‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

24 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekillerijeksiyonu yapacak bir sa¤l›k personeline gereksinim duyulmas› ve pahal› olmas›bu uygulama yolunun bafll›ca s›n›rl›l›klar›d›r.Parenteral uygulamada ilaç bir enjektör yard›m› ile damar içine, kas içine ya dacilt alt›na verilir.• Damar içine enjeksiyon, genellikle ilac›n venöz damarlar›n içine uygulanmas›(intravenöz uygulama) ile yap›l›r. ‹ntravenöz uygulama için s›kl›kla dirse¤inön yüzündeki antekubital ven kullan›l›r. Hacmi 10 mL’den daha azolan ilaç solüsyonunun, k›sa bir süre içinde ven içine enjekte edilmesi fleklindekiuygulamaya intravenöz bolus enjeksiyon ad› verilir. Büyük hacimdekiizoosmotik s›v›lar›n içine kar›flt›r›larak haz›rlanan ilaç solüsyonunun yavafl(dakikada bir ya da birkaç mL) ve uzun sürede ven içine verilmesine iseintravenöz infüzyon denir. ‹ntravenöz infüzyon için infüzyon seti kullanmakgerekir.Arterler içine sistemik etki amac› ile ilaç uygulanmaz. Arter içine yaln›zcabelirli bir organ›n görüntülenmesi ya da belirli bir bölgede lokalize olmuflneoplazman›n tedavisi için enjeksiyon yap›l›r (intraarteriyel uygulama).‹laçlar baz› özel durumlarda kemik ili¤i içine de uygulanabilirler.• Cilt alt› enjeksiyon (subkütan) için genellikle ekstremiteler tercih edilir. Uygulananilaç solüsyonun hacmi 2 mL’den çok olursa, ciltte gerilmeye ve a¤r›yaneden olabilir, 5-10 mL’lik ilaç solüsyonlar› göbe¤in alt›ndaki bölgeyecilt alt› olarak uygulanabilir.Ciltte a¤r› duyusunu tafl›yan çok say›da sinir lifi bulundu¤undan, irritan ilaçlar›nsolüsyonlar› cilt alt›na uyguland›¤›nda a¤r›ya neden olur. Böyle ilaçlar,daha az a¤r›ya neden olacaklar› için kas içine ya da damar çeperleri a¤r›l›uyaranlara karfl› duyars›z oldu¤u için ven içine uygulanabilirler. Ya¤l› solüsyonlaruyguland›klar› bölgede lokal reaksiyona ve steril abselere neden olabilece¤indencilt alt› verilmezler.Sürekli ilaç uygulanmas› gereken, yatan hastalara bir gün içinde birkaç kezenjeksiyon yap›lmas›n› önlemek amac› ile, küçük hacimli enjeksiyonluk solüsyonlar,oldukça düflük bir h›zda (0,1-0,3 mL/saat) sürekli cilt alt› infüzyonile uygulanabilirler.Pelet fleklinde haz›rlanm›fl ilaç preparat›n›n, cilde küçük bir kesi at›larakcilt alt›na yerlefltirildi¤i ‘pelet implantasyonu’ uygulamas› da bir cilt alt› ilaçuygulamas›d›r.• Kas içine enjeksiyon (intramüsküler enjeksiyon), genellikle gluteal kas içineyap›l›r. Ancak, deltoid ya da vastus lateralis (uyluk d›fl yüzü) kaslar› da intramüskülerenjeksiyon için kullan›labilen kaslard›r. Bir kas›n içine uygulananilaç solüsyonun hacminin 5 mL’den çok olmamas› gerekir. Ancak sa¤ vesol taraflardaki kaslar›n içine ayr› ayr› 5’er mL ilaç solüsyonu uygulanabilir.Ya¤l› solüsyonlar intramüsküler enjeksiyon ile uygulanabilir.‹rritan ilaçlar uygulama yerinde a¤r›ya, nekroza ve steril abselere neden olabilirler.Böyle ilaçlar, a¤r›y› önlemek amac› ile lokal anestezikler ile kombineedilebilirler.Transdermal Yol ‹le ‹laç UygulamaTransdermal uygulamada ilaç cilt yüzeyine uygulan›r, buradan emilerek kan dolafl›m›nageçer ve sistemik etki oluflturur. Merhemin absorbe edilmek üzere cildinüzerine sürülmesi ya da ilaç emdirilmifl bir flasterin (transdermal terapötik sistem,TTS) cilt üzerine yap›flt›r›lmas› transdermal uygulama flekilleridir. A¤r›s›z bir yön-