtırılmasına ve milli camialarından çıkarılmalarına son derece üzüldüm.Bu facia her ne zaman Rus adını iĢitir isem gözümün önünde canlanır.”demektedir. 361Akçura, Ġslam Dininin Türk milletinin milli benliğini muhafazada ve milliyetĢuurunun geliĢiminde çok önemli bir yeri olduğunun bilincindedir. O hayatı boyunca,dili, gelenek ve görenekleri, dini bir olan, bağımsız, güçlü bir Türk milleti içinmücadele etmiĢtir.3. Din-Devlet ĠliĢkileri ve LaiklikDin-devlet iliĢkileri tarih boyunca değiĢik tartıĢmalara sebep olmuĢ, değiĢikĢekiller almıĢtır. Kilisenin hegemonyasında Ortaçağ karanlığına gömülen Avrupa,çıkıĢ yolu olarak laikliği 362 benimsemiĢ ve kiliseyi devlet iĢlerinden uzaklaĢtırmıĢtır.Bir ucu Avrupa‟da olan Türkiye, Avrupa‟da ortaya çıkan diğer fikir akımlarındanetkilendiği gibi zamanla laiklik prensibinden de etkilenmiĢ ve laik devlet yapısınageçmiĢtir. Bu geçiĢ tabi ki bir günden diğer güne olmamıĢ, belli bir zaman dilimi vebir süreç sonunda gerçekleĢebilmiĢtir.Yusuf Akçura bu geçiĢ döneminin önemli fikir adamlarından biridir. YusufAkçura‟nın din-devlet iliĢkilerine bakıĢı hayatı boyunca aynı olmamıĢtır. Çocukluk360 AKÇURA, Hatıralarım, s. 47-48361 AKÇURA, Hatıralarım, s. 49362 Din ile dünya iĢlerinin birbirinden ayrılması anlamına gelen laiklik, hukuk ve siyaset anlayıĢındaherhangi bir dine dayalı değerler yerine dini bir özellik taĢımayan dindıĢı, seküler değerlere önemverme Ģeklinde tanımlanabilir. (Mehmet Ali KĠRMAN, Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü,Rağbet Yay., Ġstanbul, 2004, s. 140)
99ve gençlik yıllarında din, Akçura‟nın fikirlerinin oluĢumunda önemli bir referansolmuĢtur. Gençlik yıllarında dini ritüelleri yerine getiren Akçura, 363Cumhuriyetdönemine kadar Ġslamiyet‟e karĢı olan, hatta dinsel kurumları dıĢarıda bırakan tümreform giriĢimlerine cephe almıĢtır. Tanzimat‟ı eleĢtirmesinin bir nedeni, buhareketin siyasal önderleri olan kiĢilerin, Ġslami kurumları hesaba katmadan, Ġslam‟ındıĢında bir geliĢme ve devleti modernleĢtirme tutumu içinde olmalarıdır. 364Akçura, Tanzimat dönemi yöneticilerini, Ġslamiyet‟i yıkılmaya terk etmekleve onu bağnaz ulemanın eline bırakmakla suçlamıĢtır. Halbuki yapılması gerekenĢey, Türk toplumunun din anlayıĢındaki yanlıĢlıkların giderilmesiydi. Ġslamiyet‟inilerleme düĢüncesine uyum sağlaması, bizzat medreselerin bünyesindegerçekleĢmeliydi. 365 Akçura‟nın Ġslamiyet‟te reform konusundaki diğer bir tezi de,Ġslamiyet‟in millileĢtirilmesinin zorunluluğuydu. Burada kastedilen milli din, Türkhalkının dini edebiyatı kendi ana diliyle öğrenmesini sağlamak, Arapça‟nın tekelinikırmak, en önemlisi de Kur‟an‟ı Türkçe‟ye çevirmekti. Bu, skolastik zihniyettenkurtulmak için de gerekliydi. 366 Bu konuda ilk giriĢim Rusya Türklerinden gelmiĢti.Kur‟an ilk kez Bakü‟de Azerice‟ye çevrilmiĢti, Tatarca‟ya çevrilmek üzereydi. 367Akçura, dini, insanları terbiye edici bir unsur olarak görmektedir. Cumhuriyetdöneminde medreselerin yenilenmesi için yazılar yazmıĢ ve önerilerde bulunmuĢtur.Akçura, dinin sosyolojik temelleri üzerinde durmuĢ, dini argümanlarını daha çokbunun üzerine inĢa etmiĢtir. Ġlerleyen zaman içinde Akçura‟nın yaklaĢım tarzınınlaikliğe kaydığını görmekteyiz. Fakat Akçura‟nın “her türlü uhrevi düĢüncedenarınmıĢ lâik bir düĢünce” yapısına sahip olduğu iddia edilemez. O, siyasi meselelerdelaik bir tutum sergilerken, sosyal meselelerde dinin önemini vurgulamıĢtır. Akçura,363 Yusuf Akçura, Paris‟te olduğu ilk yıllarda gayet dindar olup beĢ vakit namazını hiç ihmal etmezdi.(Nadir DEVLET, „Yusuf Akçura‟nın Hayatı‟, Ölümünün 50. Yılında Yusuf AkçuraSempozyumu, s. 22)Emel Esin, bu durumdan Ģöyle bahsetmektedir: “Yusuf Bey ve babam (Ahmet Ferit Tek) 1900yılında kayık ile Tunus‟a, oradan da Paris‟e giderek siyasi bilgiler mektebinde üç yıl tahsilgördüler… O yılları babam Ģöyle anlatmıĢ: … Odamızda, Yusuf sabahleyin erken kalkar,seccadesini yayarak namaz kılar, semaveri yakıp çay demler, sonra kitapları koltuğunun altındamektebe giderdi.” ( Emel ESĠN, „Akçuraoğlu Yusuf Bey‟e Dair Hatıralar‟, Ölümünün 50.Yılında Yusuf Akçura Sempozyumu, s. 36)364 GEORGEON, a.g.e., s. 25365 AKÇURA, “Medreselerin Islahı”, Sırat-ı Müstakim, s. 5-9366 AKÇURA, “Türklük”, Salname-i Servet-i Fünun, s. 190-191367 GEORGEON, a.g.e, s. 106
- Page 7 and 8:
viiII. BÖLÜMYUSUF AKÇURA VE DÖN
- Page 9:
1GĠRĠġA. AraĢtırmanın Konusu
- Page 13 and 14:
5Sosyal olayların araĢtırılmas
- Page 15 and 16:
7kumaĢ fabrikası miras olarak kal
- Page 17 and 18:
9dönemin tanınmıĢ hocaların de
- Page 20 and 21:
12yöneltti; öyle ki, cemiyetin ü
- Page 22 and 23:
142. EserleriTürk dilinin bütün
- Page 24 and 25:
16ve yararları üzerinde durmuĢ,
- Page 26 and 27:
18B. Yusuf Akçura’nın KiĢiliğ
- Page 28 and 29:
20Sadri Maksudi Arsal‟a göre Ak
- Page 30 and 31:
22alındığı anlaĢılmaktadır.
- Page 32 and 33:
24“19. Yüzyılda dünya medeniye
- Page 34 and 35:
26Türkçülüğün teĢkilatlanmas
- Page 36 and 37:
28Türk Yurdu Cemiyeti murahhaslı
- Page 38 and 39:
30kültürle yoğrulmuĢ Türklerin
- Page 40 and 41:
32duran Osmanlı Devleti‟ni milli
- Page 42 and 43:
34tıpkı Avrupa‟da olduğu gibi
- Page 44 and 45:
36Tanzimat fikri, çağdaĢ eğitim
- Page 46 and 47:
38bulunmasına bağlı idi. Binaena
- Page 48 and 49:
40belirmeye baĢlamıĢtır. 154Osm
- Page 51:
43Avrupa‟da beliren Pan ideolojil
- Page 54 and 55:
46C. Türkçülük ve Yusuf Akçura
- Page 56 and 57: 48Ģanlı medeniyetlerin kurucusu o
- Page 58 and 59: 507. Tüm Türkleri bir araya topla
- Page 60 and 61: 52“Ben Müslüman ve Türküm”
- Page 63 and 64: 55derler, fakat biz öyle bir milli
- Page 65 and 66: 57kısmı Batı‟ya duydukları ha
- Page 67 and 68: 59Yusuf Akçura, BatılılaĢma faa
- Page 69 and 70: 61Gökalp‟e göre her millet kend
- Page 71 and 72: 63elli sahifesinden ancak birkaç s
- Page 73 and 74: 65III. BÖLÜMYUSUF AKÇURA’NIN T
- Page 75 and 76: 67Bu düĢünce daha sonra milliyet
- Page 77: 69zamanla yeni rejimin anlayıĢı
- Page 80 and 81: 72destekçilerden bir tanesi de yap
- Page 82 and 83: 74ebediyenin burada öğrenildiğin
- Page 84 and 85: 76bağnazlaĢması, Müslüman din
- Page 86 and 87: 784. EkonomiOsmanlı Devleti‟nin
- Page 88 and 89: 80doğru gidiyoruz. Alınacak olan
- Page 90 and 91: 82pazarlarının Avrupa sanayi mall
- Page 92 and 93: 84Akçura, “tarih, tarih içindir
- Page 94 and 95: 86Akçura‟nın bu taksiminde Ġsl
- Page 96 and 97: 88a. Din ve Sosyal DeğiĢmeHer top
- Page 98 and 99: 90Akçura, Türk toplumunun değiĢ
- Page 100 and 101: 92Akçura, Osmanlı toplumunda son
- Page 102 and 103: 94bulunur. 350 Cemaatle kılınan n
- Page 104 and 105: 96Din, özellikle de Ġslam dini, m
- Page 108 and 109: 100dini, devlet ile ayrıĢtırmı
- Page 110 and 111: 102Akçura‟nın öne sürdüğü
- Page 112 and 113: 104KAYNAKÇAAKÇURA, Y., Hatıralar
- Page 114 and 115: 106_____, “Kader”, ġura-yı Ü
- Page 116 and 117: 108_____, “Unutulan Adam”, Sosy
- Page 118 and 119: 110KUR’AN-I KERĠM, Diyanet ĠĢl
- Page 120: 112ÖZGEÇMĠġKiĢisel Bilgiler:Ad