‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

298 Pratik ‹laç Bilgisi, ‹laç fiekilleriPerkolatör: Cam, porselen,bak›r, paslanmaz çelik gibimateryallerden yap›lm›flde¤iflik büyüklükte sütunveya tanklard›r.SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATSIRA S‹ZDE3Perkolasyon: Uygun boyuta getirilen dro¤un belli bir miktar› perkolasyondakullan›lacak çözücünün belirli bir miktar› ile iyice kar›flt›r›l›p bir süre bekletilir veperkolatöre aktar›l›r. Daha sonra üzerine sürekli bir fleklide yavafl yavafl çözücüilave edilerek, perkolatör muslu¤u uygun bir ak›fl h›z›na göre ayarlan›p perkoleedilir. Bu iflleme drogdaki tüm etken maddeler tüketilinceye kadar devam edilir.Devaml› ekstraksiyon: Devaml› ekstraksiyon ifllemi Soxhlet apareyinde uygulan›r.Soxhlet apareyi; balon, ekstraktör k›sm› ve so¤utucu olmak üzere üç k›-s›mdan oluflur. Bu amaçla, çözücü balona konur ve ›s›t›c›ya yerlefltirilir. Drog birkartufl içinde ekstraktöre konur. Kaynama bafllad›¤› zaman genifl çapl› olan çözücüç›k›fl borusundan çözücü buharlar› yükselir, so¤utucuda yo¤unlaflarak drogüzerinde birikmeye bafllar. Ekstraktördeki çözücü seviyesi ince çapl› olan sifon borususeviyesine geldi¤i zaman sifon gerçekleflir ve ekstre balona döner. Bu flekildeifllem ekstraksiyon tamamlan›ncaya kadar belli miktar çözücü ile devam eder.‹nfüzyon: Uygun boyutta parçalanm›fl drog üzerine kaynar su ilave edilip, kapal›bir kapta s›k s›k kar›flt›r›larak hafif atefl üzerinde k›sa bir süre (befl dakika) ›s›-t›lmas› suretiyle yap›lan bir ifllemdir. So¤uduktan sonra süzülür. Genel olarak infüzyon,bitki çaylar›n›n özellikle de bitkinin yaprak, çiçek ve herba k›s›mlar›ndanhaz›rlanan çaylarda kullan›lan bir ekstraksiyon yöntemidir.Dekoksiyon: Dekoksiyon haz›rlamak için ufalanm›fl drog üzerine so¤uk su ilaveedilir ve kar›fl›m kapal› bir kapta s›k s›k kar›flt›r›larak hafif atefl üzerinde yar›msaat ›s›t›l›r. ‹nfüzyonun aksine s›cakken süzülür. Bu yöntem özellikle sert (odun,kök, kabuk) ve özellikle tanen içeren droglar için uygundur. Dekoksiyon ve infüzyoniçin kullan›lacak drog miktar› farkl› bir fleklide önerilmemiflse, genellikle 100gr su için 2 gr drog olacak flekildedir. Gerek dekoksiyonlar gerekse de infüzyonlartaze olarak haz›rlan›p tüketilmelidir. Bal ya da fleker ilavesiyle kullan›labilir.Distilasyon: Bu yöntemle uçucu bileflikler elde edilir. Uçucu ya¤lar bitkilerden;›s› ve suya hassasiyetleri, yo¤unluklar› ve sudaki çözünürlüklerine ba¤l› olarak kuru,su, su-buhar, buhar distilasyonu gibi farkl› yöntemlerle elde edilir. En yayg›n haliylesu distilasyonu, ›s›tmayla bozulmayan taze ve kuru, bitkisel materyale uygulananyöntemdir. Bitkisel preparatlardan uçucu ya¤› elde edilecek bitkiler kazan içindes›cak su ile kaynat›l›r. Oluflan su buharlar› bir so¤utucu vas›tas›yla yo¤unlaflt›r›-l›r. Kaynama s›ras›nda su buhar, ile sürüklenen uçucu ya¤, so¤utucuda yo¤unlafl›ptoplama kab›na geldi¤i zaman yo¤unluk fark›ndan dolay› faz oluflturarak sudan ayr›l›r.Bu amaçla, Florentin kab› gibi özel düzeneklerden de faydalan›l›r.S›kma: S›kma ile bitki özsular›, sabit ya¤lar ve baz› özel durumlarda (örn. turunçgillerde)uçucu ya¤ gibi bitkisel preparatlar farkl› tekniklerle ve makinalar(örn. mekanik pres) ile elde edilmektedir.Bitkisel droglardan SIRA S‹ZDE hangi ilaç flekilleri haz›rlanabilmektedir, hangi ilaç formlar› vard›r?B‹TK‹SEL PREPARATLARIN KAL‹TE KONTROLLER‹Bitkisel droglardan DÜfiÜNEL‹Mbir ifllem sonucunda elde edilen ürünler için yap›lmas› gerekenifllemler ve safl›k kontrolleri ekstreler için geçerli olan monografla ayn›d›r. Bunagöre verilmesi SORU gereken bilgiler flunlard›r:• Tan›m: Kullan›lan bitkisel drog belirtilmelidir.• Üretim: Üretim yöntemi k›saca belirtilmelidir.D‹KKAT• Özellikler: Bitkisel ürünün fiziksel özellikleri verilir.• Tan›ma testleri: Numunenin teflhisinde yard›mc› olabilecek baz› testler uygulan›r;SIRA makroskopik S‹ZDE ve mikroskopik özelliklerinin yan› s›ra bitkisel ürün-AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZK ‹ T A PK ‹ T A P