‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

300 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriBitkisel preparatlar kontaminasyon ve di¤er maddelerden etkilenmemesi amac›ylanem ve havaya karfl› ek korumal› kaplarda, s›k›ca kapat›lm›fl olarak saklanmal›d›r.Baz› bitkisel ürünleri korumak için saklama kab› içine uygun bir nem çekicimadde (örn. silika) konulmal›d›r. Nem çekici madde kullan›lacaksa numunelerinsaklanmas›nda düz tabanl› kaplar tercih edilir ve tabana nem çekici silika koyulur,delikli bir levha üzerine ince bir tabaka yay›l›p bitkisel materyal onun üzerineyerlefltirilir. Bir di¤er yol ise, silikan›n bez torba içerisinde bitkisel ürünlerinkab›na uygun bir flekilde yerlefltirilmesidir.Bitkisel preparatlar›n saklanmas›nda dikkat edilmesi gereken bir di¤er konu isehaflerelere karfl› korunmad›r. Bu amaçla numune uygun bir çözücü veya kimyasal(örn. kloroform) ile fumige edilir, iyice havaland›r›ld›ktan sonra saklan›r. Klorluçözücülerin kullan›lmas› sa¤l›k aç›s›ndan çok uygun olmasa da alternatifi olmamas›nedeniyle kullan›lmaktad›r.Genel olarak bitkisel preparatlar› saklamak için, a¤z› s›k›ca kapat›labilen tenekekutular kullan›l›r. Uçucu ya¤ içermeyen, az miktardaki droglar, plastik kaplar›nyan›s›ra ahflap veya mukavva kutularda saklanabilir. Uçucu ya¤ içeren numunelerdenmiktarlar› az olanlar, kahverengi (amber) cam veya poliamit fliflelerde saklanmas›uygundur. Ancak polietilen, polipropilen veya polivinilklorür kaplar, bitkiselmateryal veya etraf›ndaki hava bofllu¤undan uçucu ya¤› absorbe ettiklerinden dolay›saklama için uygun de¤ildir. Di¤er bir alternatif ise küçük alüminyum, paslanmazçelik veya renkli cam kapakl› fliflelerde a¤z›na kadar doldurulmufl ve s›k›cakapat›lm›fl halde, düflük s›cakl›kta ve inert azot gaz› alt›nda saklamakt›r. Çok tercihedilmese de antioksidan maddelerin kullan›m› ile bozunma önlenebilmektedir.Ambalaj ve EtiketlemeSaklama kadar bitkisel preparatlar›n uygun bir flekilde ambalajlanmas› ve içeri¤i ileilgili etiketlenmesi de büyük önem tafl›r. Bitkisel droglar›n etiketleme bilgileri ilgilifarmarkopelerde ve genel monograflarda yer al›r. Bitkisel preparatlarda daha detayl›bilgilere rastlamak mümkündür. ‹lgili bakanl›klar›n (Sa¤l›k Bakanl›¤› veya Tar›mBakanl›¤›) ürünle ilgili ruhsatland›rma kriterlerine göre farkl›lar gösterir.K›saca üretim tarihi ya da son kullanma tarihi gibi bilgiler etikette yer al›r. Etiketsadece do¤ru bilgileri içermekle kalmamal›, ayn› zamanda etkileyici bir görünümede sahip olmal›d›r.B‹TK‹SEL PREPARATLARIN KAL‹TE, GÜVEN‹L‹RL‹K VEETK‹NL‹KLER‹Bitkisel kökenli ilaçlar›n haz›rlanmas› konvansiyonel ilaçlar›n haz›rlanmas›ndanfarkl›l›k içermez. Hatta genelde daha zor ve karmafl›k koflullar içinde üretilirler.Aktif bileflen olarak kullan›lan bitkisel drog veya preparatlar Farmakope monograflar›namutlaka uymal›d›r, ayr›ca etkinlikleri ve güvenilirlikleri güncel bilimselverilerle desteklenerek ispatlanmal›d›r. T›bbi bitkilerin geleneksel kullan›mlar›önemli bir avantaj teflkil ederken, olas› bitki-bitki, bitki-ilaç, bitki-g›da etkileflimlerive kiflisel faktörler (cinsiyet, yafl, kronik hastal›klar, süre gelen tedaviler vb.) dedikkate al›nmal›d›r.Daha önce de bahsedildi¤i gibi, bitki türlerine has karmafl›k biyolojik ve fitokimyasalyap›lar› ile ilgili kalite kontrollerinde zorluklar› da beraberinde getirmektedir.T›bbi amaçla kullan›lacak bitkisel ürünlerin tohum aflamas›ndan bafllayan kalite kriterleri,etken madde profili aç›s›ndan uygun tür veya ›rklar›n seçimi, tar›m›, üretimi,hasat›, nakliyesi, depolanmas› ve ambalajlanmas› iyi ziraat ve toplama uygulamala-