1939 Maarif Şûrası-İlköğretimin Gelişim Planı 101yetiştirilecek öğretmen sayısı Yaptırılacak okul binalarıYıllar Eğitmen Öğretmen Köylerde Şehirlerde1940-1941 2000 1000 1200 301941-1942 2000 1300 1500 401942-1943 2000 1500 1800 501943-1944 2000 1800 2000 801944-1945 2000 2000 2500 1001953’te toplanan Beşinci Şûra, Köy Enstitülerini kapatma kararı almış, fakat buboşluğu dolduracak yeni bir yapı ortaya koyamamıştır. Sonuç: 1952-1953 öğretimyılında il ve ilçe merkezlerinde zorunlu öğrenim çağında bulunan 704.000 çocuktan186.894’ü okul dışında bulunuyordu. Okulları çiftli öğrenimden kurtulmak, sınıfmevcutlarını normal düzeylere indirmek, okul dışında kalan çocukları okulakavuşturmak için il ve ilçe merkezlerinde 1-12 derslik 592 ilkokul binasına ihtiyaçvardır.“Köylere gelince, 1952-1953 öğrenim yılı başındaki geçici rakamlara göre18.561 köy okuldan yoksundur. Köylerde zorunlu öğrenim çağındaki 2.090.000çocuktan 896.682 çocuk (çağ nüfusunun yaklaşık yarısı) okulsuzdur.Küçük köylerden mümkün olanları birleştirmek suretiyle yeniden 16.848 köyokulu binasının yapılması gerektiğini saptadık. 102Köy enstitüsü sisteminde devlet yalnız öğretmen ve bazı malzeme gönderiyor,köylü kendi arazisini bağışladığı gibi 103 okulun yapımını da yapmakla yükümlütutuluyordu. Çok partili dönemde bu uygulama da sistemden çıkarılmıştır. Döneminbaşlarında, 30.3.1951 Menderes Hükümeti Programı şunları ön görüyordu:“Köy okulları inşaatında, köylü vatandaşlarımızı yükümlülük altına sokanmevzuat kaldırılacaktır”. 104Ve hükümet programına sadık kalarak uygulama ve mevzuatı kaldırmıştır. Bututum halkın angaryadan kurtulması açısından olumlu, toplumun eğitim hakkınınkullanılmasını geciktirmesi bakımından olumsuz olmuştur.Hükümetler ve eğitim“Menderes Hükümetleri;...Daha önceki yıllarda eğitime ve okul yapımına halkınkatkısı da sağlanırken bu hükümet halkı, köylüyü bundan uzaklaştırmıştır. Günümüzdede “kendi okulunu kendin yap!” sloganı ile uygulanmaya çalışılan bu durum, odönemde kaldırılarak her şeyi devletten bekleyen, eğitim konusunda girişimci olmayan,101 MEB, Birinci Milli Eğitim Şurası, İstanbul 1991, s.680.102 MEB, Beşinci Milli Eğitim Şurası , İstanbul 1991, s.7. (Bakan Tevfik İleri’nin Beşinci Şurayıaçış konuşmasından).103 Arazi bağışlanması, bina yaptırılması her zaman gönüllü olmuyordu. özellikle verimli birarazisi elinden alınan köylü buna jandarma zoruyla rıza gösteriyordu.104 Kazım Öztürk, Türkiye Cumhuriyetleri ve programları, Ak yayınları, İstanbul 1968, s. 383.116
manevi değerlere bağlı, okulunu kendi yapmadığı için sorunlarına sahiplenme ve çözmesorumluluğu duymayan bir toplum olmaya yöneltmiştir.” 105Çok partili dönemde, eğitim politikasını belirleyen tek ideoloji olan‘Kemalizm’in tek başına belirleyici olma özelliği kaybolmuştur. Türkiye’nin batılı birdevlet yapılmasını amaçlayan ulusal kültürü, dili, tarihi öne çıkaran eğitim politikasıtercihine yeni tercihler eklenmiş ve Kemalizm görünürdeki resmi ideoloji olmuştur.Milliyetçi-muhafazakar ideolojiler yeni dönemde etkili olmuştur. Eğitimci ağırlığı olanşûralarda Kemalizm öne çıkmış, politik etki ağırlığı olan şûralarda milliyetçimuhafazakarideolojiler ile Kemalizm sentezlenmeye çalışılmıştır.“1946 dan 1997 yılına kadar son 50 yılın ideolojisi; 1960 askeri hareketi ve 1961Anayasası uygulamalarının birkaç yıl süren farklı tutumları dışında, ülkeyi yöneteniktidarların toplum-ekonomi-siyaset tercihlerine göre muhafazakar bir yol izlemiştir”.Bu yeni yaklaşımda laiklik anlayışı egemen ideolojiye göre yeniden yorumlanmış ve dinkurumu (islamiyet) bir ideoloji olarak eğitime giderek artan bir düzeyde etki etmeyebaşlamıştır. Bu süreç doğal bir süreçtir. Şöyle ki;“Devleti ele geçirenler, ister bir ulus, bir sınıf ya da grup adına isterlersedoğrudan kendilerini temsilen iktidara oturmuş olsunlar, toplumsal ve ekonomik yapıyıkendi ideolojilerine uygun olarak biçimlendirmeye başlarlar”. 106Şûraların, eğitim politikalarını etkileme gücü şûra kararları ile hükümetpolitikalarının uyuştuğu oranda olmuştur. Eğitimci ağırlığının hissedildiği şûralardaKemalizm yine eğitim politikasını belirleyen tek ideoloji olmuştur.Bu olgu, Türkiye iş dünyasının en büyük örgütü TÜSİAD (Türkiye Sanayicisi veiş adamları Derneği) tarafından hazırlatılan, kamuoyunda TÜSİAD Eğitim Raporuolarak bilinen raporda şöyle değerlendirilmektedir:“1950 de iktidar değişmesinden sonra din eğitimi alanında çok hızlı gelişmeleroldu. İncilin latince okunması zorunluluğunun sona ermesi, dilde ve yazıda ikililikengelini kaldırmış, hem ibadet hem de öğretim açısından büyük yararlar sağlamıştır....Din dili ve yazısı ile milli dili ve yazısı aynı olan ülkelerde, dini görevlerinyerine getirilmesi ve din görevlilerinin çabaları ile okur-yazarlık oranı yükselmekte, ayrıolan ülkelerde ise düşük kalmaktadır....Ayrıca Kuran kurslarının Milli Eğitim Bakanlığının denetim ve gözetimidışında örgütlenmesi, yönetim ve denetiminin elden çıkmasını kolaylaştırmış; buboşluktan yararlanacak, Türk Devriminde yasaklanan tarikatlar tekrar canlanmış ve hemTevhidi Tedrisat (öğrenim birliği) Kanunu’na hem de Milli Eğitim Temel Kanunu’naaykırı olarak, Milli Eğitim gözetimi ve denetimi dışında açılmış binlerce Kuran Kursuve Kurs öğrencisi yurdu ülkenin her yanına hızla yayılarak Türk çocuklarını ikincikanalda baskı altına almıştır....Demokrasi faktörünün eğitim sistemi içindeki zorunlu temel ilkesi olan eğitimbirliği, başka deyişle eğitim sisteminin demokratikleştirilmiş laik yapısı zorlanmış vedemokrasiye uyumu çok güç olan dikey eğitim kuruluşları tekrar olmuştur.Böylece yolun başına dönülmüş gibidir. Kısır döngü baş göstermiştir. Bunun birtakım tehlikeleri de getirebileceği gözden uzak tutulmamalıdır. Demokrasi eğitimietkileyemeyince bu defa da bozulan eğitim sistemi demokrasiyi olumsuz yöndezorlayacaktır. Temel eğitim çağında başlayan birbirlerine kapalı,ayrı dikey eğitim105 E. Balcı Bucak, Türkiye’de Eğitim politikaları ve siyasi parti ödülleri, Adım Yayıncılık,1993, s. 155.106 İsmail Güven, Türkiye’de 1950-1980 Yılları Arasında Örgün Eğitimde Yapısal Değişme veİdeoloji Arasındaki İlişkiler, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, 1998 s. 181-185.117
- Page 1 and 2:
TCSüleyman Demirel ÜniversitesiSo
- Page 3 and 4:
İÇİNDEKİLER ...................
- Page 5 and 6:
Onaltıncı Millî Eğitim Şûras
- Page 7 and 8:
DPT :GSMH:ICA:KOSGEB:M.E.T.K.MGK:De
- Page 9 and 10:
Temel dayanak; Millî Eğitim Şûr
- Page 11 and 12:
Millî Eğitim Şûraları yasal da
- Page 13 and 14:
Millî Eğitim Şûralarının baş
- Page 15 and 16:
“Öteden beri memleketimizde bir
- Page 17 and 18:
karışmamak demektir. Türkiye Cum
- Page 19 and 20:
azılarının çok az bölümü uyg
- Page 21 and 22:
Birinci Millî Eğitim Şûrası, e
- Page 23 and 24:
yanında Köy Enstitüleri Kanunu
- Page 25 and 26:
3.Yine dikkate değer bir düşünc
- Page 27 and 28:
-Yükseköğretim görmemiş bütü
- Page 29 and 30:
kendini yönetmesi, öğrencilerin
- Page 31 and 32:
Beşinci Milli Eğitim Şûrası g
- Page 33 and 34:
5.İlköğretim müfettişliğine a
- Page 35 and 36:
11.Kız Teknik Öğretiminin amacı
- Page 37 and 38:
olanları topluma yararlı kılacak
- Page 39 and 40:
Bu yönetmelikler Talim ve Terbiye
- Page 41 and 42:
(f)Erkek Teknik Öğretmen Okulu, o
- Page 43 and 44:
konuşmasında; alınan kararların
- Page 45 and 46:
(a)Yükseköğretime hazırlamak,(b
- Page 47 and 48:
girmek için aday olma hakkı tanı
- Page 49 and 50:
Dokuzuncu Mili Eğitim Şûrası g
- Page 51 and 52:
yeteneklerinin daha belirgin olmas
- Page 53 and 54:
Teknik ve mesleki liselerin mesleğ
- Page 55 and 56:
a) Amaç :Onuncu Milli Eğitim Şû
- Page 57 and 58:
21.Örgün, Yaygın ve Çıraklık
- Page 59 and 60:
“Onbirinci Milli Eğitim Şûras
- Page 61 and 62:
7.Öğretmen yetiştirme programlar
- Page 63 and 64:
(d)Lisans ve yüksek lisans eğitim
- Page 65 and 66: (ı)Hizmetiçi eğitim uygulamalar
- Page 67 and 68: 2.Kuram-uygulama uyuşmazlığı, O
- Page 69 and 70: 2.Sekiz yıllık mecburi öğretime
- Page 71 and 72: Diğer akademik yöneticilerin atam
- Page 73 and 74: 59.Öğretmen istihdamında “söz
- Page 75 and 76: 3.Şûrada bu yönde bir karar alı
- Page 77 and 78: 16.Yaygın eğitim kurumlarında ç
- Page 79 and 80: 8.Eğitim yöneticiliğinde ihtisas
- Page 81 and 82: 38.Okul Öncesi Eğitimi’ne öğr
- Page 83 and 84: 1.Temel eğitim kavramı yerine “
- Page 85 and 86: Dalında ihtiyaç kalmayan ve ihtiy
- Page 87 and 88: 57.Öğrencilerin yönelmelerine ya
- Page 89 and 90: 70.Öğrenciler mezun oldukları ö
- Page 91 and 92: )Genel ortaöğretim,c)Mesleki tekn
- Page 93 and 94: 2.Önceki Şûralarda da yer alan M
- Page 95 and 96: 16.Yerel yönetimlere yetki verilme
- Page 97 and 98: 9.Genel eğitimi, teknolojik çevre
- Page 99 and 100: 43.Mesleki ve teknik öğretim kuru
- Page 101 and 102: 74.Mesleki ve teknik ortaöğretim
- Page 103 and 104: sayılı kararı ile gündem konula
- Page 105 and 106: okuma yazma bilmiyordu. Okuma yazma
- Page 107 and 108: 1942 de 4274 Sayılı Köy Okullar
- Page 109 and 110: Şûralarla hükümet programları
- Page 111 and 112: Öğretmen Arkadaş,“ T.C.Maarif
- Page 113 and 114: 1939’da ilk Şûra için İstanbu
- Page 115: uygulamaların terkedilmesidir. Ön
- Page 119 and 120: u şûralarda eğitimcilerin düş
- Page 121 and 122: Yukarıdaki ifadeler şûraların e
- Page 123 and 124: Yukarıda görüldüğü üzere hed
- Page 125 and 126: Enstitüsünde uygulanmasına başl
- Page 127 and 128: Bu konuyla ilgili ulaşılan bir ve
- Page 129 and 130: öğretimini sürdürebilmesi, muht
- Page 131 and 132: 1980 lerde mahallelere kadar yapıl
- Page 133 and 134: “Planlı Dönemde saptanan sayıs
- Page 135 and 136: 1980 sonrası dönemde şûraların
- Page 137 and 138: ancak % 5,2 si yükseköğretim, %9
- Page 139 and 140: “1996-1997 öğretim yılında İ
- Page 141 and 142: u kur sistemini uygulamak istiyoruz
- Page 143 and 144: uygulamadan ilk ve ortaöğretim ka
- Page 145 and 146: uğraşan, inekleri olan ‘Ali Day
- Page 147 and 148: d. Mahrumiyet yerlerinde çalışma
- Page 149 and 150: T O P L A M 38.050 161Yukarıda 198
- Page 151 and 152: Sonuç; atıl durumda bulunan bu ok
- Page 153 and 154: Altıncı BYKP da eğitim; (1990-19
- Page 155 and 156: İslam Enstitüleri akademi haline
- Page 157 and 158: kişilerle (öğretmen ve diğer me
- Page 159 and 160: Geri dönüşümünde katma değeri
- Page 161 and 162: karşılaştırma olmalıdır. Kimi
- Page 163 and 164: “1983 yılında bu kadar net bir
- Page 165 and 166: “Milli Eğitim Şûrasının, say
- Page 167 and 168:
Uygulanmakta olan Milli Eğitim pol
- Page 169 and 170:
SONUÇLAR :Millî Eğitim Şûralar
- Page 171 and 172:
ÖZET :Bu araştırma ile amaçlana
- Page 173 and 174:
SUMMARY :The aim of this study is t
- Page 175 and 176:
BİBLİYOGRAFYA :Ana Britannica, An
- Page 177 and 178:
MEB, Beşinci Milli Eğitim Şûras