‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

32 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriRedistribüsyonYüksek ölçüde lipofilik olan baz› ilaçlar önce çok kanlanan organlara da¤›l›rlar,ancak bir süre sonra daha az kanlanan yap›larda toplan›rlar. Bu ilaçlar ilk da¤›l›mkal›plar›ndan farkl› flekilde yeniden da¤›ld›klar› için, bu olaya “yeniden da¤›lma”anlam›nda redistribüsyon ad› verilir. Redistribüsyon söz konusu ilaçlar›n etki yerlerindenuzaklaflt›r›lmas›na, dolay›s›yla etkilerinin sona ermesine neden olur. Örne¤in,tiyopental önce beyinde toplanarak etki gösteren, sonra ya¤ dokusundatoplanarak etkinli¤ini k›sa sürede yitiren bir ilaçt›r.SekestrasyonBaz› ilaçlar çeflitli hücre içi ve hücre d›fl› yap›lara s›k›ca ba¤lanarak ya da aktiftransport ile hücre içine al›narak depo edilirler. Sekestrasyon ad› verilen bu olay,ilaçlar›n dokular aras›nda eflit olmayan biçimde da¤›lmalar›na neden olur. ‹laçlar›ndokularda depolanmalar›, etkilerinin geç bafllamas›na ya da uzun sürmesine nedenolabilir. Örne¤in, tetrasiklinler kemik ve difllerde, iyot tiroid bezinde, imipraminakci¤erde, klorokin retina ve karaci¤erde biriken ilaçlard›r.SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATSIRA S‹ZDE‹laçlar›n Da¤›l›m›n› S›n›rlayan Fizyolojik EngellerVücuda d›flar›dan al›nan maddeler olan ilaçlar, santral sinir sistemine girerken baz›fizyolojik engeller ile karfl›lafl›rlar.Kan-beyin engeli; beyinde bulunan kapiler damarlar, ilaçlar›n beyine giriflini s›-n›rland›ran baz› yap›sal özelliklere sahiptirler. Kan-beyin engeli, yaln›zca fazla lipofilikilaçlar›n geçifline izin verir. Beyinde nöroendokrin düzenleme ile ya da vücudad›flar›dan madde giriflini kontrol etmekle görevli olan çok az say›da baz› bölgelerdekan-beyin engeli bulunmaz.Kan-BOS engeli; BOS, ventrikülleri, omurili¤in ependimal kanal›n› ve beyin ileomurili¤in çevresindeki subaraknoid aral›¤› dolduran fizyolojik s›v›d›r. Beyin ventriküllerininiçinde bulunan ve BOS salg›layan koroid pleksuslar, beyin kapilerlerinebenzer flekilde yaln›zca lipofilik ilaçlar›n geçifline izin verirler ve kan-BOS engeliniolufltururlar.‹laçlar, gözün ön ve arka odac›klar›na ve prostat s›v›s›na geçerken de fizyolojikengeller ile karfl›lafl›rlar.‹laçlar gebe kad›n›n kan dolafl›m›ndan, bebe¤in kan dolafl›m›na geçerken ciddibir fizyolojik engelle karfl›laflmazlar. Plasentadan fetal dolafl›m›na geçen ilaçlar,fetüs üzerinde çeflitli olumsuz etkilere neden olabilir. Bu nedenle, hekim taraf›ndanuygun görülen özel durumlar d›fl›nda gebelik süresince ilaç kullan›m›ndankaç›n›lmal›d›r.SIRA S‹ZDE‹laçlar›n EliminasyonuAbsorbe edilerek vücuda da¤›lan ilaçlar etki yerlerine ulafl›rlar ve çeflitli mekanizmalarile etkilerini gösterirler. Vücutta ilac›n etkisini sonland›ran iki temel olay var-DÜfiÜNEL‹Md›r: Biyotransformasyon ve at›l›m. Biyotransformasyon ve at›l›ma birlikte eliminasyondenir (fiekilSORU2.4).Bir ilac›n çeflitli D‹KKAT yollardan eliminasyonu sonucu plazmadaki konsantrasyonunun yar›ya inmesiiçin geçen süreye eliminasyon yar›lanma ömrü denir.SIRA S‹ZDEAMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZK ‹ T A PK ‹ T A P